A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

agurtíre , vrb: aortie, aortire, aortiri, aultire, aurtire, aurtiri, austire, ortiri Definitzione si narat de is animales, candho ndhe faent su fedu chentza lómpiu, e fintzes de erbas (laores) chi no cumprint bene su granu; foedhandho cun tzacu si narat a chie no tenet passiéntzia e bolet calecuna cosa impresse (coment'e chi tèngiat cosa chi no faet a tratènnere) Sinònimos e contràrios abbortai, antiri, istrumai / astenare | ctr. achiare, cumprire Frases custa berbeghe si est aurtida, cussos fiados si sunt aurtidos 2. no ti as a aurtire, no, si isetas unu pagu?!…◊ aurtindhe ti ses?… iseta!◊ dhus depes acumpangiai tui?… a bias no s'aortant! Ètimu ltn. abortire Tradutziones Frantzesu avorter Ingresu to have a miscarriage Ispagnolu abortar Italianu abortire Tedescu abortieren.

agurtítu , agt: aortitzu, aurtíciu, aurtissu, aurtitu Definitzione nau de sèmene, de fedu, chi no est cumpriu, no est lómpiu, mortu, e no naschit (sèmene) o no campat (fedu) Sinònimos e contràrios antitzu, ispeurtitu / iscassu | ctr. drempidu, lómpidu, cumpridu, imbénnidu 2. cudhu frúmene che tragat totu, annadas príngias e aortitzas Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu abortif Ingresu abortive Ispagnolu abortivo Italianu abortivo Tedescu abortiv.

agurtitzòne , nm Definitzione fedu aortiu, naschiu chentza fatu, fintzes persona o cosa pagu arrennéscia Sinònimos e contràrios agurtidura, agurtinzu, antíngiu, austizone, istrumíngiu.

agurtíu , pps, agt: aurtidu, austidu Definitzione de agurtire; nau de animale, chi su fedu est naschiu innanti meda de su tempus e no campat; nau de sèmene, chi no est cumpriu e no tzeurrat; nau de css. cosa, chi no si est averada, chi est acabbada chentza arrennèscere Sinònimos e contràrios istrumadu / bíciu, caliu Frases sas berbeghes si sunt aurtidas 2. s'ispiga a conca bàscia est ingranida: sa chi est tètera est aurtida ◊ trigu aurtidu, tzegu 3. sunt medas sos disizos austidos Tradutziones Frantzesu avorté Ingresu abortive Ispagnolu abortado Italianu abortito Tedescu fehlgeboren.

agusachèra , nf Definitzione agu manna de cosire arretzas, sacos, tramatas, e àteru Sinònimos e contràrios busachera Frases curri, Arega, bogandi s’agusachera ca dha infrissu! Terminologia iscientìfica ans Ètimu agu + ctl. saquera.

agusciài, agussài acuciài

agústu , nm: austu Definitzione su de oto meses de s'annu Frases sa festa de s'Assunta est su cuíndixi de austu ◊ a mesaustu in bidha faghent sa tzilimónia pro Nostra Segnora ◊ si sunt cojubaos in agustu Terminologia iscientìfica tpc Ètimu ltn. augustus Tradutziones Frantzesu août Ingresu August Ispagnolu agosto Italianu agósto Tedescu August.

agutzài acuciài

agutzavèrrus acutzavérru

agutzòni acutzòni

agúxa , nf: aguxi Definitzione genia de agu, fintzes una genia de ispilla addopiada de pònnere in pilos Sinònimos e contràrios acu, frocheta.

aguxài , vrb Definitzione su ammadurare e isparare de is ogos de is linnas, fintzes su naschire de s'erba Sinònimos e contràrios abbuturare, aportzedhare, butonire, indroghie, ocire, sbutonai / punciai, rupire, tidhire.

agúxi agúxa

agúza acúgia

aguzàda agullàda

aguzàre , vrb Definitzione firmare cun agúgias; pònnere sa bruvura in su fosile cun s'agúgia (fosile a bacheta) Sinònimos e contràrios aguzitare Ètimu srd.

aguzèra, aguzéri , nf, nm: auzeri Definitzione cannedhu de agúgias, istugighedhu a pònnere is agos Sinònimos e contràrios achera Frases su benniolu zughet frófighes, aguzeris e agos de banita Terminologia iscientìfica stz Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu étui à aiguilles, porte-aiguilles Ingresu needle-case Ispagnolu alfiletero Italianu agoràio Tedescu Nadeldose.

aguzitàre , vrb Definitzione pònnere o púnghere agúgias a mantènnere cosa (orrobba, paperi o àteru, cosa fine) Ètimu srd.

ah! , iscl Definitzione isclamu de meravígia, de gosu, de ispantu, fintzes de arrennegu Sinònimos e contràrios oh! Frases ah, balla, custa mi la pagas! ◊ ah, balla, immoi dh'as fata, sa cosa, lah!…◊ ah, gai nono, mih! ◊ ah, bellu mih, a istare inoghe! Tradutziones Frantzesu ah! Ingresu ah! Ispagnolu ¡ay!, ¡ah! Italianu ah! Tedescu ach!

àhi! , iscl Definitzione isclamu de meravígia, de ispantu Frases ahi, mare, ahi mare, cantu ses mannu! ◊ ahi, abberu gai est?! Tradutziones Frantzesu ahi! Ingresu ah! Ispagnolu ¡ay! Italianu ahi! Tedescu o weh!