A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ubúa , avb: aba 2, ebua, ibua Definitzione avérbiu interrogativu de logu Frases saludi!… a ubua ses tochendu?

ucalítu , nm: ocalitu* Frases su pizu de subra de sa corza de s'ucalitu che andhat a tàpiles, candho s'àrbure est manna Terminologia iscientìfica mtm, Eucalyptus camaldulensis, E. globulus.

ucàu , nm Definitzione genia de pigione, po su prus mannu, de mare e de oros de mare Sinònimos e contràrios cau*.

uceòmu , nm Definitzione su Zorzi chi si faet a carrasegare; genia de mamutzone po giagarare pigiones Sinònimos e contràrios atziomo, bisera, furriadolza, mustagione, pinnatzu 1 Ètimu ltn.e ecce homo Tradutziones Frantzesu épouvantail Ingresu puppet, scarecrow Ispagnolu muñeco, espantapájaros Italianu fantòccio, spauràcchio per uccèlli Tedescu Vogelscheuche.

ucèras , nf pl: oceras* Definitzione lentes a loba chi si ponent po crèschere o currègere sa capacidade de sa vista a is ogos (permitint de bíere méngius) Sinònimos e contràrios atzales.

uchédhu , nm: unchedhu, uncuedhu Definitzione orrughedhu piticu Sinònimos e contràrios acodedhu, arroghedhu, bículu, bucone, incuedhu, pimpirida, pitzuedhu, tanchedhu Frases a perra de conca andheit e ndhe torrat un'uchedhu, e cussu puru pistu (Limbudu) Sambenados e Provèrbios smb: Uccheddu, Ucheddu Tradutziones Frantzesu fragment, morceau Ingresu sliver Ispagnolu fragmento Italianu framménto Tedescu Bruchstück.

uchídere , vrb: bochíere, ochídere Definitzione leare sa vida a unu, a un'animale Sinònimos e contràrios assessenai, bochí*, igerbedhare, scerbedhai Frases l'aiat sichitu brainubbràinu e si fit impostatu in palas de unu crastu pro l'uchídere ◊ no uchidas a nemos!

uciúva , nf Definitzione genia de erba a cambu grussitu e artu fintzes de metro e frutu chi faet (coment'e unu fodhe chi portat aintru una tamatedha tundha, groga candho est cota, bona a papare e ) Terminologia iscientìfica rbzc, Physalis peruviana. Tradutziones Frantzesu coqueret du Pérou Ingresu physalis, peruvian cherry Ispagnolu aguaymanto, tomatillo Italianu alchechèngio peruviano Tedescu Kapstachelbeere.

úda , nf: buda* Definitzione fenu de ispàdula o folla de istoja, genia de erba chi faet in is errios, bona po istojas, fundhos de cadira Sinònimos e contràrios ispadarzu, ispàdula, tuturatzu Sambenados e Provèrbios smb: Uda, Udas.

udhurédhu , nm Definitzione údhuru, lauguadhinu, genia de erba velenosa Sinònimos e contràrios bidhuri Terminologia iscientìfica rba, Conium maculatum.

údhuru , nm Definitzione erba de cogas, imbriaga molentis, toscosa Sinònimos e contràrios bidhuri, búdharu*, budhúrigu, gudhútulu, lauguadhinu 1, pisciaforru, pudimanu.

údia ódia

udídu , nm: oidu*, uditu Definitzione sentidu, s'abbilidade de intèndhere, cosa chi si faet cun is origas Sinònimos e contràrios intesa.

udiéntzia , nf: audéntzia* Definitzione su ascurtare, su istare ascurtandho: si narat mescamente po ascurtamentu de importu mannu, de testimòngios e cosas deasi Sinònimos e contràrios iscurtu Frases su pretori fait udiéntzia in pretura.

udítu udídu

údre , nm, nf: udri, urde, urdi, urdu Definitzione pedhe cosia po usu de portare binu, late e àteras cosas deasi; in cobertantza, sa bentre; urdu dhu narant cun àteru significau puru, coment'e ccn. cosa chi essit de noso, in su sensu de fortza, abbilesa, o fintzes in su sensu de pagu pagu, de iscuta de tempus / urdichedhu = pagu pagu, apenedhu Sinònimos e contràrios borràcia, búgia / bentre, istògomo Maneras de nàrrere csn: udri po imparai a nadai = zenia de roda chi si podet sulare e prenare de ària, de pònnere imbestida in dossu pro no che afungare in s'abba Frases tengu puntas a brenti, soi unfrada che un'urdi ◊ bufat coment'e un'urdi ◊ s'udri est prenu de àcua frisca ◊ pone pane in sas bértulas e binu in sas urdes (A.Casula) 3. bortzis est naturale chi cada artista at urdos de isconnortu ◊ cussos tribàgliant chene un'urdu de pasu ◊ paret chi a urdos li mancat s'alenu ◊ iscudet urdos de assuconu ◊ messandhe chircavat chentu iscusas pro si arrimare un'urdu ◊ apustis de unu bell'urdu chi si vadiavant li at nau cosa Sambenados e Provèrbios smb: Udre, Urdis Terminologia iscientìfica stz Ètimu ltn. utre(m).

udrèdha , nf Definitzione udre pitica, ma nau in cobertantza est una genia de presse, de idea mala Sinònimos e contràrios urdixedhu 2. chi ti pigat sa udredha ti bollu segai s'annu!

udrédhu , nm Definitzione aina, ferramenta Frases su massaju at frundhiu udredhos e faina ca sa terra est ancora assuta che chiarzu (P.Pireddu).

údri údre

Udròne , nm: brutone* Definitzione Sos Pudhighinos, is sete istedhos de sa costellatzione de Orione, chi essit a oras de is tres de mengianu: si podent bíere bàscios in is fundhales de s'aera, prus che àteru in ierru ca est a làcana in su chelu australe, a Sud Frases a s'altzada de s'Udrone fut s'oràriu de lòmpere a ue isse fut arressu Terminologia iscientìfica astr Tradutziones Frantzesu Orion Ingresu Orion Ispagnolu Orión Italianu Orióne Tedescu Orion.