A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

agurtíre , vrb: aortie, aortire, aortiri, aultire, aurtire, aurtiri, austire, ortiri Definizione si narat de is animales, candho ndhe faent su fedu chentza lómpiu, e fintzes de erbas (laores) chi no cumprint bene su granu; foedhandho cun tzacu si narat a chie no tenet passiéntzia e bolet calecuna cosa impresse (coment'e chi tèngiat cosa chi no faet a tratènnere) Sinonimi e contrari abbortai, antiri, istrumai / astenare | ctr. achiare, cumprire Frasi custa berbeghe si est aurtida, cussos fiados si sunt aurtidos 2. no ti as a aurtire, no, si isetas unu pagu?!…◊ aurtindhe ti ses?… iseta!◊ dhus depes acumpangiai tui?… a bias no s'aortant! Etimo ltn. abortire Traduzioni Francese avorter Inglese to have a miscarriage Spagnolo abortar Italiano abortire Tedesco abortieren.

agurtítu , agt: aortitzu, aurtíciu, aurtissu, aurtitu Definizione nau de sèmene, de fedu, chi no est cumpriu, no est lómpiu, mortu, e no naschit (sèmene) o no campat (fedu) Sinonimi e contrari antitzu, ispeurtitu / iscassu | ctr. drempidu, lómpidu, cumpridu, imbénnidu 2. cudhu frúmene che tragat totu, annadas príngias e aortitzas Etimo srd. Traduzioni Francese abortif Inglese abortive Spagnolo abortivo Italiano abortivo Tedesco abortiv.

agurtitzòne , nm Definizione fedu aortiu, naschiu chentza fatu, fintzes persona o cosa pagu arrennéscia Sinonimi e contrari agurtidura, agurtinzu, antíngiu, austizone, istrumíngiu.

agurtíu , pps, agt: aurtidu, austidu Definizione de agurtire; nau de animale, chi su fedu est naschiu innanti meda de su tempus e no campat; nau de sèmene, chi no est cumpriu e no tzeurrat; nau de css. cosa, chi no si est averada, chi est acabbada chentza arrennèscere Sinonimi e contrari istrumadu / bíciu, caliu Frasi sas berbeghes si sunt aurtidas 2. s'ispiga a conca bàscia est ingranida: sa chi est tètera est aurtida ◊ trigu aurtidu, tzegu 3. sunt medas sos disizos austidos Traduzioni Francese avorté Inglese abortive Spagnolo abortado Italiano abortito Tedesco fehlgeboren.

agusachèra , nf Definizione agu manna de cosire arretzas, sacos, tramatas, e àteru Sinonimi e contrari busachera Frasi curri, Arega, bogandi s’agusachera ca dha infrissu! Terminologia scientifica ans Etimo agu + ctl. saquera.

agusciài, agussài acuciài

agústu , nm: austu Definizione su de oto meses de s'annu Frasi sa festa de s'Assunta est su cuíndixi de austu ◊ a mesaustu in bidha faghent sa tzilimónia pro Nostra Segnora ◊ si sunt cojubaos in agustu Terminologia scientifica tpc Etimo ltn. augustus Traduzioni Francese août Inglese August Spagnolo agosto Italiano agósto Tedesco August.

agutzài acuciài

agutzavèrrus acutzavérru

agutzòni acutzòni

agúxa , nf: aguxi Definizione genia de agu, fintzes una genia de ispilla addopiada de pònnere in pilos Sinonimi e contrari acu, frocheta.

aguxài , vrb Definizione su ammadurare e isparare de is ogos de is linnas, fintzes su naschire de s'erba Sinonimi e contrari abbuturare, aportzedhare, butonire, indroghie, ocire, sbutonai / punciai, rupire, tidhire.

agúxi agúxa

agúza acúgia

aguzàda agullàda

aguzàre , vrb Definizione firmare cun agúgias; pònnere sa bruvura in su fosile cun s'agúgia (fosile a bacheta) Sinonimi e contrari aguzitare Etimo srd.

aguzèra, aguzéri , nf, nm: auzeri Definizione cannedhu de agúgias, istugighedhu a pònnere is agos Sinonimi e contrari achera Frasi su benniolu zughet frófighes, aguzeris e agos de banita Terminologia scientifica stz Etimo srd. Traduzioni Francese étui à aiguilles, porte-aiguilles Inglese needle-case Spagnolo alfiletero Italiano agoràio Tedesco Nadeldose.

aguzitàre , vrb Definizione pònnere o púnghere agúgias a mantènnere cosa (orrobba, paperi o àteru, cosa fine) Etimo srd.

ah! , iscl Definizione isclamu de meravígia, de gosu, de ispantu, fintzes de arrennegu Sinonimi e contrari oh! Frasi ah, balla, custa mi la pagas! ◊ ah, balla, immoi dh'as fata, sa cosa, lah!…◊ ah, gai nono, mih! ◊ ah, bellu mih, a istare inoghe! Traduzioni Francese ah! Inglese ah! Spagnolo ¡ay!, ¡ah! Italiano ah! Tedesco ach!

àhi! , iscl Definizione isclamu de meravígia, de ispantu Frasi ahi, mare, ahi mare, cantu ses mannu! ◊ ahi, abberu gai est?! Traduzioni Francese ahi! Inglese ah! Spagnolo ¡ay! Italiano ahi! Tedesco o weh!