iscocài, iscocàre , vrb: iscrocai 1,
scocai Definitzione
istare abbandha abbaidandho o iscurtandho su chi faent is àteros, faendho finta de àteru, coment'e osservandho po bíere calecuna cosa
Sinònimos e contràrios
afantanai,
crasteare,
iscuciare,
oretare,
orixedhai,
ospiare
Frases
mi agatu girugirus, iscochendu tra matas e tra molas de arrú, ascurta ascurta (Gd.Piras)◊ est origas a sa porta de sa càmbara po iscocai sa filla ◊ sa mama est iscrochendi su piciochedhu po biri ita fait
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lorgner,
épier
Ingresu
to glance at,
to spy on
Ispagnolu
espiar,
acechar,
atisbar
Italianu
sbirciare,
spiare,
origliare
Tedescu
verstohlen betrachten,
spähen nach.
istrizídu , pps, agt Definitzione
de istrizire; chi ch'est unu pagu istesiau, móviu de tretu, ispostau
Sinònimos e contràrios
atesu,
istesiadu,
tesanu
| ctr.
acurtziau
2.
sa lavatrice ndh'est istrizida comente si moet murghindhe
Tradutziones
Frantzesu
déplacé
Ingresu
at some distance
Ispagnolu
distante
Italianu
discòsto
Tedescu
abgelegen.
luèco , avb: alluegus,
illuegu,
luego,
luegu,
luegus Definitzione
de innoghe a pag'ora, pag'ora o un'iscuta apustis, fintzes deretu, chentza ibertare nudha / luego luego = deretu, itl. immediataménte; luegu pesau, luegu crocau, luegu andau = apenas pesadu, corcadu, andhadu, luego deretu apustis; apo fatu luego = apu fatu impressi, coitendi, su chi fui fendi, su chi depia fai; apo luego fatu = seu acanta de acabbai su chi seu fendi
Sinònimos e contràrios
acoitu,
luegamente
Frases
no istes a s'allora allora: beni luego! ◊ li at pedidu cosa e luego bi l'at dada ◊ cras andhamus a Núoro ma torramus luego ◊ bi so andhadu e mi at pagadu luego ◊ sa mama no aiat abbertu mancu buca chi su fizu luego ch'est curtu (G.Ruju)
Ètimu
spn.
luego
Tradutziones
Frantzesu
tout de suite,
immédiatement,
aussitôt,
vite
Ingresu
at once
Ispagnolu
enseguida,
pronto
Italianu
sùbito,
prèsto
Tedescu
sofort,
bald,
gleich,
schnell.
majonèta , nf Definitzione
genia de fémina bècia, fata a pentzamentu, chi nanca iat a bènnere su note de Pasca de is Tres Gurrès a batire giogos a is piciochedhos…
Sinònimos e contràrios
befana
Terminologia iscientìfica
fnt
Tradutziones
Frantzesu
"befana"
Ingresu
befana (kindly old witch who brings children toys at Epiphany)
Ispagnolu
vieja que trae regalos a los niños para los Reyes
Italianu
befana
Tedescu
Befana,
alte,
gerechte Hexe,
die,
nach der italienischen Volksüberlieferung.
mirài , vrb: mirare Definitzione
abbaidare po bíere, po giare atentzione e contivigiare, po ammiru e istima, po làstima: s'impr. si narat fintzes coment'e avertimentu / impr.: mih!, millu!; mirare sa conca = labare, castiai is pilus po dhus illimpiai de sa malesa
Sinònimos e contràrios
abbadiai,
allutzare,
annotare,
apompiai,
cadebai,
castiai,
labai
/
cultodiare,
tentare
Frases
mirat sa domo che una mama ◊ e proite mi mirades, ojos chi deo no miro?! (Grolle)◊ bastat chi cussas féminas mi mirent un'istante pro chi mi passent su coro che balla! ◊ si mi bolis domanda, no passis mira mira! ◊ sete cravellos d'oro bi los miro in s'altare adorèndhesi a Deu…◊ pentza a fai bèni e no miris a chini
2.
mira, una cosa ti naro: o triballas comente si tocat, o ti che andhas deretu! ◊ mirai de cust'ómini: a puntu bellu est torrau!…
3.
e cantas boltas bi lu aia nadu: Míradi s'onestade, fizu meu! ◊ cun s'iscusa ca dhi miràt is pipius, si nci est posta meri
Sambenados e Provèrbios
prb:
faghe bene e no mires a chie!
Ètimu
ltn.
mirare
Tradutziones
Frantzesu
garder,
regarder
Ingresu
to guard,
to look at,
to admire
Ispagnolu
mirar
Italianu
mirare,
custodire
Tedescu
betrachten,
bewachen.
nénsi , avb: nentzi,
nessi,
nessis,
nintzi Definitzione
a su mancu, po èssere pagu, si no àteru; dhu narant fintzes cun dispraxere, cun pentimentu, impudu
Sinònimos e contràrios
allunessi,
assumancu,
assunessi,
aterunono,
medaeschi,
medennessi
Frases
fut un'ómine artu nensi duos metros ◊ nessi su logu tento, si no poto triballare ◊ si no poto fàghere a duas manos, nessi a una! ◊ si passas in carrela nàrami nessi adiu! ◊ si diat deper lèzere nentzi una borta ◊ nessis s'isprendhet sas corrias ◊ su prementu est unu bucone de pasta lassau nensi oto dies
2.
nessi una manu de azudu podias dare, andhe chi no ses andhadu a triballare!
Ètimu
ltn.
nec + sic
Tradutziones
Frantzesu
au moins
Ingresu
at least
Ispagnolu
al menos,
por lo menos
Italianu
alméno
Tedescu
mindestens,
wenigstens,
wenn wenigstens,
wenn.
ociàre , vrb: ocriare,
oghiai,
ogriare,
ojare 1 Definitzione
abbaidare, bíere, betare castiadas fintzes in su sensu de disigiare, portare a ogu; chesciare, murrungiare ca una cosa est o paret paga o metzana, fàere s'ogrianu, o fintzes solu èssere de s'idea chi no est su tanti giustu o su chi serbit / ocriare chin ccn. = àerendhe ódiu
Sinònimos e contràrios
abbadiai,
agrionae,
aogare,
bídere
Frases
su pastore est ojendhe atesu… sestat su tempus! ◊ si che at pijadu cantu at ojadu ◊ sa picioca est bellixedha e po cussu dh'ant oghiada totus! ◊ su fustealvu ojat e tentat chi ànima si tuchet e frimmet in more sua (G.Elies)◊ ses oghiendi cussa cosa: pigadha, si ti praxit! ◊ Rofaelle s'aiat ocriau bene su fizu de Predu: apustis aiat iscanzau de labras
2.
no lu ógries ca est pagu, ca no ti ndhe poto dare àteru! ◊ la so ogriendhe, cussa cosa: mi paret metzana ◊ su fogu no cheret tènnere: est ogriendhe ca est paga sa linna! ◊ custu sale lu so ogriendhe: mi est parindhe pagu pro totu cussa cosa! ◊ custa linna la so ogriendhe: mi paret chi no noche bogat su zerru!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
lorgner
Ingresu
to glance at
Ispagnolu
comerse con los ojos
Italianu
adocchiare
Tedescu
erblicken,
liebäugeln.
papitàre , vrb Definitzione
istare a su tasta tasta cosas de papare
Sinònimos e contràrios
biculare,
ispitulare,
manichedhare,
papai,
papedhare,
picuzare,
spibitzai,
spribillonai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mangeotter,
grignoter
Ingresu
to nibble at
Ispagnolu
comiscar
Italianu
mangiucchiare
Tedescu
naschen.
remirài, remiràre , vrb Definitzione
abbaidare, abbaidare cun atentzione, cun arrespetu
Sinònimos e contràrios
castiai,
mirai
/
arraspetai,
baritare,
serretzai
Ètimu
ctl., spn.
Tradutziones
Frantzesu
regarder avec attention,
avec respect
Ingresu
to gaze at
Ispagnolu
remirar
Italianu
rimirare
Tedescu
betrachten.