Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

afranchíre, afranchíri , vrb Definitzione fàere francu, su ndhe passare a unu de un'óbbrigu Sinònimos e contràrios francare, iscabbúllere Frases si podit afranchiri un'iscrau, unu terrenu Ètimu itl. affranchire Tradutziones Frantzesu affranchir Ingresu to release, to free Ispagnolu libertar Italianu affrancare, liberare Tedescu befreien.

allagrociài , vrb Definitzione giare, pònnere, impromítere a meda, prus de su necessàriu, sestare in mannu Sinònimos e contràrios abbundai Tradutziones Frantzesu exagérer Ingresu to be free Ispagnolu excederse Italianu largheggiare Tedescu freigebig sein.

allibberài , vrb: libberai* Definitzione iscapare, lassare líbberu, pònnere in libbertade Sinònimos e contràrios ifrancare, illebberare, iscabbúllere, libbertai, scapiai Tradutziones Frantzesu libérer Ingresu to free Ispagnolu liberar, libertar Italianu liberare Tedescu befreien.

disgagiài, disgagiàre , vrb: disgazare Definitzione illorigàresi, fàere impresse, arrennèscere a fàere sa cosa; mandhàreche a unu, bogarechedhu; iscabbúllere a unu de calecunu óbbrigu Sinònimos e contràrios illertire, iscabbúllere, sbodhicai / dipaciare / francare, isumire Frases si no ti disgazas no dha finis mai custa cosa Ètimu spn. desgajar Tradutziones Frantzesu se tirer d'affaire, se rendre libre Ingresu to free oneself, to extricate oneself, to let off Ispagnolu salir, liberarse Italianu districarsi, disimpegnarsi, dispensare Tedescu sich befreien, davonkommen, befreien (+ Akk).

gràtis , avb Definitzione de g. = in donu, chentza pagare nudha Sinònimos e contràrios indonu Tradutziones Frantzesu gratuitement Ingresu free Ispagnolu gratuitamente Italianu gratuitaménte Tedescu gratis.

illebberàre , vrb: illeverare, illibberare, illibertai, illibertare, illivertare Definitzione fàere o essire líbberos; iscabbúllere de ccn. cosa ma mescamente fàere su fedu (nau de is féminas príngias) Sinònimos e contràrios allibberai, ifrancare, iscabbúllere, libberai / iglierare, infendiai, insinnigare, libbertari 1 2. dimandhamus a Deus de nos illibberare dae totu sos males ◊ pacas dies apustis chi aviat illebberau, sa mama si fit morta ◊ mama s'est illeverada e so naschiu ego Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu libérer Ingresu to free Ispagnolu liberar Italianu liberare Tedescu befreien.

iltóigu , agt, nm: istódiu, istóicu, istóigu, istúdigu, istúigu, istúnigu, stúdigu Definitzione nau de un’animale o fintzes de fémina, chi no podet fàere fedu, chi no impróssimat, e fintzes sa parte de su bestiàmene chi no est giaendho frutu; nau de fémina e de ómine, chi funt chentza cojuaos o fintzes, nau solu de fémina, chi no est príngia; nau de gente bastat chi siat, chi no tenet impreu, no tenet cosas de fàere Sinònimos e contràrios éstigu, istóbbilu / ambularzu, bagadiu, lachinza / illibertu, irgaitzu, líchidu 1 | ctr. impitzadu / cojadu Frases sa muzere est una fémina istóiga, tres annos cojuada e fizos nudha 2. menzus istóigu, pro èssere male cojadu 3. como chi so istóigu za ti la poto dare una manu de azudu ◊ sos boes zughent su carru istóigu ◊ sa muzere fit ràida ma istaiat faghindhe che candho fit istóiga Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu libre, célibataire Ingresu free, bachelor Ispagnolu estéril, soltero, libre Italianu vacante, lìbero, scàpolo, cèlibe Tedescu frei, unbesetzt, ledig.

indónu , avb Definitzione giare, bèndhere a s'i. = in donu, chentza pagare, o fintzas a su baratu Frases sa linna la daent a s'indonu ◊ bendhiant sos cadhos a s'indonu candho a frionzos padronedhos de inoghe, candho a male recuidos padronos mannos de fora Tradutziones Frantzesu gratuitement Ingresu free of charge Ispagnolu gratuitamente Italianu gratuitaménte Tedescu kostenlos.

iscabbúllere, iscabbúlli, iscabbúlliri , vrb: scabbulli Definitzione pigare de manos (de un'àteru) a fortza, illimpiare, arrennèscere a si ndh'essire o a si ndhe libberare de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a fàere calecuna cosa de profetu / pps. iscabbúlliu (e iscabbulliu puru), iscabbultu, iscabburtu; i. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Sinònimos e contràrios afranchire, allibberai, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscabulire, iscabutzire, iscampulire, iscatavidai, iscrúfere, scadamessi, schighitzí / ischire Frases dh'at iscabbúlliu a costu de sa vida ◊ una surra de genti fiat impitada a iscabbulli unu paghedhu de terra po bivi ◊ tue non cres cantu fut aunnau s'erriu, epuru mi ne seo iscabbulliu Ètimu ctl., spn. Tradutziones Frantzesu dégager Ingresu to free oneself Ispagnolu escabullirse Italianu svincolare, svincolarsi, districarsi, divincolarsi Tedescu losmachen, sich befreien, sich entwirren.

iscàpu , pps, agt: isciapu, scapu Definitzione de iscapare; chi no est acapiau, no est arréschiu, chi podet andhare, si podet mòvere Sinònimos e contràrios iscapau | ctr. acapiau, incerrau, presu, tentu Maneras de nàrrere csn: a s'iscapu, a s'iscapa = afaiu, a ue cheret andhare, chentza èssere a pacu (nadu de cosa de butega), itl. sfuso; èssere de manu iscapa = dare cun tropu bonugoro Frases ue che l'as iscapu cuss'animale? ◊ candho calecunu ndh'essiat dae presone chi l'aiant iscapu, totu sos pastores li faghiant sa paradura (P.Fogarizzu) 2. sunt medas sas làmbrias isciapas! ◊ su poledhu fit paschendhe iscapu in su crúsiu ◊ dassat sa crapa iscapa a pàschere in sas cussorjas ◊ su trau est iscapu, odheu, ca incorrat! ◊ sos pisedhos daghi sunt iscapos bident e abbàidant de totu 3. fit galanu che puledredhu a s'iscapu ◊ funt cadhos nodidos, nàschidos e pàschidos a s'iscapu in tancas mannas e abbertas ◊ sa cosa de butega unu tempus fut totu a s'iscapa Ètimu itl. scappo Tradutziones Frantzesu dénoué, libre, délivré Ingresu untied, free Ispagnolu suelto Italianu sciòlto, slegato, lìbero Tedescu los, losgebunden, frei.

iscoítu , agt Definitzione nau de ccn., chi no tenet ite de fàere o impícios, fintzes in su sensu de iscabbúlliu, de no tènnere prus un'óbbrigu Sinònimos e contràrios irgaitzu, líbberu | ctr. impreadu / dipendhente, presu Frases si unu frade tuo ebreu o un’ebrea si vendhet a tie, ti at a servire ses annos, ma a su de sete che lu depes dispatzare iscoitu (Bb)◊ non bi at ne iscravos e ne iscoitos ◊ est iscoitu dae donzi incàrriga Tradutziones Frantzesu sans engagements Ingresu free Ispagnolu libre de empeños Italianu lìbero da impégni Tedescu frei.

lebbreríscu, lebbríscu , agt: levreriscu, libberiscu, libbrariscu, libbriscu, limbriscu Definitzione nau de un'arratza de cane, mannu e pruschetotu bonu meda po cúrrere; nau de unu, chi est lestu e furbu, àbbile, abbistu e prontu no sèmpere po su bonu, chi no càstiat de ofèndhere o de fàere cun atza, isfaciu puru, chentza caràtere / longu che cane levreriscu = istrízile Sinònimos e contràrios faciudu, gafante, lebrerincu, prontu Frases fato de bratzos, do un'isfretzida e brinco a fora che cane lebbriscu ◊ mi che lampei che cane lebbriscu a mi ndhe leare una francada 2. macu macu o libbriscu fit chirchendhe sa tana in logu friscu! ◊ sos cussizeris prus libbriscos li podiant dare agiudu ◊ cussu limbriscu a chie li dait a mandhicare narat "Babbu"!◊ fit un'ómine sàbiu ma libbriscu che lèpere Ètimu ctl. llebrer + -iscu Tradutziones Frantzesu sans scrupules, opportuniste, libertin Ingresu free and easy, opportunist Ispagnolu lebrel, desaprensivo Italianu spregiudicato, opportunista, libertino Tedescu skrupellos, frech.

líbberu , agt: livertu, líveru Definitzione chi no dipendhet de nemos, chi no depet nudha, chi est chentza óbbrigos o acàpios, chi podet fàere su chi credet giustu e bonu, segundu is diritos chi tenet, a praxere, segundhu sa volontade sua; nau de logu, chi no dhue at nudha; líveru, nau de ccn., chi portat bisura bella, sanu / ària l. = ària de logu apertu, ue curret aera Sinònimos e contràrios francu, illibertu, iscabbúlliu, líaru*, sàligu | ctr. dipendhente, presu / impreadu Frases líbberos de narre e de pessare, de sighire totu sas ideas diversas ma cuncordas pro mezoru (L.Loi)◊ cherjo ischire si soe líbbera de la pessare comente cherjo, o si soe iscrava! ◊ vidiavamus una bella perra de chelu líveru, ciaru 3. custa criatura paret liveredha Tradutziones Frantzesu libre Ingresu free Ispagnolu libre Italianu lìbero Tedescu frei.

scabbúlli, scabbúlliri , vrb: iscabbúllere* Definitzione arrennèscere a ndhe pigare calecuna cosa de is manos de un'àteru a fortza o cun abbilesa, arrennèscere a otènnere, arrennèscere a si ndh'essire o a fàere a mancu de una chistione, de una dificurtade, de ccn., arrennèscere a ndhe bogare calecuna cosa, unu profetu / pps. scabbúlliu, scabburtu, scabbutu; s. ccn. cosa de una chistioni = bogar'e ragas, lòmpere a carchi resurtadu Sinònimos e contràrios afranchire, allibberai, difèndhere, disgagiai, ifrancare, illertire, irfroculare, iscrúfere, schighitzí / ischire Frases oi gei ndi scabbullis de làmbrigas! ◊ cun tres sogas dh'acapint e no ndi dhu scabbullat nisciunus! ◊ at comporau pitiolus po is angionedhas, cussas pagas scabutas de is farruncas de is margianis 2. ant bociu a babbu e fillu, ma sa giustítzia no nd'at scabbúlliu nudha ◊ no teniat unu sodhu po ndi scabbulli unu pràngiu ◊ sighiat a si ndi pesai prima de orbesci po ndi podi scabbulli una tassa de lati ◊ imparas assumancus un'arti, su tanti po ti ndi scabbulli un'arrogu de pani ◊ at gherrau po si scabbúlliri unu palmu de terra! ◊ no si scabuleis s'alimentu chi si spàciat, ma cussu chi durat po sa vida eterna (Ev) Tradutziones Frantzesu se débrouiller Ingresu to free oneself, to get off Ispagnolu apañárselas Italianu liberarsi, cavàrsela Tedescu sich befreien, sich freimachen, davonkommen.

sfranchíri , vrb Definitzione pigare o fuire de farrancas, iscabbúllere, fàere líbberu Sinònimos e contràrios afranchire, ifrancare*, ifranciare, irfroculare, iscabbúllere Tradutziones Frantzesu affranchir Ingresu to free Ispagnolu liberar, emancipar Italianu affrancare Tedescu befreien.

sfranchíu , pps, agt Definitzione de sfranchiri, irfrancau Sinònimos e contràrios Tradutziones Frantzesu affranchi Ingresu free Ispagnolu libre, franco Italianu affrancato Tedescu befreit.

«« Torra a chircare