atrassài, atrassàre , vrb Definitzione tirare a longas, lassare istare a un'àteru tempus Sinònimos e contràrios cambare, crastinare, pellongare Maneras de nàrrere csn: dépidos, contos atrassados, atrassaus = betzos, lassados chentza pagados, chentza fatos de meda; atrassaisí de dépidus = barriàresi de dépidos, pònnere dépidos a meda Ètimu spn. Tradutziones Frantzesu renvoyer, différer Ingresu to play for time Ispagnolu atrasar Italianu differire, temporeggiare Tedescu aufschieben, zaudern.

brugliàre , vrb: brullai, brullare, brullari, burlai, burlare, burulare Definitzione nàrrere o fàere brullas, pigare a brullas, siat po erríere e siat, fintzes, po nàrrere calecuna cosa chi si tenet duritu a nàrrere Sinònimos e contràrios bufonai, brulletare, chestiare, ciascare, ischeltiare Maneras de nàrrere csn: brulla brullendhe… s'ogru boghendhe = fàghere brullas chi ofendhent, chi faghent dannu; b. a unu = leàrelu a brullas pro l'allegrare, pro lu fàghere a ríere, pro l'istraviare candho est tropu orioladu; cun santos e cun macos no cheret chi si bi brullet = is santus ca meressint arrispetu, is macus ca no cumprendint Frases cun su tiau no boit a brullai! ◊ torraiant a su rivu ridenne e brullànnesi ◊ invece de ti ndhe burulare, míntemi in parte de sos milliones! ◊ cun macus e cun santus no fait a brullai ◊ no mi brulles ca ndhe apo pagu gana! ◊ issu fut ferenau, ma is amigos no dhu lassànt un'iscuta chentza dhu brullare Tradutziones Frantzesu railler, plaisanter Ingresu to play a trick Ispagnolu bromear Italianu burlare Tedescu verspotten, aufziehen.

bufonài , vrb: bufonare Definitzione pigare a unu a errisu, a brullas, a cullonu, a bregúngia, a befa Sinònimos e contràrios abbefiare, befai, brugliare, ciascare, collonare Frases ti ses bufonadu de tanta zente, tue! ◊ a bufonare cun su fogu est comente a si chircare sa morte ◊ bos ndhe sezis bufonendhe, de isse ◊ peri su babbu at bufonau a su fizu prus mannu ca fit galu a códias a si cojubare Ètimu itl. buffonare Tradutziones Frantzesu bouffonner, plaisanter Ingresu to play the fool, to laugh at Ispagnolu vacilar Italianu burlare, buffoneggiare Tedescu verspotten, Possen reißen.

ciacotài, ciacotàre , vrb: tzacotare Definitzione istare a ciacotos, pigandho a befa, a brulla a ccn., foedhare tanti po istare a chistionu Sinònimos e contràrios befai, bufonai, ciascare, ciascotare Frases divertide ballendhe e ciacotendhe totu umpare Ètimu spn. chacotear Tradutziones Frantzesu railler Ingresu to play a trick Ispagnolu mofar Italianu burlare Tedescu verspotten.

giogàda , nf: giugada, zocada Definitzione su giogare (calesisiat su giogu); in cobertantza, brulla mala, pesante Sinònimos e contràrios ghelea Frases at bintu una giogada a su loto 2. labai no si fatzat cancuna giogada su tiau! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu partie, jeu Ingresu play, stake Ispagnolu partida, broma pesada, apuesta Italianu giocata Tedescu Partie, Streich.

giogàe, giogài , vrb: ciogare, giogari, giogare, zocare Definitzione fàere calecuna cosa po ispàssiu, po passare ora, pigare gustu, chentza cabu tanti de istare faendho, o fintzes po pònnere de bona ispétzia, fàere a erríere s'àteru; pònnere una posta giogandho po bínchere; fàere brulla mala a unu, mescamente in su sensu de ndhe aprofitare, de dhi fàere male cun calecuna trassa o àteru (ma si narat fintzes po s'efetu chi faet una maladia, candho unu cumènciat a no èssere prus in sensos, perdendho atuamentos)/ ind. imp. 1ˆ p. pl. giogaemus Sinònimos e contràrios abbrengulare, agiogatzare, agiogulare, chestiare, giochitare, ingiogaciai, ischeltiare / spassiai | ctr. trabagiare Maneras de nàrrere csn: giogare a unu chei su pudhu a carrasciale = isparàrelu; giogare in manos o in ungras a unu = bènnere in posse de unu; giogare su pitzinnu = tocare, foedhare, fàere brullighedhas po dhu fàere erríere o alligrare Frases asuta de is muscàrgios furint a chie ancora papandho, a chie giogandho a cartas o faendhosi un'arrallada ◊ is pipius giogant a pincaredhu, a babbus e mamas, a maistus ◊ sa mama est gioghendi su pipiu ◊ is pipius andhant a giogari ◊ giogao sèmpere in partza o in caminu a sodraos e bandhios faendho su cuagua ◊ sos pisedhos in su rodone de sas cumbessias fint gioghendhe cun cadhos de canna 2. mi giogo su cadhu a caltas! 3. a pugnolaras ti gioghint! ◊ si ti atrivias a faedhare su sardu in iscola, su mastru ti giogaiat a istuturradas ◊ l'ant giogadu che a su pudhu a carrasciale ◊ candu mai in dí de oi ghetant sa grida: a tui megat de ti giogai su ciorbedhu! ◊ issu si fut giogau a pipiu e abarrau est iscimprotu ◊ su babbu est gioghendisí, su mali est lómpiu a su ciorbedhu!◊ in pagos annos cussu si at gogadu su bene chi li at lassadu su babbu: bai est a lu frustare, su dinari! (B.Sini) 4. custa tzitade puru lis est giogada in manos ◊ su dinari chi li giogaiat in farrancas no l'ispendhiat ◊ cussu fut s'únicu billetu de deximila chi mi est giogau in ungas ◊ ancu che esserat ruta in calchi pescione, prima de mi giogare suta: fateit a rúere a mie puru, s'acheta! Ètimu ltn. jocare Tradutziones Frantzesu jouer Ingresu to play Ispagnolu jugar Italianu giocare Tedescu spielen, einsetzen, jemandem einen Streich spielen.

giógu , nm: ciogu, zocu Definitzione cosa chi si faet po passare ora, po gustu, divertimentu, po istràviu e, in cobertantza, fintzes àteru in css. sensu; cosa po giogare; cosa fàcile, bona a fàere, chi praghet; cosa mala chi leat a unu coment'e a trassa, fintzes su dillíriu de sa callentura, genia de illuinamentu / min. gioghitu, gioghitedhu; genias de giogu: tzacamanedha, serra serra, custu est su procu, durudduru, a cuadhu a cuadhu, babbajola babbajola, a mammacua, sedatzedhu, cavaglieri in porta, a gatu tzurpa, a gruxis e crastus Sinònimos e contràrios abbentu 1 / abbrédhulu, bellei, ischértiu, ispetàculu / brulla / spàssiu | ctr. trabàgiu Maneras de nàrrere csn: giogu de fuedhus, de manus = zogu cantu de fàghere a ríere, fàghere ispetàculu; unu giogu de tzícheras = una tuzina de tzícheras; unu giogu de ogus = duos ogros Frases custu pipiu est totu pigau de su giogu ◊ is giogus dhus imbentant is pipius etotu ◊ in iscola de giogos ndh'aus a fàere? ◊ is cumpàngias si atopant po fari giogos e passari is festas 2. nannai ti còmporat unu gioghitu! ◊ su pipiu, de bona índula, passàt de unu a s'àturu coment'e unu gioghitu ◊ tiu Bustianu fut ammungiau po aprontare a su piciochedhu is giogos chi serbiant po chida santa 3. sa vida mi pariat unu giogu: aia apena giómpidu sos vint'annos! 4. arratza de giogu chi dhi at fatu sa callentura, a su pipiu! ◊ lah ca su binu ti fait giogu malu, a tui! ◊ pustis fatu su giogu, at fatu noi mesis de maladia…, cussa picioca Sambenados e Provèrbios prb: chie no bàjulat brullas no intret in giogu! Ètimu ltn. jocus Tradutziones Frantzesu jeu, jouet Ingresu play, toy Ispagnolu juego, juguete Italianu giòco, giocàttolo Tedescu Spiel, Spielzeug.

sonài , vrb: sonare Definitzione fàere sonu, sonos, pruschetotu cun ccn. aina fata apostadamente e segundu sa música imparada, iscrita o fintzes imbentandho sonandho etotu Sinònimos e contràrios sonizare Maneras de nàrrere csn: s. un'istrumentu ciaputzamenti = male, chentza ndhe ischire; sonai sa campana a iscàviu = a forti, fendidha andai de una parti a s'àtera; sonare a grória = allegrias, sonu de campana allegru; sonare a tristura = tocu de campana pro unu mortu, bonamorti; sonare una cosa in s'origra a ccn. = narririsidha, fuedhai coment'e a iscóviu Frases sa campana at sonau is oras ◊ língua sarda, ses sa boxi de arroca de Sardus chi est sonendi ancora in is intrànnias de is nuraxis (G.Schirru)◊ is fadas dhi ant nau de sonai is benas Ètimu ltn. sonare Tradutziones Frantzesu jouer (de), sonner (de) Ingresu to play Ispagnolu tocar Italianu suonare Tedescu spielen.

zocàre , vrb: ciogare, giogai*, zogae, zogare Definitzione fàere calecuna cosa po divertimentu, po passare ora, po s'istentare, pigare gustu, chentza cabu tanti po istare faendho; pònnere una posta giogandho a calecuna cosa; fàere brulla mala a unu, mescamente in su sensu de ndhe aprofitare o de dhi fàere male cun calecuna cosa o de calecuna manera Sinònimos e contràrios abbrengulare, agiogatzare, agiogulare, chestiare, giochitare, ingiogaciai, ischeltiare Maneras de nàrrere csn: zogare a unu zogu = fai ccn. giogu; zogàresi a su pudhu ’e casta = godiresila tra ómine e fémina, passai su tempus sentza de cumbinai nudha, ispassiendusí; zogàresi a istocadas = istochigiaisí; zogàresi una cosa, a unu = pònniri una cosa a posta in su giogu, bociri a unu Frases zogare a cartas, a botza, a ballinas, a istrumpas, a tenedene, a tambarallota ◊ a pisedhos aiant passadu sas oras piús bellas zoghendhe a lantziamuru ◊ oje e cras mi cheria chin s'amante zochendhe! 2. sa frebbe si l'est zocandhe e no lia fachet prus a caminare ◊ si mi zogat in ungras lu pisto! ◊ si sunt zogados a istocadas 3. mi zogo su trugu chi si cussa cosa l'aia fata deo mi ndhe aias nadu de onzi colore!…◊ macacu, fintzas sos boes si che at zogadu, a cartas! 4. aite bi sunt sos amministradores, a si zogare a su pudhu de casta?! Tradutziones Frantzesu jouer Ingresu to play Ispagnolu jugar Italianu giocare Tedescu spielen.

zócu , nm: ciogu, giogu*, zogu Definitzione cosa chi si faet po passare ora, po gustu, po ispàssiu; cosa po giogare; cosa fàcile, bella a fàere / genias de giogu: a lantziamuru, a pramma in terra, a pramma a muru, a s'imbréstia, a pilí-pilò, a s'in gallita, a bacheta andhendhe, a s'imbusciconademilu, a s'iscabbu, a unolamonta, a su ciafu; genias de giogos (cosas po giogare): bíere totu is ggs. Sinònimos e contràrios abbentu 1 / abbrédhulu, bellei, ischértiu, ispetàculu / brulla Maneras de nàrrere csn: leare sa cosa a zogu = pigai sa cosa sentza de seriedadi, coment'e chi siat de giogai; zúghere sa conca leada o manigada dae su zogu = pentzai a giogai isceti; fàghere bàtoro de zogu (zoghendhe a iscoba)= totu sos puntos, foras sas iscobas (lillu, primera, oros e cartas); zogu zogu, pódhighe in s'ogu = zoga zoghendhe s'ogru boghendhe, ca nachi est brullendhe ma ofendhet etotu! Frases sos pisedhos no ndhe zughent de imprastu: pessant a su zogu! ◊ sos pisedhos istant sempre ordiminzendhe zogos ◊ su zogu piaghet fintzas a sos mannos, balla! 2. una cosa gai no mi est colada in conca mancu a zocu 3. su pisedhu si los faghet isse etotu sos zogos ◊ a su pitzinnu li ant batidu unu zogu 4. assustrat una cosa chi no s'ischit fàchere, ma cumintzau chi apamus est unu zocu 5. si no abberit a crae, custu friscu, li faghimus unu zogu Tradutziones Frantzesu jeu, jouet Ingresu play, toy Ispagnolu juego, juguete Italianu giòco, giocàttolo Tedescu Spiel, Spielzeug.

«« Torra a chircare