angustiósu angultiósu
anía , avb Definizione aundi, inue Sinonimi e contrari aba 2, innoi Frasi no dhui at bidha ania Màriu no tèngiat amigus (P.Pillonca).
aniàda , nf Definizione genia de mata (no tanti manna) e su frutuàriu chi faet, po su prus matucu, cun corgiolu grussitu e in mesu aintru ispartziu coment'e a silibbas separadas cun d-unu pigiolighedhu de cosa groga, totu a granighedhos unu pagu longhitos e cracos de colore orrúbiu cotu o fintzes craru: totu su corgiolu est marigosu che fele e de colore grogo Sinonimi e contrari adenada, melaeranu, melagranada, tanada Terminologia scientifica frt.
aniadèdha , nf Definizione una genia de pane grussu (cocòi) Terminologia scientifica pne.
ànici , nm: ànitze Definizione genia de licore fatu cun sèmene de matafalua Terminologia scientifica bfg.
anicínu , nm Definizione genia de druche chi si faet cun sèmene de fenugu ammesturau in s’impastu: si coet segau a fitas longhitas, chi essint ispongiatzas, unu pagu àrridas ma no tostadas Terminologia scientifica drc.
àniciu , nm Definizione fenugu areste Sinonimi e contrari anasa Terminologia scientifica rba.
anidríde, anidrídi , nf Definizione sustàntzia che benit de un'àcidu bogandhondhe s'abba (e po cussu est chentza idrògenu).
ànidu , nm Definizione s'ària chi si respirat, sa chi si ndhe torrat de is prumones Sinonimi e contrari àbidu*, alenu.
àniga àchina
anilína , nf Definizione genia de cumpostu chímicu chi faent de su catramu de carbone, impreau po fàere colores, meighinas, tintas.
ànima àmina
animàbi , nm, nf: animale,
animali,
arimabi,
arimai Definizione
css. organísimu chi naschit, creschet e morit, si movet a solu e portat sensos, tenet cumportamentu guvernau totu cun is istintos o sa domadura (e tandho chentza mancu sa libbertade e responsabbilidade), chentza is atuamentos e ne s'immaginatzione de su cristianu (ma po totu s'àteru custu puru est cunsiderau animale); si narat meda po s'àinu e po su margiane; nau a disprétziu, chie faet che is animales, persona de aguantare atesu, de ànimu malu, mala e tonta / min. animaledhu, animebedhu, nf. animaledha (nau prus che àteru lastimandho un'animale); s'animale podet èssere: mascu, fémina, masedu o areste, domau o rude, mannalitzu o de chedha; animali po fai casta = pro parare ratza
Sinonimi e contrari
fiadu
/
àinu,
grodhe
/
animiniedhu,
miseràbbile
| ctr.
cristianu,
pelsone
Frasi
mi apo postu s'animale a missinnantis e… toca! ◊ ant bociu cuss'animebedha, làstima de mallora!…◊ cheret bene che fizas a sas tres animales
2.
pastore, retene sa robba dai sos chenadolzos, no la ponzas in buca a s'animale!
3.
cussu est un'animale, si li cumbinat bochit s'àteru pro nudha
Etimo
ltn.
animal
Traduzioni
Francese
animal
Inglese
animal
Spagnolo
animal
Italiano
animale,
bruto
Tedesco
Tier.
animadòri, animadòre , agt Definizione chi ànimat, chi giaet coràgiu.
animài , vrb: animare Definizione
giare o pònnere s'ànima (e si narat fintzes in su sensu de fàere mòvere); prus che àteru, bestire ànimu, giare coràgiu; nòghere a s'ànima
Sinonimi e contrari
alentai,
aminare,
audire,
indanimai,
incorai,
incoragire
| ctr.
isarcare
2.
ànimat a no tenni pauria ◊ l'apo acatau tristu chi mancu una note de iverru e l'apo animau
3.
is féminas prinzas no andhiant a logu de mortu po no aimare sa creatura
Etimo
itl.
Traduzioni
Francese
encourager
Inglese
to encourage
Spagnolo
animar
Italiano
animare,
incoraggiare
Tedesco
beleben,
ermutigen.
animalàtzu , nm Definizione
foedhu chi si narat a disprétziu, a unu, prus che àteru brigandhodhu; nau in cobertantza, su dimóniu
Sinonimi e contrari
bestiatzu
/
dimóniu
Frasi
in cue ses, brutu animalatzu: essimiche! ◊ animalatzu, cudha crebendhe de su fàmine ma no ponet a manigare!
2.
s'animalatzu mi abbaidaiat cun ogros de fiamas e mi lantzitaiat su sentidu (G.Ruju)
Traduzioni
Francese
animal,
imbécile
Inglese
nasty-animal
Spagnolo
animal,
bestia
Italiano
animalàccio (détto in tòno di rimpròvero)
Tedesco
plumpe Person.
animàle, animàli animàbi
animalínu , agt Definizione
de animale / avb: a s'animalina = comente a is animales
Sinonimi e contrari
ferale
Frasi
cussos zughent coro animalinu, bochint fintzas sas criaduras!
2.
una fémina in sos ballos in piatza fit brinchitendhe a s'animalina ◊ in cussa domo sunt a s'animalina: no bi ndh'at unu chi andhat a missa!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
animal,
bestial
Inglese
animal,
bestial
Spagnolo
animal
Italiano
animale,
animalésco
Tedesco
tierisch.
animàre animài