A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

angustiósu angultiósu

anía , avb Definitzione aundi, inue Sinònimos e contràrios aba 2, innoi Frases no dhui at bidha ania Màriu no tèngiat amigus (P.Pillonca).

aniàda , nf Definitzione genia de mata (no tanti manna) e su frutuàriu chi faet, po su prus matucu, cun corgiolu grussitu e in mesu aintru ispartziu coment'e a silibbas separadas cun d-unu pigiolighedhu de cosa groga, totu a granighedhos unu pagu longhitos e cracos de colore orrúbiu cotu o fintzes craru: totu su corgiolu est marigosu che fele e de colore grogo Sinònimos e contràrios adenada, melaeranu, melagranada, tanada Terminologia iscientìfica frt.

aniadèdha , nf Definitzione una genia de pane grussu (cocòi) Terminologia iscientìfica pne.

ànici , nm: ànitze Definitzione genia de licore fatu cun sèmene de matafalua Terminologia iscientìfica bfg.

anicínu , nm Definitzione genia de druche chi si faet cun sèmene de fenugu ammesturau in s’impastu: si coet segau a fitas longhitas, chi essint ispongiatzas, unu pagu àrridas ma no tostadas Terminologia iscientìfica drc.

àniciu , nm Definitzione fenugu areste Sinònimos e contràrios anasa Terminologia iscientìfica rba.

anidàre , vrb Definitzione torrare àlidu, bogare s'àlidu Sinònimos e contràrios abidai*, alenare.

anidríde, anidrídi , nf Definitzione sustàntzia che benit de un'àcidu bogandhondhe s'abba (e po cussu est chentza idrògenu).

ànidu , nm Definitzione s'ària chi si respirat, sa chi si ndhe torrat de is prumones Sinònimos e contràrios àbidu*, alenu.

àniga àchina

anilína , nf Definitzione genia de cumpostu chímicu chi faent de su catramu de carbone, impreau po fàere colores, meighinas, tintas.

ànima àmina

animàbi , nm, nf: animale, animali, arimabi, arimai Definitzione css. organísimu chi naschit, creschet e morit, si movet a solu e portat sensos, tenet cumportamentu guvernau totu cun is istintos o sa domadura (e tandho chentza mancu sa libbertade e responsabbilidade), chentza is atuamentos e ne s'immaginatzione de su cristianu (ma po totu s'àteru custu puru est cunsiderau animale); si narat meda po s'àinu e po su margiane; nau a disprétziu, chie faet che is animales, persona de aguantare atesu, de ànimu malu, mala e tonta / min. animaledhu, animebedhu, nf. animaledha (nau prus che àteru lastimandho un'animale); s'animale podet èssere: mascu, fémina, masedu o areste, domau o rude, mannalitzu o de chedha; animali po fai casta = pro parare ratza Sinònimos e contràrios fiadu / àinu, grodhe / animiniedhu, miseràbbile | ctr. cristianu, pelsone Frases mi apo postu s'animale a missinnantis e… toca! ◊ ant bociu cuss'animebedha, làstima de mallora!…◊ cheret bene che fizas a sas tres animales 2. pastore, retene sa robba dai sos chenadolzos, no la ponzas in buca a s'animale! 3. cussu est un'animale, si li cumbinat bochit s'àteru pro nudha Ètimu ltn. animal Tradutziones Frantzesu animal Ingresu animal Ispagnolu animal Italianu animale, bruto Tedescu Tier.

animadòri, animadòre , agt Definitzione chi ànimat, chi giaet coràgiu.

animài , vrb: animare Definitzione giare o pònnere s'ànima (e si narat fintzes in su sensu de fàere mòvere); prus che àteru, bestire ànimu, giare coràgiu; nòghere a s'ànima Sinònimos e contràrios alentai, aminare, audire, indanimai, incorai, incoragire | ctr. isarcare 2. ànimat a no tenni pauria ◊ l'apo acatau tristu chi mancu una note de iverru e l'apo animau 3. is féminas prinzas no andhiant a logu de mortu po no aimare sa creatura Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu encourager Ingresu to encourage Ispagnolu animar Italianu animare, incoraggiare Tedescu beleben, ermutigen.

animalàtzu , nm Definitzione foedhu chi si narat a disprétziu, a unu, prus che àteru brigandhodhu; nau in cobertantza, su dimóniu Sinònimos e contràrios bestiatzu / dimóniu Frases in cue ses, brutu animalatzu: essimiche! ◊ animalatzu, cudha crebendhe de su fàmine ma no ponet a manigare! 2. s'animalatzu mi abbaidaiat cun ogros de fiamas e mi lantzitaiat su sentidu (G.Ruju) Tradutziones Frantzesu animal, imbécile Ingresu nasty-animal Ispagnolu animal, bestia Italianu animalàccio (détto in tòno di rimpròvero) Tedescu plumpe Person.

animàle, animàli animàbi

animalínu , agt Definitzione de animale / avb: a s'animalina = comente a is animales Sinònimos e contràrios ferale Frases cussos zughent coro animalinu, bochint fintzas sas criaduras! 2. una fémina in sos ballos in piatza fit brinchitendhe a s'animalina ◊ in cussa domo sunt a s'animalina: no bi ndh'at unu chi andhat a missa! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu animal, bestial Ingresu animal, bestial Ispagnolu animal Italianu animale, animalésco Tedescu tierisch.

animàre animài