A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ibbarionàu , agt, nm: irbarionadu Definitzione chi o chie istat naendho o faendho cosas macas, coment'e irbariones Sinònimos e contràrios ammachiau, ilvariadu, macu, mancante Frases como bi cheriat cust'àteru irbarionadu, de peleare, in domo mia!…◊ irbarionadu macu, essimiche da'inoghe chi no ti poto bídere, mancu! Ètimu srd.

ibbariòne , nm: ibarione, irbarione, irvarione, isvarione, ivarioni Definitzione su chi si narat o chi si faet candho unu est fora de sèi, ammachiandhosi, candho est a callentura arta meda; fintzes cosa fata in fadhina po sa paga atentzione, ibbàlliu mannu Sinònimos e contràrios avarioni, istentériu, isvarionzu / ttrs. ivariumu Frases mi ant inferchidu a rosas sos lidones pro mi ghelare sa mente de profumu, ma fint irbariones, bentu e fumu 2. perdona si in custu tribàgliu bi at imbàglios e isvariones Tradutziones Frantzesu délire, radotage Ingresu raving, empty talk Ispagnolu desvarío, vaniloquio Italianu vaneggiaménto, vanilòquio Tedescu Irrereden, leeres Gerede.

ibbarragàre , vrb Definitzione fuliare, istesiare calecuna cosa (fintzes cosa chi istrobbat) Sinònimos e contràrios irbarratzare Frases no arrennèsciu a ibbarragare s'àliga ◊ tocat a ibbarragare su nie Ètimu srd.

ibbarràre , vrb: irbarrae, irbarrare, isbarrai, isbarrare, sbarrai Definitzione segare o bogare de pare is barras, is dentes; betare a terra unu tretu de muru; ifascare, fàere a orrugos, isconciare Sinònimos e contràrios irbarrochiae Frases mih no t'irbarres, mih, traghedhendhe cussa cosa tosta! 2. su gutiu in intro de muru creschet semper fintzas chi no che lu irbarrat 3. tota die irfrissurànnesi, su sero s'imbolaiat in s'istoja irbarratu che cassa vetza Ètimu srd.

ibbatulàda, ibbaturàda , nf: ilbatulada, irbatulada, isbatulada Definitzione cropu giau cun css. cosa, fintzes ciafu Sinònimos e contràrios cabbessu, colpu, irbirroncu, iscatulada, iscocorronada, istrampada 1, istuturrone / cdh. sbatulata Frases sos cúmeros leaiant sas irbatuladas frenedigosas de sa coa ◊ cudhu si fit arrogantadu avantzandhe carchi paràula male nada e Bainzu, atzegadu dae su fele, li aiat sestadu paritzas isbatuladas ◊ morindhe aiat dadu paritzas iscarcanzadas e isbatuladas de bratzos Ètimu srd.

ibbaútu , agt, nm Definitzione chi o chie no est trebballandho, est chentza trebballu Sinònimos e contràrios chizoneri, disabbutu, ibbàidu, irberzadu, sfainau Frases iscura mama tua, ca tenet a tie ibbautu in domo! (T.Cau) Ètimu srd.

ibbecàre , vrb Definitzione fèrrere, iscúdere faendho a pistadura (mescamente a conca e mescamente a pedra) Sinònimos e contràrios crentiare, pistare / trinchiare 2. s'arma prus fea de is pitzochedhos fiat su tiralàsticu: birdos segaos, amigos ibbecaos… (R.Sardella).

ibbeldonàre , vrb: irberdonare, irgherdonare, isardonare, isberdonare Definitzione bogare su berdone a sa mata de su suérgiu in su truncu po pòdere fàere su ortigu, o fintzes a sa linna segada po su fogu po no fàere tzintziedhu Sinònimos e contràrios ispedonare, istuvulare Frases custu est unu suélgiu sentza ibbeldonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu décortiquer, démascler Ingresu to bark Ispagnolu descortezar Italianu decorticare Tedescu entrinden.

ibbertinàre , vrb Definitzione betare a irbertuladura, a fuliadura Sinònimos e contràrios betae, irbersulare Frases ibbertinandhoche su curridore a illagru mannu, Morello si fúrriat cara a bidha e si fuit (Deidda-Saderi)

ibbía , avb: ebbia* Definitzione foedhu chi giaet s'idea de una cosa sola e nudh'àteru / èssere bellu ibbia = bellu diaderus, bellu meda Sinònimos e contràrios betzi, feti, isceti, segi 1, solus Frases li capiteit comente capitat ibbia in sos sónnios ◊ issu ischit foedhare s'austesu ibbia.

ibbiàdu , agt Definitzione chi est cuntentu o a tretu de si pòdere cuntentare meda Sinònimos e contràrios abbiadu, beadu*, imbiadu 1 Frases ndhe tiat èssere abberu ibbiada! ◊ Mariedha est una fémina comente si depet e ibbiadu s'ómine chi ndhe at una che a issa!

ibbichitàre , vrb Sinònimos e contràrios irbicare, isbichillitare, spissigorrai.

ibbidhiadúra , nf Definitzione su púnghere a bentre, a s’imbíligu Frases un'istichida de frucidha de ferru a ibbidhiadura! Ètimu srd.

ibbíere , vrb Sinònimos e contràrios bídere.

ibbína , nf Definitzione su tretu de sa carena tra sa còscia e sa bentre Sinònimos e contràrios angunàglia, igliari, ímbana, immina, índima Terminologia iscientìfica crn Ètimu ltn. inguina.

ibbirràglia , nf Sinònimos e contràrios piciocàglia, pitzinnàglia.

ibbírru , nm: ibirru, ilbirru, irbirru, isbirru, sbirru Definitzione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s’annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est belle e ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: po sa lei est amparau po chi no si che isperdat Sinònimos e contràrios ansile, assíbile, bassili, birru, cassí, grassíbile, ischirru*, màrcia 3 Frases is pedhes de irbirru unu tempus fiant cricadas Terminologia iscientìfica anar, martes martes latinorum Tradutziones Frantzesu martre commune Ingresu pine marten Ispagnolu marta Italianu màrtora comune, m. sarda Tedescu Baummarder, Edelmarder.

ibbírru 1 , nm: ilbírriu, isbirru 1 Definitzione pillone de santa Crara, una genia de orrúndhine chentza peis bonos po camminare: a un’arratza dhi narant pantzaniedha, a un’àtera pantzabbianca Sinònimos e contràrios babbarotu, farzia Terminologia iscientìfica pzn, apus apus.

ibbíscu , nm Definitzione genia de matighedha po bellesa, po is frores mannos chi faet bona parte de s'annu Terminologia iscientìfica mt, Hibiscus rosa-sinensis, Hibiscus syriacus.

ibboidàdu , pps Definitzione de ibboidare Tradutziones Frantzesu vidé Ingresu emptied Ispagnolu vaciado Italianu svuotato Tedescu entleert.