angustiósu angultiósu
anía , avb Definizione aundi, inue Sinonimi e contrari aba 2, innoi Frasi no dhui at bidha ania Màriu no tèngiat amigus (P.Pillonca).
aniàda , nf Definizione genia de mata (no tanti manna) e su frutuàriu chi faet, po su prus matucu, cun corgiolu grussitu e in mesu aintru ispartziu coment'e a silibbas separadas cun d-unu pigiolighedhu de cosa groga, totu a granighedhos unu pagu longhitos e cracos de colore orrúbiu cotu o fintzes craru: totu su corgiolu est marigosu che fele e de colore grogo Sinonimi e contrari adenada, melaeranu, melagranada, tanada Terminologia scientifica frt.
aniadèdha , nf Definizione una genia de pane grussu (cocòi) Terminologia scientifica pne.
ànici , nm: ànitze Definizione genia de licore fatu cun sèmene de matafalua Terminologia scientifica bfg.
anicínu , nm Definizione genia de druche chi si faet cun sèmene de fenugu ammesturau in s’impastu: si coet segau a fitas longhitas, chi essint ispongiatzas, unu pagu àrridas ma no tostadas Terminologia scientifica drc.
àniciu , nm Definizione fenugu areste Sinonimi e contrari anasa Terminologia scientifica rba.
anidríde, anidrídi , nf Definizione sustàntzia che benit de un'àcidu bogandhondhe s'abba (e po cussu est chentza idrògenu).
ànidu , nm Definizione s'ària chi si respirat, sa chi si ndhe torrat de is prumones Sinonimi e contrari àbidu*, alenu.
àniga àchina
anilína , nf Definizione genia de cumpostu chímicu chi faent de su catramu de carbone, impreau po fàere colores, meighinas, tintas.
ànima àmina
animàbi , nm, nf: animale, animali, arimabi, arimai Definizione css. organísimu chi naschit, creschet e morit, si movet a solu e portat sensos, tenet cumportamentu guvernau totu cun is istintos o sa domadura (e tandho chentza mancu sa libbertade e responsabbilidade), chentza is atuamentos e ne s'immaginatzione de su cristianu (ma po totu s'àteru custu puru est cunsiderau animale); si narat meda po s'àinu e po su margiane; nau a disprétziu, chie faet che is animales, persona de aguantare atesu, de ànimu malu, mala e tonta / min. animaledhu, animebedhu, nf. animaledha (nau prus che àteru lastimandho un'animale); s'animale podet èssere: mascu, fémina, masedu o areste, domau o rude, mannalitzu o de chedha; animali po fai casta = pro parare ratza Sinonimi e contrari fiadu / àinu, grodhe / animiniedhu, miseràbbile | ctr. cristianu, pelsone Frasi mi apo postu s'animale a missinnantis e… toca! ◊ ant bociu cuss'animebedha, làstima de mallora!…◊ cheret bene che fizas a sas tres animales 2. pastore, retene sa robba dai sos chenadolzos, no la ponzas in buca a s'animale! 3. cussu est un'animale, si li cumbinat bochit s'àteru pro nudha Etimo ltn. animal Traduzioni Francese animal Inglese animal Spagnolo animal Italiano animale, bruto Tedesco Tier.
animadòri, animadòre , agt Definizione chi ànimat, chi giaet coràgiu.
animài , vrb: animare Definizione giare o pònnere s'ànima (e si narat fintzes in su sensu de fàere mòvere); prus che àteru, bestire ànimu, giare coràgiu; nòghere a s'ànima Sinonimi e contrari alentai, aminare, audire, indanimai, incorai, incoragire | ctr. isarcare 2. ànimat a no tenni pauria ◊ l'apo acatau tristu chi mancu una note de iverru e l'apo animau 3. is féminas prinzas no andhiant a logu de mortu po no aimare sa creatura Etimo itl. Traduzioni Francese encourager Inglese to encourage Spagnolo animar Italiano animare, incoraggiare Tedesco beleben, ermutigen.
animalàtzu , nm Definizione foedhu chi si narat a disprétziu, a unu, prus che àteru brigandhodhu; nau in cobertantza, su dimóniu Sinonimi e contrari bestiatzu / dimóniu Frasi in cue ses, brutu animalatzu: essimiche! ◊ animalatzu, cudha crebendhe de su fàmine ma no ponet a manigare! 2. s'animalatzu mi abbaidaiat cun ogros de fiamas e mi lantzitaiat su sentidu (G.Ruju) Traduzioni Francese animal, imbécile Inglese nasty-animal Spagnolo animal, bestia Italiano animalàccio (détto in tòno di rimpròvero) Tedesco plumpe Person.
animàle, animàli animàbi
animalínu , agt Definizione de animale / avb: a s'animalina = comente a is animales Sinonimi e contrari ferale Frasi cussos zughent coro animalinu, bochint fintzas sas criaduras! 2. una fémina in sos ballos in piatza fit brinchitendhe a s'animalina ◊ in cussa domo sunt a s'animalina: no bi ndh'at unu chi andhat a missa! Etimo srd. Traduzioni Francese animal, bestial Inglese animal, bestial Spagnolo animal Italiano animale, animalésco Tedesco tierisch.
animàre animài