A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

tàlgiu tàgiu

tàli tàle

taligèni , nm: talixene Definitzione una calesiògiat cosa Sinònimos e contràrios bodale, nichele, itadhinanta.

talighédhu , nm Definitzione un'apenas de cosa Sinònimos e contràrios aizaredhu, azichedhu, pachitzedhu, pistiridhu, pódhixi.

talínu , nm Definitzione cinturone de s'ispada Ètimu ctl. talí.

taliòrta , avb Definitzione a bortas, calecuna borta Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu parfois Ingresu sometimes Ispagnolu a veces Italianu talvòlta Tedescu manchmal.

talixène taligèni

tàlla , nf: tàllia Definitzione tràgiu, usàntzia de bestire; mannària, misura de unu bestimentu (ma fintzes de sa carena) Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu taille Ingresu size Ispagnolu talla Italianu tàglia Tedescu Größe.

tallabértu , nm Definitzione terra segada a fundhu a canale po prantare bíngia noa, unu po dónnia órdine chi si prantat Frases po prantai bíngia aberint unu tallabertu.

tallàda , nf: tellada Definitzione su tallai; su surcu chi lassant is orrodas (prus che àteru de carru) comente passant, segundhu su logu, o a fortza de passare sèmpere in su matessi tretu Sinònimos e contràrios arralla 2, pinta 1, tagiada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu ornière Ingresu wheel track Ispagnolu rodada, carril Italianu rotàia Tedescu Radspur.

talladòre , nm Definitzione chie faet sa faina de segare; in sa costuma de arrangiare is diferéntzias a sa bona, est su de tres ómines chi si ponet candho is duos (unu per parte) no si dh'ant fata a si pònnere de acórdiu Sinònimos e contràrios secantinu / tertzeri / cdh. tadhadori Frases cussu est talladore chi at aterrau forestas 2. su talladore, intesos sos ómines, chircaiat de truncare sas resones, detzidiat issu ◊ su talladore devet segare sa chistione.

talladúra , nf Definitzione su tallai; fintzes crantos de orrobba chi si che segant sestandho Sinònimos e contràrios tallada, tallamentu Ètimu srd.

tallài , vrb: tallare, tazare, tellai Definitzione segare, prus che àteru segare sestandho s'orrobba (is partes) de unu bestimentu Sinònimos e contràrios secare / festare, sestare Maneras de nàrrere csn: tallai a serru = segare o sestare a merghinzu, tropu zustu; tallai capotus a unu = nàrrerendhe o pònnerendhe male; giòvunu bèni tallau = bene fatu, galanu; pedra tallada = segada bene apostadamente, pro muros bellos Frases su chi tallat e cosit seu dèu ◊ nosu tallaus e Deus cosit ◊ su maistu de pannu poniat a un'oru su bangu acantu tallada ◊ custu bestiri parit tallau in pitzus cosa miu 2. su messaju tallat sa tula ◊ no mi torres su "Nono!" pruite no l'agguanto e mi tallo su coro! 3. sa capa est mali tallada: innòi sutzedit arrori! Sambenados e Provèrbios prb: chini tallat a serru essit in bregúngia Ètimu ltn. taliare.

tallaméntu , nm Definitzione su tallai, su segare Sinònimos e contràrios secadura, segamentu, tallada Ètimu srd.

tallaníus tagliarínos

tallànti tagiànte

tàllara , nf Definitzione genia de pedrighedha e de giogu, su giogu de is tàllaras, de is bicus, o de sos bàtiles o pículas (chimbe pedrighedhas tundhas, de erriu) Sinònimos e contràrios bicu 1, brusca 1, cucu 1, dràllara, lecucu, mògola Terminologia iscientìfica ggs.

tallaranàtu , agt Definitzione chi portat coment'e napa de arangiolu in is ogos, chi no biet bene Sinònimos e contràrios annapau, imbelau, impannau Frases s'at apompiatu a mie chin sos ocredhos tallaranatos de sos imbreacos ◊ est a ocros tallaranatos dae sas làcrimas Ètimu srd.

tallarànis, tallarànu tadharànu

tallàre tallài