agurtíre , vrb: aortie,
aortire,
aortiri,
aultire,
aurtire,
aurtiri,
austire,
ortiri Definizione
si narat de is animales, candho ndhe faent su fedu chentza lómpiu, e fintzes de erbas (laores) chi no cumprint bene su granu; foedhandho cun tzacu si narat a chie no tenet passiéntzia e bolet calecuna cosa impresse (coment'e chi tèngiat cosa chi no faet a tratènnere)
Sinonimi e contrari
abbortai,
antiri,
istrumai
/
astenare
| ctr.
achiare,
cumprire
Frasi
custa berbeghe si est aurtida, cussos fiados si sunt aurtidos
2.
no ti as a aurtire, no, si isetas unu pagu?!…◊ aurtindhe ti ses?… iseta!◊ dhus depes acumpangiai tui?… a bias no s'aortant!
Etimo
ltn.
abortire
Traduzioni
Francese
avorter
Inglese
to have a miscarriage
Spagnolo
abortar
Italiano
abortire
Tedesco
abortieren.
agurtítu , agt: aortitzu,
aurtíciu,
aurtissu,
aurtitu Definizione
nau de sèmene, de fedu, chi no est cumpriu, no est lómpiu, mortu, e no naschit (sèmene) o no campat (fedu)
Sinonimi e contrari
antitzu,
ispeurtitu
/
iscassu
| ctr.
drempidu,
lómpidu,
cumpridu,
imbénnidu
2.
cudhu frúmene che tragat totu, annadas príngias e aortitzas
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
abortif
Inglese
abortive
Spagnolo
abortivo
Italiano
abortivo
Tedesco
abortiv.
agurtitzòne , nm Definizione fedu aortiu, naschiu chentza fatu, fintzes persona o cosa pagu arrennéscia Sinonimi e contrari agurtidura, agurtinzu, antíngiu, austizone, istrumíngiu.
agurtíu , pps, agt: aurtidu,
austidu Definizione
de agurtire; nau de animale, chi su fedu est naschiu innanti meda de su tempus e no campat; nau de sèmene, chi no est cumpriu e no tzeurrat; nau de css. cosa, chi no si est averada, chi est acabbada chentza arrennèscere
Sinonimi e contrari
istrumadu
/
bíciu,
caliu
Frasi
sas berbeghes si sunt aurtidas
2.
s'ispiga a conca bàscia est ingranida: sa chi est tètera est aurtida ◊ trigu aurtidu, tzegu
3.
sunt medas sos disizos austidos
Traduzioni
Francese
avorté
Inglese
abortive
Spagnolo
abortado
Italiano
abortito
Tedesco
fehlgeboren.
agusachèra , nf Definizione agu manna de cosire arretzas, sacos, tramatas, e àteru Sinonimi e contrari busachera Frasi curri, Arega, bogandi s’agusachera ca dha infrissu! Terminologia scientifica ans Etimo agu + ctl. saquera.
agusciài, agussài acuciài
agústu , nm: austu Definizione
su de oto meses de s'annu
Frasi
sa festa de s'Assunta est su cuíndixi de austu ◊ a mesaustu in bidha faghent sa tzilimónia pro Nostra Segnora ◊ si sunt cojubaos in agustu
Terminologia scientifica
tpc
Etimo
ltn.
augustus
Traduzioni
Francese
août
Inglese
August
Spagnolo
agosto
Italiano
agósto
Tedesco
August.
agutzài acuciài
agutzavèrrus acutzavérru
agutzòni acutzòni
agúxa , nf: aguxi Definizione genia de agu, fintzes una genia de ispilla addopiada de pònnere in pilos Sinonimi e contrari acu, frocheta.
aguxài , vrb Definizione su ammadurare e isparare de is ogos de is linnas, fintzes su naschire de s'erba Sinonimi e contrari abbuturare, aportzedhare, butonire, indroghie, ocire, sbutonai / punciai, rupire, tidhire.
agúxi agúxa
agúza acúgia
aguzàda agullàda
aguzàre , vrb Definizione firmare cun agúgias; pònnere sa bruvura in su fosile cun s'agúgia (fosile a bacheta) Sinonimi e contrari aguzitare Etimo srd.
aguzèra, aguzéri , nf, nm: auzeri Definizione
cannedhu de agúgias, istugighedhu a pònnere is agos
Sinonimi e contrari
achera
Frasi
su benniolu zughet frófighes, aguzeris e agos de banita
Terminologia scientifica
stz
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
étui à aiguilles,
porte-aiguilles
Inglese
needle-case
Spagnolo
alfiletero
Italiano
agoràio
Tedesco
Nadeldose.
aguzitàre , vrb Definizione pònnere o púnghere agúgias a mantènnere cosa (orrobba, paperi o àteru, cosa fine) Etimo srd.
ah! , iscl Definizione
isclamu de meravígia, de gosu, de ispantu, fintzes de arrennegu
Sinonimi e contrari
oh!
Frasi
ah, balla, custa mi la pagas! ◊ ah, balla, immoi dh'as fata, sa cosa, lah!…◊ ah, gai nono, mih! ◊ ah, bellu mih, a istare inoghe!
Traduzioni
Francese
ah!
Inglese
ah!
Spagnolo
¡ay!,
¡ah!
Italiano
ah!
Tedesco
ach!