abboàu , pps, agt: abbuau Definizione de abboai, abbuai; guastu de sa népide, de s'abbuera, nau de laore Sinonimi e contrari addulliu, afrachilau, allampiau, anneuladu, calinu, chiconosu Frasi su lori est abboau Traduzioni Francese rabougri, niellé Inglese for a fruit which, doesn't ripe for excess of heat, affected by smut Spagnolo atizonado Italiano golpato Tedesco aufgrund von Hitze ungenügend gereiftes Getreide, von Brandpilzen befallenes Getreide.

afallídu , pps, agt: afalliu, avaliu, avalliu, fallidu Definizione de afallire; nau de laores e frutuàrios, chi funt guastos, chentza lómpios; nau de un'animale, de ccn., chi est làngiu Sinonimi e contrari bíciu, caliu / afésiu, scalixiu | ctr. líaru Frasi su trigu est afallidu ◊ is trigus candu si sicant e no funt cumprius ancora funt avalius Traduzioni Francese desséché, rabougri Inglese fruit which doesn't come to ripeness for an excess of heat Spagnolo zocato, zorollo Italiano afato Tedesco verkümmert.

alghentàre , vrb: arghentare Definizione fàere in colore de prata; pònnere in su fogu a iscagiare bene e imbudhidare, nau mescamente de s'ógiu: a. s'ógiu, su mele, sa saba Sinonimi e contrari arrafinai, assendrare Frasi sa bidhia s'arghentat a primu manzanu, la basat su sole e ch'est isparia ◊ s'ozu de lestínchinu l'amus arghentau in sa sartàghine Etimo ltn. recentare Traduzioni Francese dépurer, raffiner, réchauffer de l'huile Inglese to purify, to heat the oil Spagnolo refinar aceite Italiano depurare, raffinare, riscaldare l'òlio Tedesco klären, läutern, das Öl aufwärmen.

ansúra , nf: assura Definizione mancamentu de abba, gana manna de bufare Sinonimi e contrari ansa, asciotura, asciutore, sicagna, sicoi, sicúmene Etimo ltn. arsura Traduzioni Francese sécheresse, aridité Inglese scorching heat Spagnolo sed, sequedad, aridez Italiano arsura Tedesco Trockenheit.

àssu 1 , agt Definizione nau de animale fémina, chi est in more, in disígiu de mascu Sinonimi e contrari impurdedhiu, insuau, insutzuligau, suadu, suguzadu Etimo ltn. arsus Traduzioni Francese en chaleur Inglese on heat Spagnolo en celo Italiano inuzzolito, in calóre Tedesco begierig, brünstig.

assuadúra , nf Definizione su tènnere gana, disígiu, de unu mascu (o de fémina), su èssere in calore, in more Sinonimi e contrari insoadura, insuamentu, sciovadura Etimo srd. Traduzioni Francese luxure, rut Inglese heat, lechery Spagnolo celo, calentura Italiano libídine, frégola Tedesco Lüsternheit, Brunst.

bàsca , nf Definizione caentu forte meda, mescamente su chi faet in istade candho su sole est temperau Sinonimi e contrari caldesa, caldura, calentori, calura | ctr. friscura, fritu Modi di dire csn: sentiri sa b. = patire de sa calura; bascas de sa morte = su s'intèndhere morindhe, sa calura de chie est morindhe Frasi fiant istontonaus de sa basca che canis torrendi de cassa ◊ chin totu s'andhalitorra, fintzas candho su calore fit basca, mi sentio additzau pro su travallu ◊ est una basca de morri… seu totu a pampadas! ◊ de sa basca no aviat dormiu nudha ◊ baschixedha est fendi… de s'iscallai! Cognomi e Proverbi smb: Basca Etimo ctl. basca Traduzioni Francese chaleur étouffante Inglese heat Spagnolo calor, ardor Italiano caldo intènso Tedesco Hitze.

caéntu , nm: cajentu, chelentu, chellentu Definizione temperadura artighina, prus che àteru po comente podet pràghere Sinonimi e contrari caldu, cazentu, cheghentu / basca, calura | ctr. frios, fritore Frasi pro maladia gai bastat a istare in caentu ◊ in beranu e in istiu in logos nostros che faghet caentu ◊ pònelu in su caentu, cussu piatu de cosa, pro no s'ifritare! ◊ ue bi at sole o fogu bi at caentu ◊ custas dies su tempus est in caentu Etimo srd. Traduzioni Francese chaud Inglese heat Spagnolo calor Italiano caldo Tedesco Wärme.

caglientài , vrb: callentai, callentare, cazentare, chellentare Definizione giare o fàere caentu in calecunu logu o a calecuna cosa, fàere crèschere sa temperadura: nau de animale fémina, bènnere in more, in calore / callentai is origas a unu = mazare, iscúdere Sinonimi e contrari acalorgiae, acalorire, caentare, cheghentare, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare Frasi est callentendusí in su fogu ◊ su soli callentat meda me in s'istadi ◊ est callentendusí is didus cun su súlidu ◊ pigas unu poghedhu de ollu e dhu callentas ◊ cussu fragu bellu chellentat su nasu e su coro! 2. chi si callentat, cuss'animali, dhi ghetaus su mascu Etimo srd. Traduzioni Francese chauffer Inglese to heat Spagnolo calentar Italiano riscaldare Tedesco wärmen.

calentòri , nm: callentori Sinonimi e contrari budhidore, caldura, calura | ctr. friorzu, frios Frasi in su mesi de argiolas is arrocas ghetant calentori ◊ su calentori de su soli est meda ◊ una messaja teniat sa sartània cun s'ollu, pronta a coxinai… nci arruit unu grillu e morrit in su callentori Etimo srd. Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Hitze.

calòre, calòri , nm: colore 1 Definizione su caentu chi lassat andhare su fogu o css. àtera funte de energia prus càrriga: de totu is formas de energia (mecànica, elétrica, luminosa, sonora) est sa chi prus s'isperdet; sa furighedha de is animales fémina (ma dhu narant de gente puru) candho bolent su mascu Sinonimi e contrari alore, caentu, callentori, caloria, calura / more, sua 1, subore / cdh. cammariola | ctr. friorzu, frios Modi di dire csn: pònnere a calore a focu, a colore a fogu = aparadu a su fogu, acurtzu a su fogu de si caentare; còiri a colori a fogu = arrustu; animale in calores = in more, chi cheret su mascru Frasi a seranu sas famíglias si riuniant a nàrrere contos a colore a fogu ◊ dhus apu fatus seci a colore de fogu ◊ in su furru no bi at colore ◊ sa peta rassa a colore a colore che l'arrustiat in suta de su fogu (Z.Virdis)◊ sa cótzula fit cota in sa tzidha a colore lentu 2. comente intrat s'istiu sas berbeghes benint in calore 3. titia, cussa picioca a gonna crúcia crúcia cun custu frius: ndi portat de caloris!… Etimo ltn. calore(m) Traduzioni Francese chaleur Inglese heat Spagnolo calor Italiano calóre Tedesco Wärme.

cheghentàre , vrb Definizione giare o fàere caentu in ccn. logu o a calecuna cosa Sinonimi e contrari acalorgiae, acalorire, caentare*, caglientai, iscaentare, iscaldire | ctr. ifridare Frasi isbàtulant… pro disisperu, istradones de mundhu, andhantanos, a cheghentare dies a sole anzenu! ◊ pro los cheghentare lis dat una tatza de binu ◊ oe za cheghentat su sole! Traduzioni Francese chauffer Inglese to heat Spagnolo calentar Italiano riscaldare Tedesco wärmen.

imbudhidàe, imbudhidài, imbudhidàre , vrb: ingudhidai, ingudhidare Definizione fàere budhiu, caente meda (e fintzes abbrigare a fogu) Sinonimi e contrari budhire, caentare, imbudhighinare | ctr. ifriscare, ifridare Frasi su soli a merici calgentat e imbúdhidat che su sàmbini a binti annus ◊ pone sa sartàina a imbudhidare! 2. antighedempus poniant s'ischidone a imbudhidare po che segare s'imbíligu! Etimo srd. Traduzioni Francese chauffer Inglese to heat Spagnolo calentar Italiano riscaldare Tedesco wärmen.

iscajentàre , vrb: iscallentare, iscazentare, scallentai Definizione fàere caente meda; nau in cobertantza, arrennegare, artzare sa boghe foedhandho Sinonimi e contrari imbudhighinare, iscaldire / incaloritzire Frasi ti at fatu male a ti pònnere ca fis iscallentau de su caminu 2. nos fimus iscajentandhe in una ripitida de arte, de religione, de poesia Etimo srd. Traduzioni Francese chauffer, échauffer (fig.), enflammer Inglese to heat, to get hot Spagnolo calentar, acalorar Italiano riscaldare, accaldarsi Tedesco wärmen, sich erhitzen.

iscaldíre , vrb: iscardire, scardiri Definizione giare o fàere caente in ccn. logu o a calecuna cosa; ispitzulare, freare sa pedhe a fortza de frigare cun cosa tostada Sinonimi e contrari acalorire, caentare, caglientai, cheghentare, iscaentare, iscardillare / friai, malandrare | ctr. ifridare Frasi in cudhas dies malas de ierru rechedit su fogu a s'iscaldire ◊ acúrtzia a su fogu a t'iscardire! ◊ cun cussa linna faghimis su fogu e nos iscardimis 2. cussa robba tètera mi at totu iscardidu comente tocat sa carre ◊ sas iscarpas noas mi ant iscardidu su cambutzu e pitigadu puru, a su friga friga 3. iscardi custos coros fritos! Etimo srd. Traduzioni Francese chauffer, rougir la peau sous l'effet du frottement Inglese to heat, to redden the skin by rubbing Spagnolo calentar, enrojecer Italiano scaldare, arrossare la pèlle per sfregaménto Tedesco erwärmen, durch Reiben röten.

suàre , vrb: assuae, subare, suvare Definizione nau prus che àteru de is animales, èssere o bènnere in more / fémina suada = in suatzone, in chirca de ómine Sinonimi e contrari ingrilliri, seguzare Etimo ltn. subare Traduzioni Francese entrer en chaleur Inglese to be on heat Spagnolo estar en celo Italiano andare in caldo Tedesco brunsten.

subòre , nm Definizione suba, su tènnere gana, disígiu de unu mascu (o de fémina), su èssere in calore, in more Sinonimi e contrari assuadura, sciovu, sua 1, suacione Frasi sos poledhos isfainados si auniant pro irfocare su subore ◊ cun sa fémina isfocaiat sos subores Etimo srd. Traduzioni Francese rut Inglese heat Spagnolo celo Italiano frégola Tedesco Brunst.

«« Cerca di nuovo