àsta , nf: àstia,
àstua 1 Definitzione
cannedhu, genia de pértiga longa, s'àrbure o pinnone de sa cucagna, fintzes una genia de arma a punta; a logos est sa palita de còere pane / astas de boe, de cherbu = sos corros; a. de cumpassu, de arrelógiu, de ullieras, de arromana
Sinònimos e contràrios
pértia
/
corru
Ètimu
ltn.
hasta
Tradutziones
Frantzesu
hampe,
branche,
canne,
tige,
perche
Ingresu
staff
Ispagnolu
asta
Italianu
asta
Tedescu
Stab.
àsta 1 , nf Definitzione manera de bèndhere sa cosa / pònnere una cosa a s'a. = a chie la pagat menzus Sinònimos e contràrios arbaranu, usupastu.
àstacu , nm Definitzione una genia de aliusta manna Sinònimos e contràrios lenfru, lifante, longhifanti.
astagiòne, astajòne , nf: astajone, istagione 1 Definitzione s'areste de s'ispigamúrina Sinònimos e contràrios salauspe Terminologia iscientìfica rbr.
astàle , nm Definitzione su fuste de sa coa, s'ossu comente acabbat s'ischina (de is animales) Sinònimos e contràrios frustale Frases s'astale de sa coa naschit dae s'ischina Terminologia iscientìfica crn Ètimu srd.
astémicu, astémiu , agt, nm Definitzione
chi o chie no bufat cosas chi giughent àrculu
Tradutziones
Frantzesu
abstème
Ingresu
abstemious
Ispagnolu
abstemio
Italianu
astèmio
Tedescu
abstinent,
Abstinenzler.
astenàdu , pps, agt Definitzione de astenare 2. semus poetas astenados e istamus in palcu che monincas.
astenàre , vrb Definitzione
nau de frutuàriu, intostare o aortire chentza cumpriu (fintzes po pecu); nau de linna, fintzes pipionire, pònnere su greme
Sinònimos e contràrios
acalabiare,
agurtire,
allagorjare,
assichillonai,
atecadiare
Ètimu
ltn.
extenuare
Tradutziones
Frantzesu
dessécher
Ingresu
to dry (up)
Ispagnolu
enmustiarse
Italianu
incatorzolire
Tedescu
einschrumpfen.
astèniri , vrb: ostènnere* Definitzione fàere a mancu de fàere o de nàrrere cosa Sinònimos e contràrios aostare, refrenai, retènnere.
asteríscu , nm Definitzione genia de istedhitu impreau in s’iscritura coment'e singiale de calecuna cosa Sinònimos e contràrios istellitu.
astesiài , vrb: atesare, atesiai Definitzione pònnere, portare o andhare atesu, prus aillargu, trantzire Sinònimos e contràrios allalgare, illalgare, issuzire, istejare, istelare, istesare, istesire, istregire | ctr. acostai, acurtziare Frases unga tostada morti astesiada ◊ ti nci ses astesiau de sa glória ◊ si ch'est atesadu e abboghineit a su cumpanzu ◊ si che ateseit currendhe unu bonu tretu (G.Addis)◊ atesianosí de su mali in totu is ocasionis!
àstia àsta
astifasciòne, astifassiòne , nf Sinònimos e contràrios acuntentamentu, conciolu, contentu, saltifascione Frases cogliedas dogni manna istimascione e de totu sempre astifascione! ◊ li faghiat leare una chiza de cumpleta astifassione.
astiladúra , nf Definitzione
su èssere a puntas de dolore; farta de aguantu a su dolore, a is dificurtades, su sufrire meda po dónnia cosighedha, debbilesa de nérbios
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
neurasthénie
Ingresu
neurasthenia
Ispagnolu
neurastenia
Italianu
nevrastenìa
Tedescu
Neurasthenie.
astilài, astilàre , vrb Definitzione fèrrere, púnghere cun s'astile; èssere a puntas de dolore Ètimu srd.
astilàu , pps, agt Definitzione
de astilai; chi est a puntas de dolore forte, chi dhi benit astiles; chi no padit nudha nudha, prus po farta de capacidade mentale chi no de fortza de sa carena; fintzes oféndhiu, dispràxiu
2.
un'ómini fiat astilau ca sa picioca dh'iat torrau curcuriga ◊ fut un'ómini nervosu, astilau de sa miséria e de sa necessidadi
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
neurasthénique
Ingresu
neurasthenic
Ispagnolu
neurasténico
Italianu
nevrastènico,
psicolàbile
Tedescu
neurasthenisch.
astíle, astíli , nm: astrile Definitzione
coment’e una pértiga (de linna o de àteru) fata a punta de iscúdere atesu; punta de dolore forte, fintzes fritu meda chi intrat o punghet che fritza; dannu mannu; fintzes farta de aguantu a su dolore, a is dificurtades / mortu de a. = de dannu, de dirgràtzia, bochitu
Sinònimos e contràrios
britza,
ferce,
frícia
/
dolorida
/
arragore,
frizidore
/
dannu
/
astiladura
Frases
fuint che astile sos Sardos pro chircarent sa salvesa ◊ un'astile lis ruchet sa carena!
2.
pro li fàghere zipones e caltzetas bandhat peri sos logos a s'astile, visitandho in dónzia foghile si la passat sa vida fitiana! (B.Sulis)
3.
benit s'atonzu e torras a partire ca times de s'ierru sos astiles (P.A.Sau)
4.
fiant mortus sa própriu dí de morti naturali e no de astili
Ètimu
itl.
astile
Tradutziones
Frantzesu
dard
Ingresu
dart
Ispagnolu
dardo
Italianu
dardo
Tedescu
Pfeil.
àstili , nm Definitzione dannu, disgràtzia / mortu de à. = mortu de male Sinònimos e contràrios digràtzia Frases biendhosi in d-unu logu ispérdiu, sa pubidha in pagu tempus si morit de àstili malu Ètimu ctl. astre.
astitài , vrb Definitzione leare sa tita a su pipiu, a su fedu piticu, disavesare de súere Sinònimos e contràrios illatare 1, istitai* | ctr. allatae
astòre , nm: astori,
istore,
stori Definitzione
cun custu númene si narat diferentes genias de pigiones papadores de petza: astore, o stori columbinu (itl. astóre), stori de pudhas o leporaju, astoredhu, storixedhu, o istore de tziudhia (itl. poiana), stori de Leonora o tzarpadheri, astoritu (itl. sparviere); in cobertantza, persona mala, furona / min. astoredhu, storitu, storixedhu / astori perdighinu = itl. falcóne; stori de pisci, astore marinu = itl. falco di palude
Sinònimos e contràrios
astorolia,
atapaju,
falche 1
/
arcidedhu
Frases
dogni astore in chirca de recatu benit famidu e si aviat atatu ◊ sos astores falant in sas cussorzas isprammendhe sas chedhas apaxiadas ◊ si aia tentu alas de astore fia boladu dae bica in bica!
2.
no ti fides, columba, ca s'astore fatu tou sas úngias est perdendhe!
Terminologia iscientìfica
pzn, accipiter gentilis arrigonii
Ètimu
itl
Tradutziones
Frantzesu
faucon
Ingresu
hawk
Ispagnolu
azor
Italianu
astóre,
falco
Tedescu
Habicht.