tziríngu tzilíngru
tzirinòni , nm Definitzione bobboi, greme longu e grussu chi faet asuta de terra Sinònimos e contràrios atalingone, atulíngia, sitziringoni, tilingione, tzilingu, tzuluncone Terminologia iscientìfica crp.
tzirinzòne , nm Sinònimos e contràrios ceréntula, papabilledha, pistigioni, prantuledha, tilibbu Terminologia iscientìfica crp.
tziriólu , nm: tiriolu* Definitzione tres arratzas de pigiones si narant cun custu matessi númene: su tzurruliu conca de molenti, itl. fratino (charadrius alexandrinus), su tzurruliu peis grogus, itl. corrière gròsso (charadrius hiaticula), sa pudha média o areste (burhynus oedicnemus).
tziriolubitíu , nm Definitzione genia de pigione chi faet abbitu in Sardigna in calecunu tempus de s'annu Sinònimos e contràrios tzurliotedhu Terminologia iscientìfica pzn, charadrius dubius curonicus.
tziriòta, tziriótu , nf, nm Definitzione genia de faghevaghe, a pelea, a cumbata, mescamente a tira e tosta, a perrica po calecuna cosa o chistione tra duos o prus; fintzes cosa o fata de si ndhe dèpere bregungiare / est una tziriota! = sunt totu a su faghe faghe a prepoténtzia, a chie si ndhe podet fàghere de prus Sinònimos e contràrios cadha, cària, cumbata, impodha, istimpida, matana, pista, pistapone, rebbatu / abbolotu, carraxu Frases a ndhe cheres bídere de tziriota: deo chi nono e isse chi ei!
tziripílla , nf Sinònimos e contràrios pampinella Terminologia iscientìfica rbc, Sanguisorba officinalis.
tzirítu , nm Definitzione tziri piticu, ciurru de pagu cosa, tiruledhu (de abba o àteru deasi) chi essit o calat de artu a bisura de càntaru Sinònimos e contràrios tírulu, tzirriolu 1 Frases dae totu sa carena li fit falendhe su sàmbene a tziritu.
tziritzíri , nm Definitzione pilloni de beranu o chirisi de perca, genia de pigione pitichedhedhu Sinònimos e contràrios buginu, cherre, cidhi, ciórighe, colacolamuru, muschita, oghibboi, pisciagulu, pisinache, pisirica, suntzuinedhu Terminologia iscientìfica pzn, troglodytes troglodytes.
tziritzíri 1 , nm: ciriciri, sirissiri Definitzione chíghela, genia de bobboi a bisura de musca manna meda chi in is istades, mescamente a oras de basca, istat sèmpere cantandho Sinònimos e contràrios bibbigorra, cantaganta, chíchela, cicirida, cixigraxa, cixiredha, sissirigòscia, sitzigarra, sitzigolla, tzitarra Frases cantat su tziritziri a fetianu, s'àera de su mare essit a ispraza (L.Loi)◊ su sole irvàliat s'ómine e su tziritziri sedatat s'afogóriu Terminologia iscientìfica crp, tibicen plebejus Ètimu srd.
tziritzíri 2 , nm: girigiri* Definitzione genia de gana chi benit biendho una cosa po dh'àere o tastare Maneras de nàrrere csn: fai su tziritziri = fai piubiu, tantare, fagher bènnere su disizu, sa gana de carchi cosa, bidíndhela; èssere tz., nadu de un'isterzu = prenu a cucurru.
tziritzíri 3 , avb Sinònimos e contràrios tiritiri* Frases seo tziritziri dae su suore.
tzíriu , nm: síriu*,
tziru Definitzione
sa puntighedha noa chi bogant is sèmenes naschindho, o fintzes unas cantu linnas o erbas linnosas / tziru de pabantzolu = su cambixedhu de su frori de su pabantzolu; tziru de isparau = su pigionatzu nou de s'ispàrau bonu a papare
Sinònimos e contràrios
brione,
serione,
tudhu
Tradutziones
Frantzesu
turion
Ingresu
burgeon
Ispagnolu
brote,
turión
Italianu
turióne
Tedescu
Turione.
tzíriu 1 , nm: círiu, síriu* 1 Definitzione genia de chera manna e grussa meda Sinònimos e contràrios cereu, chíriu.
tziriú! , iscl Definitzione boghe chi si betat a is canes po dhos tzerriare a dhis giare cosa Sinònimos e contràrios teh! Frases teh, tziriú! Ètimu srd.
tzirivodhàre , vrb Definitzione foedhandho de su nie, chi est faendhosi a tzirivodhe, iscagiandho Ètimu srd.
tzirivòdhe, tzirivòdhi , nm: cirivodhe Definitzione nie mesu iscagiau, totu pistau, iscagiandhosi; tretu de ludu modhe modhe / èssere su logu a tzirivodhe = totu abba currendho, traninedhos Sinònimos e contràrios lecuella, sitzirivodhi Frases a pitzochedhu annaio a iscola apetiganno tzirivodhe e ludu 2. bai e lea abba in cussu pitziogu ma ista atentu candu apetigas su tzirivodhe ◊ nci seo atzuvadu in d-unu tzirivodhe e mi seo totu allurdegau ◊ tra lurdagu, lurtzinas e tzirivodhes, innoxe no fait a nci passari (P.Corongiu).
tzirmoniài tzerimoniài
tziròdhe , nm Definitzione tumborru de ortigu tupau cun pedhe de àinu e una corria chi faet su sonu Frases cun sa pedhe de s'àinu mortu ndhe ant fatu unu tzirodhe Terminologia iscientìfica snl.