lentoràre , vrb: lentoriare Definitzione
betare o calare lentore, fintzes fàere abbighedha fine che lentore
Sinònimos e contràrios
lentorire,
orrosiai,
saghinare,
serenai 1
Frases
lentorat in sas notes de istiu ◊ chelos, lentoriade!◊ su sede lentoriadu est lentu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
deposer de la rosée
Ingresu
to fall dew
Ispagnolu
rociar
Italianu
cadér rugiada
Tedescu
tauen.
orrúe 1, orrúede , vrb: arrúere,
irrúghere,
orrúere,
orrúghere,
orrúiri,
rúchere*,
urrúere Definitzione
calare o fintzes betare a terra a istrumpadura, a cropu, andhare male; tocare, apartènnere / pps. orrutu; ind. imp. 3ˆ p. sing. orrudiat; ger. orrudindhe; orrúere is dentes = essire, pèrdere is dentes
Sinònimos e contràrios
botare,
cairi,
iscaltinare,
iscasidhare,
isdobbiare
| ctr.
arritzare,
pesai
Frases
unu muru male frabbicau ndhe podet orrúere ◊ che ses orruta, bene meu! ◊ tue no faes orrue sa poesia ◊ comente orruet custa cosa dae manos gasi orruat su breme dae custa béstia! ◊ ógnia tantu trambucaiat e orrudiat ◊ mi as fatu orrúede me in mesu caminu ◊ at lassau orrúere sa carcida a putzu
2.
a béciu che dhi furint orrutas is dentes de nanti ◊ s'ómine fut orrutu malàiu e iat fatu un'agonia de dies e dies
Sambenados e Provèrbios
prb:
a cane malu orruet ossu bonu ◊ nandhe chi orrughet sa pira cota orrughet sa cruda! ◊ àlbori orrutu, totus dhi bogant àstula
Tradutziones
Frantzesu
tomber
Ingresu
to fall
Ispagnolu
caer
Italianu
cadére
Tedescu
fallen.
rebbàsciu , nm: ribbàsciu,
ribbassu Definitzione
méngua de is prétzios
Sinònimos e contràrios
imbaratimentu
| ctr.
incarimentu
Tradutziones
Frantzesu
baisse
Ingresu
fall
Ispagnolu
baja
Italianu
ribasso
Tedescu
Rabatt.
recaíre, recaíri , vrb Definitzione
torrare a orrúere in maladia, immalaidare torra de su matessi male, orrúere torra in su male, in su vítziu o abbitúdine mala
Ètimu
spn.
Tradutziones
Frantzesu
avoir une rechute
Ingresu
to fall again
Ispagnolu
recaer
Italianu
ricadére
Tedescu
einen Rückfall haben.
rúchere , vrb: arrúere,
irrúghere,
orrue 1,
rúere,
rúghere,
urrúere Definitzione
calare, o fintzes betare, a terra a cropu, in cobertantza fintzes andhare male de cunditziones; su istare in dossu de unu bestimentu, bestiu, po comente paret abbaidau de artu in bàsciu e istat a chie dhu portat / pps. rutu
Sinònimos e contràrios
atzapulai,
botare,
cairi,
corriare,
falare,
iscaltinare,
iscasidhare,
isdobbiare,
istrampare
/
betae
/
dèchere,
iltare
| ctr.
arritzare,
pesai
Maneras de nàrrere
csn:
rúere a costa lada, a costa longa = ponindhe totu su dossu in terra; rúere a palas pessegus = addaisegus, a palas issegus; rúere dae su letu a unu (nadu de ccn. pro su prus a dimandha retórica)= èssere de domo, parente costrintu de bi àere óbbrigu a li dare cosa, a l'azuare; rúere in eréssia (nadu de siendhas)= tocare o bènnere dae sos mannos; rúere a malàidu = collire maladia
Frases
a sas domos che lis ruchet s'ingrostu ◊ sos muros fatos male ndhe ruent ◊ ch'est rutu dae cadhu ◊ in cussa falada at fuzidu e rutu est! ◊ e ite si rues e iscudes a calchi logu, sentza de ochiales?!…◊ a rúere za est fàtzile: su bellu est a si ndhe pesare!
2.
no paret beru chi sonos fatales de débbiles trumbitas ndhe apant rutu muràglias colossales (S.Casu)◊ Antoni iscudet un'ispalada a su cumpanzu azommai lu rughet
3.
sa túnica in su chitu li rughiat che pintada (F.Cambosu)◊ su gapote ti rughet in palas che pintatu
4.
no mi ch'est mancu rutu dae su letu, no, pro li fàghere cussu piaghere! ◊ dae s'atrivimentu e dae sa bragheria che so rutu in sa disaura prus manna
Sambenados e Provèrbios
prb:
chie no est rutu podet rúere
Ètimu
ltn.
ruere
Tradutziones
Frantzesu
tomber,
s'écrouler
Ingresu
to fall
Ispagnolu
caer,
precipitar
Italianu
cadére,
precipitare,
crollare
Tedescu
fallen,
stürzen,
einfallen.
scartinàda , nf: iscartinada* Definitzione
orruta mala a terra, a forte, a cropu
Sinònimos e contràrios
arratroxa,
irdobboinada,
ischintogliata,
tzapuada
Frases
càstia ita scartinada, po curpa de una saboga!…
Tradutziones
Frantzesu
chute
Ingresu
fall
Ispagnolu
caída
Italianu
cascata,
caduta
Tedescu
Fall,
Sturz.
sciotàda , nf: isciotada* Definitzione
orruta a terra a iscutuladura, a cropu / donai una s. a terra
Sinònimos e contràrios
arratroxa,
atzapulada,
dobbo 1,
dubba,
iscartinada,
istrampada,
tóbbida
Tradutziones
Frantzesu
chute,
bruit sourd
Ingresu
heavy fall
Ispagnolu
batacazo
Italianu
stramazzata,
tónfo
Tedescu
Fall,
Sturz.
scrantiàda , nf Definitzione
orruta mala
Sinònimos e contràrios
alliscinada,
fuzida,
iscartinada,
iscradiada,
liscigada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
mauvaise chute
Ingresu
heavy fall
Ispagnolu
costalada
Italianu
caduta rovinósa
Tedescu
heftiger Sturz.
strumpadúra , nf Definitzione
su strumpai, su betare o fàere orrúere a terra
Sinònimos e contràrios
isdobbinada,
strumpada
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
terrassement,
renversement
Ingresu
fall
Ispagnolu
derribo
Italianu
atterraménto
Tedescu
Niederreißen.
trumbulàre , vrb Definitzione
orrumbulare, atumbare e furriare a terra, fàere orrúere a furriadura; fintzes illascinare
Sinònimos e contràrios
atumbae,
atzupare
/
arrembulai,
arrodulare,
boltulare,
lodhurare,
tambulare,
trodhulare
/
fuzire
2.
su bentu fuit a cantu podiat bentulare, pariat de che chèrrere trumbulare sa pinneta ◊ nche at trumbulau s'istrezu de su late
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
tomber,
dégringoler
Ingresu
to fall headlong
Ispagnolu
rodar,
caerse
Italianu
capitombolare
Tedescu
überschlagen.