abboàu , pps, agt: abbuau Definizione de abboai, abbuai; guastu de sa népide, de s'abbuera, nau de laore Sinonimi e contrari addulliu, afrachilau, allampiau, anneuladu, calinu, chiconosu Frasi su lori est abboau Traduzioni Francese rabougri, niellé Inglese for a fruit which, doesn't ripe for excess of heat, affected by smut Spagnolo atizonado Italiano golpato Tedesco aufgrund von Hitze ungenügend gereiftes Getreide, von Brandpilzen befallenes Getreide.

afrachèsa , nf: frachesa 1 Definizione pampada de calore / s'afrachesa de s'ora = candho su tempus est benindhe mancu Sinonimi e contrari bura / frachillu Frasi sa fémmina, sa domu, s'afrachesa de sa coja, is fillus: unu giogu de pensamentus! ◊ is afrachesas de is féminas funt pampadas de callenti a faci chi bandant e torrant Etimo srd. Traduzioni Francese agitation, énervement Inglese great, desire Spagnolo sofoco, inquietud Italiano vampata, smània Tedesco Hitze, Toben.

bàsca , nf Definizione caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Sinonimi e contrari caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Modi di dire csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Frasi fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Cognomi e Proverbi smb: Basca Etimo ctl. basca Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese heat Spagnolo calor, ardor Italiano caldo intènso Tedesco Hitze.

budhidòre , nm: budhidori, budhiore, budhiori, budhiroi, vudhiore Definizione caentu forte, genia de caente chi unu intendhet a meda, nau mescamente de chie tenet gana manna de calecuna cosa / èssiri a budhidoris = portai is callenturas, zúghere sa frebba Sinonimi e contrari budhighidori, budhimentu, budhiorza, calentori, pistidhu 4 | ctr. frios Frasi una passada de funi a su tzugu… bis ca dhi passat su budhidori! ◊ ita budhidori at a portai un'ómini de otanta annus, a si cojai cun d-una picioca de dexiotu?!…◊ teneisí a contu e… àcua frisca aundi nau dèu a chini tenit budhidori meda! ◊ aturai pagu pagu ca pigu s'iscova, ca si fàciu passai su budhiroi de passillai ispollincas! Etimo srd. Traduzioni Francese bouillonnement Inglese boiling Spagnolo hervor Italiano bollóre Tedesco Aufwallen, Hitze.

caldàna , nf: cardana Definizione basca forte in tempos de istade Sinonimi e contrari ansa, calmana, fogara, fogora, pampana | ctr. frios Frasi caldanas de inferru iscazant sa zente che catramu ◊ isse andhat donzi die a campu, a fritu e a caldanas ◊ mi so de abba frisca consoladu in dies sufocantes de caldana ◊ sas robbas sunt morzendhe de sidis a sa cardana de tríulas ◊ cun custas cardanas de sole, sa cosa prantada cheret abbada Terminologia scientifica tpm Etimo itl. caldana Traduzioni Francese chaleur accablante Inglese stuffiness Spagnolo caldo tórrido Italiano caldo eccessivo Tedesco Hitze.

càldu , nm, agt: cardu 1 Definizione caentu meda; chi est bene caente Sinonimi e contrari caentu, caldesa, cazentu / basca, calura / caente, càlidu, callente, cheghente | ctr. fridu, frios Modi di dire csn: betare cardu = fàghere caentu; ndhe li daet una calda e una frita = una càdria e una lena, ndhe li narat (o ndhe li pretenet) una chi no li piaghet e una chi li piaghet; caldu néulu, múliu = sa calura meda chi faghet candho, in istiu, s'aera est cuguzada de nues chi muntenent su calore incubadu e úmidu Frasi aiat leadu calchi colpu de aera essendhe a fora de domo dai su caldu a su fritu ◊ est die de cardu forte, oe! ◊ s'arba longa mi betat cardu ◊ si andhat a pei a caldu e a friscu, cun su cuadhu de santu Franchiscu! 2. fia pensendhe a sa die colada cun issu, a sos basos caldos chi m'intendhia ancora in sas laras ◊ fuit una bellesa a si samunare cun abba cheghente in cudhos lacos biancos de sos bànnios caldos ◊ candho sunt cotas, sas seadas si ammelant e si ponent caldas pro las manigare Etimo ltn. cal(i)dus Traduzioni Francese chaud, chalereux Inglese warm (th) Spagnolo caliente Italiano caldo, caloróso Tedesco Hitze, heiß.

calentòri , nm: callentori Sinonimi e contrari budhidore, caldura, calura | ctr. friorzu, frios Frasi in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Hitze.

camallóina , nf Definizione basca forte de istade cun aera úmida, chi faet sudorare: paret chi s'ària siat ballandho Sinonimi e contrari calammu, crucuju Terminologia scientifica tpm Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese sultriness Spagnolo calor bochornoso Italiano caldo afóso Tedesco Hitze.

frachèsa 1 , nf: afrachesa* Definizione genia de budhiore chi benit a totu sa carena (ma fintzes po basca) Sinonimi e contrari apoporada, bura, frachígliu, pampori Frasi soi totu cun sa trémula e a frachesas ◊ si proit andat bèni, bastus chi no fatzat frachesa de soli Traduzioni Francese bouffée de chaleur Inglese flush (hot) Spagnolo vaharada de calor Italiano vampata di calóre Tedesco Hitze, Glut.

pàmpa , nf Definizione fogu tenendho, sa fràmmula chi faet su fogu allutu; in cobertantza, genia de sentidu forte chi si provat / iscapai p. = tènnere (nau de su fogu) Sinonimi e contrari fiaca 1, fiamarida, fiamma, fiara, gliama, vampa Frasi truncus e àstuas boghint pampas de fogu biu! ◊ unu chi est intregau a is tiaus bogat de buca pampas de fogu ◊ a candu s’est inténdiu unu frúsiu de bentu e una pampixedha de fogu ndi est calada asuba de ognunu ◊ cussus cambus funt tenendi a pampa manna ◊ comente bient sas pampas de su fogu fuiu, ndhe iscossant duas naes e current po azuare sos massajos a dh'istudare 2. in coro cun s'issoro finivini bi at pampas dolorosas (A.Serra) Etimo itl. Traduzioni Francese flamme, ardeur Inglese flush Spagnolo llamarada Italiano vampa Tedesco Lohe, Glut, Hitze.

«« Cerca di nuovo