Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

acociàda , nf Sinònimos e contràrios firmada, istentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu atermoiement Ingresu delay Ispagnolu demora Italianu indúgio Tedescu Zögern.

acolconàre , vrb: acorconare, acosconare Definitzione tirare acoa, fàere is cosas abbellu coment'e po no dhas bòllere fàere Sinònimos e contràrios acorochinare, atostonare Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu hésiter Ingresu to delay Ispagnolu tardar, demorar Italianu indugiare Tedescu zögern.

acolcónu , nm: acosconu Sinònimos e contràrios atostonu, stentu, tasinzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu atermoiement Ingresu delay Ispagnolu demora Italianu indùgio Tedescu Zögern.

adasiài , vrb: addajare, addasiai, addasiare Definitzione fàere is cosas abbellu, pigaresidha chentza presse, fàere prus abbellu, cun prus pagu lestresa, abbrandhare unu fàere Sinònimos e contràrios biltentare, illesinare, istentae, tricare | ctr. acoidai Frases tónchinos de betzesa addajant s'andhera 2. erribbau a padente iat addasiau su passu poite is matas furint intipias Ètimu itl. adagiare Tradutziones Frantzesu tarder Ingresu to delay Ispagnolu tardar Italianu indugiare Tedescu langsam machen.

atostónu , nm Definitzione su tirare agoa, su abbarrare ibertandho o istentandho a fàere su dovere Sinònimos e contràrios acolconu, imbaru, tasinzu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu atermoiement Ingresu delay Ispagnolu demora Italianu indùgio Tedescu Zögern.

bilténtu , nm: abbistentu, bistentu Definitzione su istentare, su si tratènnere faendho calecuna cosa e mescamente passandho ora po gustu, divertindho Sinònimos e contràrios iltentu / divertimentu, spàssiu Frases tribàgliu e biltentu apo példidu ◊ pensamentosu pro su bistentu, fit isetendhe in perra de gianna 2. arghentu no b'at o prata chi pagat cussu bistentu ◊ ma già bi arrivis, mancari a bistentu! ◊ tenzo de andhare a su cuile de sos pastores pro bídere si andhant bene o a bistentu sos tribàglios 3. giugher bos depo, si sezis cuntentu, peri su mundhu nostru calchi chida: creo bos det servire de bistentu (P.Casu) Ètimu itl. bistento Tradutziones Frantzesu retard, délai Ingresu delay Ispagnolu retraso, demora Italianu tratteniménto, ritardo, indùgio Tedescu Fackeln, Zögern.

dilàta , nf Definitzione tempus in prus chi si giaet po cumprire un’óbbrigu Sinònimos e contràrios pellongu, porra Frases pro cussas pagamentas, abbàida si podimus fàghere una dilata! Ètimu itl. dilata Tradutziones Frantzesu délai Ingresu delay Ispagnolu prórroga, dilación Italianu pròroga, dilazióne Tedescu Aufschub, Verlängerung.

ilténtu , nm: istentu, stentu Definitzione su istentare, su istare o arreare unu tanti de ora o de tempus (meda), su istare a irmasionu, abbellu abbellu faendho sa cosa, tempus chi s’istat ibertandho; su si tratènnere a divertire, a passare ora, leandho calecunu gustu; nau in coglionu a is piciochedhos, genia de cosa chi… si podet solu istentare ibertandho Sinònimos e contràrios biltentu, tasinzu Frases so in pensamentu prite piús notíscias no mi as dadu: ma, nàrami, proite tantu istentu? 2. no fit sentza motivu, no debbadas s'istentu de si tínghere in rosa s'aurora 3. - Tia Maria, at nadu mamma a mi dare s'istentu! - Ahn! coro ’e mamma, beni, setzi inoghe za ti lu damus!… Sambenados e Provèrbios prb: chie sàmunat sa conca a s'àinu perdet sa líscia e s'istentu Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu retard, délai Ingresu delay, entertainment Ispagnolu demora, entretenimiento Italianu indùgio, intratteniménto Tedescu Zögern, Unterhaltung.

istentàe, istentài , vrb: istentare, stentai Definitzione tratènnere, istare unu tanti de tempus (chi podet èssere fintzes pagu), istare tropu tempus, prus ora de canta ndhe serbit; fàere divertire Sinònimos e contràrios stenterai, tratèniri / adasiai, afilusigare, biltentare, illesinare, tricare | ctr. andai / coitare Frases istentada est sa zente a tribagliare in sas òperas mannas de sa vida ◊ pro m'istentare issas mi daiant de cudha fruta bella ◊ - E meda ti che istentas in bidha? ◊ caliguna bia s'istentiaus a circae nios de curculleos, marapigas, candho non furint agilestros o tzatzallucas 2. proite as istentadu sendhe acurtzu su cumandhu? ◊ faghindhe custu istentamus ca est cosa inzotosa ◊ si t'istentas meda no bi ndhe agatas, de pane, in butega! 3. s'annu iat fatu bènnere cantadores a frores po istentare is borrochianos Ètimu itl. stentare Tradutziones Frantzesu s'attarder Ingresu to detain, to delay Ispagnolu demorarse Italianu trattenére, indugiare, tardare, ritardare Tedescu aufhalten, säumen, sich verspäten.

istentónzu , nm Definitzione su istentare, su fàere o torrare o bènnere prus a trigadiu Sinònimos e contràrios retaldu, tardamentu Frases ses semper ghirandhe tardu: aite custu istentonzu, cada sero? Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu retard Ingresu delay Ispagnolu retraso, atraso Italianu ritardo Tedescu Verspätung.

pellongàre , vrb: perlongai, perlongare, prelongai Definitzione tirare a longas, tirare agoa, lassare istare su de fàere a un'àteru tempus; allonghiare calecuna cosa Sinònimos e contràrios allonghiai, atrassai, crastinare, illonghiare | ctr. allestire, impressire / incruciai Ètimu itl. perlongare Tradutziones Frantzesu prolonger, renvoyer Ingresu to prolong, to delay Ispagnolu aplazar, prolongar Italianu prolungare, differire, procrastinare Tedescu verlängern, aufschieben.

pellóngu , nm, avb: perlongu Definitzione tempus in prus chi si giaet po fàere un'óbbrigu / pònnere una cosa p. = de longu; tirare p., pellongos = tirare a longas, su si pigai tempus meda Sinònimos e contràrios atrassadura, dilata, porra Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu renvoi, délai Ingresu delay Ispagnolu aplazamiento Italianu differiménto, dilazióne Tedescu Aufschub, Verzögerung.

stentài , vrb: istentai* Definitzione tratènnere, abbarrare, istare in d-unu logu o faendho calecuna cosa unu tanti de tempus (chi prus che àteru est meda o tropu cunforma a su bisóngiu, ma podet èssere fintzes pagu nau in su sensu de istare) Sinònimos e contràrios adasiai, afilusigare, biltentare, tricare / tratèniri | ctr. coitare Frases bai, cica is pegus e no ti stentis furriotendi! ◊ seus torraus puru: no fut cosa de si stentai! 2. mi seu stentau una mes'oredha ca tenemu pressi ◊ stentadí, abarra cun mei! ◊ stentissidha ancora, gopai! ◊ su mundu istat narendi chi mi stentas debbadas ◊ no est lómpiu ancora: si depit èssiri stentau in su trabballu Tradutziones Frantzesu hésiter, s'attarder Ingresu to delay Ispagnolu tardar detenerse Italianu indugiare, trattenére, trattenersi Tedescu aufhalten, sich aufhalten.

sténtu , nm: iltentu* Definitzione su istentare, su istare a tropu in d-unu logu o faendho sa cosa, tempus chi si abbarrat ibertandho; su si tratènnere in divertimentu, a passare ora, pigandhosi calecunu gustu / pigaisí su s. de… = leàresi s'intertenimentu, abbarrare a fàghere carchi cosa Sinònimos e contràrios acolconu, biltentu, imbaru, intertenimentu, tasinzu, tratesa Frases Erode ndi est abarrau cuntentu de si biri ananti a Cristu, ca ndi boliat isciri po anca ndi tenni stentu ◊ mi seu agatau unu bellu stentu a spisai meloni! 2. mi pigu su stentu de ti dhu ispiegai Tradutziones Frantzesu atermoiement, retard Ingresu delay Ispagnolu tardanza, demora Italianu tratteniménto, indúgio Tedescu Verweilen, Zögern.