arragiólu , nm: arrajolu,
ragiolu Definitzione
genia de maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o àteros animales impestaos): leat a is céllulas de su crebedhu, unu si ammàchiat (timet s'abba, s'ària) e si morit (si no si curat in tempus, cun vacinu, cun innetzione antiràbbica, giaendho a su virus sa manera de lòmpere a su crebedhu); in cobertantza, arrennegu forte, genia de pentzamentu malu, ifadosu, dolore chi tirat a longas
Sinònimos e contràrios
arràbbiu,
arrajoladura
/
afuta,
aragoni,
arrenigna,
arrennegu,
bischiza,
bústica,
búzara,
cardedha,
corina,
crocone,
febi,
gormone,
grema,
mútria,
stacu,
studugu
2.
lis mintei ódiu pro su chi mi aiant fatu e s’arragiolu non mi lassait in pasu
Terminologia iscientìfica
mld
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rage,
hydrophobie,
obsession
Ingresu
rage,
hydrophobia,
obsession
Ispagnolu
rabia,
hidrofobia,
desasosiego
Italianu
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedescu
Tollwut,
Erregung.
disassusségu , nm Definitzione
mancàntzia o farta de assussegu
Sinònimos e contràrios
pensamentu,
pidinu
| ctr.
assussegu
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
inquiétude
Ingresu
anxiety
Ispagnolu
desasosiego
Italianu
ansietà,
inquietùdine
Tedescu
Unruhe.
furighíngiu , nm Sinònimos e contràrios
afródhiu,
franética,
frischíngiu,
furighedha
Frases
balla ca su furighíngiu dhi est passau! ◊ teneus furighíngiu de si ndi andai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
énervement,
agitation
Ingresu
longing
Ispagnolu
inquietud,
desasosiego
Italianu
smània
Tedescu
Ungeduld,
Wut,
Sucht,
Begierde.
ischinítzu , nm: ischinnitzu,
schinitzu Definitzione
genia de idea chi no lassat istare in pàusu, coment'e pistighíngiu po cosa chi si timet o chi si iat a bòllere a presse, chi no si biet s'ora de àere o de fàere
Sinònimos e contràrios
afródhiu,
arraolu,
atitivollu,
fazellu,
finitzu,
pestighinzu,
pidinu,
pistu
Frases
cun s'ànima sempri in gherra, ses prenu de ischinnitzus ◊ teniat ischinnitzu de nci essiri ◊ chi ti pongu manu apitzus, piciochedha, ti passant is ischinnitzus e totu sa furighedha!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
inquiétude
Ingresu
fidget
Ispagnolu
desasosiego,
desazón
Italianu
inquietùdine
Tedescu
Unruhe.
pedighínu , nm: pidighinu Definitzione
genia de pentzamentu / àere una cosa a pidighinu = tènniri iscinitzu po ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
apensamentu,
apinnicu,
arraolu,
ischinitzu,
pedine,
pestighinzu
/
abbalàviu,
atàviu,
fazellu
Frases
candho unu at su pidighinu de tucare chito no drommit ◊ su pidighinu chi ant sos de domo est su chi podet capitare cras (M.Bua)◊ su pidighinu chi aiat si apasigheit addaghi resesseit a si ammentare su càntigu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
agitation,
mouvement
Ingresu
restlessness
Ispagnolu
inquietud,
desasosiego
Italianu
irrequietézza,
moviménto
Tedescu
Unruhe,
Bewegung.
ragiólu , nm: arragiolu*,
rajolu,
razolu Definitzione
maladia apicigosa chi benit mescamente a is canes, ma chi podet apicigare fintzes a sa gente (de is canes o de àteros animales cundhios): pigat a is céllulas de su crebedhu, faet ammachiare (si timet s'abba, s'ària) e, si no si curat in tempus cun vacinu o innetzione antiràbbica, si morit; in cobertantza, arrennegu forte, dolore chi tirat a longas, genia de pentzamentu ifadosu, de idea mala a essire de conca; si narat fintzes a s'ossu tra su cambúciu e su cracàngiu (ossu arrabiosu); a logos, rajolu est fintzes unu cane malu
Sinònimos e contràrios
arràbbiu,
arrajoladura
/
ttrs. rajoru
/
afuta,
arrennegu,
bústica,
crocone,
gormone,
studugu
/
abeju,
berinizu,
grima
/
rajosu
2.
in totue leadu at possessu su rajolu de fàghere interessu (Grolle)◊ su rajolu sou est cussu puru, ca at tentu dannu e ndhe tenet fintzas neghe isse etotu
3.
innoghe apo imbruncadu e mi apo pistu su benúgiu e s'ossu de su rajolu
Terminologia iscientìfica
mld
Tradutziones
Frantzesu
rage,
hydrophobie,
obsession
Ingresu
rage,
hydrophobia,
obsession
Ispagnolu
rabia,
inquietud,
desasosiego
Italianu
ràbbia,
idrofobìa,
smània
Tedescu
Tollwut,
Hundswut,
Ärger.
schinítzu , nm: ischinitzu*,
schinnitzu,
sciníciu,
scinitzu,
sfinítziu,
sfinitzu Definitzione
genia de idea chi no lassat istare in pàusu, coment'e oriolu po cosa chi si timet o chi si iat a bòllere a presse, chi no si biet s'ora de àere o de fàere, fintzes ifadu / malu sciníciu = impudu, arrepentimentu; s. de brenti, a s'istògumu = afinamentu, isanimamentu
Sinònimos e contràrios
afródhiu,
arraolu,
fazellu,
finitzu,
franédiga,
furighedha,
pestighinzu,
pidinu,
pistu
Frases
s'ispédhiu ponit scinitzu ◊ fillus mius, candu no seis in domu tèngiu unu schinitzu!…◊ allodhu torrau, no tenit assébiu: a ndi tenit de scinitzu! ◊ dh'ant portada a s'uspidali ma teniat giai su scinitzu de sa morti, e difatis si est morta una pariga de oras apustis ◊ de candu apu biu cudhu piciocu tenemu unu sciníciu e non poremu istai sentz'e dhu torrai a biri!
2.
ti biu a bisura de fàmini: ita tenis, schinnitzedhu?!
3.
at donau un'aderetzada a su coscinu ca dhi fait scinitzu
Tradutziones
Frantzesu
agitation,
énervement
Ingresu
eagerness
Ispagnolu
desasosiego
Italianu
irrequietézza,
smània
Tedescu
Unruhe,
Aufregung.