tulèdhos , nm pl Definitzione
a parte e àtera de s'ingurtidórgiu, guronedhos de intessidura modhe chi a bortas si ufrant: fintzes s'ufradura etotu de custa cosa
Sinònimos e contràrios
cocorronis
Terminologia iscientìfica
crn, mld
Ètimu
ltn.
toles, tules
Tradutziones
Frantzesu
amygdales
Ingresu
tonsils
Ispagnolu
amígdala
Italianu
tonsille
Tedescu
Tonsillen.
tulídu tuglídu
tulipàni, tulipànu tolipàni
túlla túa 1
túlla 1 , nf Definitzione genia de aina, a màniga longhita, po murigare su papare coendho in s'istrégiu, sa tupada po umprire e pònnere in is pratos, sa pertunta po piscare cosa de su brodu / tullita = cociale, cullera Sinònimos e contràrios terudha*, turra Maneras de nàrrere csn: sa t. de sa manu = sa parte de palas de sa manu (bida comente e pinnigada), fintzas sa manu etotu; ghetai is tullas a unu = betare sas manos a subra Frases sa tulla istampata ◊ ti pongu una tulla de brodu callenti 2. no dh'ia a èssi crétiu ca fut capassu de betai is tullas a una piciocona!
túlle , nm: tullu Definitzione genia de orrobba, finedhedha e a trama lasca Sinònimos e contràrios intullu Maneras de nàrrere csn: isciallu de tullu = zenia de mucadore chi s'imbóligat in conca e in trugu, in tzertos costúmenes: in àteros si ponet subra de s'iscúfia Frases si cherent bestidas de tullu e de seda ◊ a ti mandhare custas poesias… cantu mi pento chi mi so promissu, prite durant che tullu in campusantu Terminologia iscientìfica ts Ètimu itl. tulle.
tulliàrgiu , nm Definitzione logu de feurra (de chima sicada).
tullídu tuglídu
tullíre, tullíri , vrb: atullire Definitzione
foedhandho de un'arremu de sa carena, su si fàere coment'e retesu, cancarau, chentza fortza, de no serbire
Sinònimos e contràrios
bardai,
cancarare
Frases
como chi patint sa pena de sos betzos e chi pro ambos nérvios si tullint nemmancu aventurosa ant sa idea (P.Giudice Marras)
Ètimu
spn.
tullir(se)
Tradutziones
Frantzesu
se recroqueviller,
paralyser
Ingresu
to numb,
to paralyze
Ispagnolu
entumecerse
Italianu
rattrappirsi,
paralizzarsi
Tedescu
sich verkrampfen.
tullíu tuglídu
tullíu 1 trullíu 1
túllu túlle
túlture trútini
túlu , nm Definitzione chi est tuvudu, buidu / gardu t. = cardudufu Sinònimos e contràrios túvulu* 1 / caidhu, casa, mógiu, moissu, moitedhu Frases est chei s'ape intro de su tulu ◊ mortu est s'ortu de sos mojos, arrambatos sont sos tulos (G.Farris)◊ est chin sa conca che tulu prenu de furmica ruja!…
tulúmba , nf Definitzione nodu, ofedhu, cosa trobedhada a nodu Sinònimos e contràrios tzurunga Ètimu srdn.
tulungròne tilingiòne
tulúngru , nm Definitzione its, calanca? (de thulungrone?) Frases cudhos límpios risolos de prata si sunt imbertos in tulungros (P.Delussu).
tumànza timàngia
tumàre , vrb Sinònimos e contràrios abbumbare, acirrai, aciumai, inciumire, ingúllere, trincai Frases si aiant tumatu mesu litru de bruschete in duas ingullitas ◊ duos litros de vinu si los tumaiat dae sa supera.
tumàta tamàta