acaíre , vrb Definitzione
abbarrare citios, fàere citire, fàere abbarrare trancuillos, firmare de fàere ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
ammudai 1,
ammudigare,
ammudire,
ammutessi,
assamudare,
assebiai,
ismudulare
/
sensai
| ctr.
faedhare
Frases
acaide cun basos sa pitzinna! (G.Raga)
Tradutziones
Frantzesu
taire,
calmer,
apaiser
Ingresu
to quiet
Ispagnolu
calmar,
acallar
Italianu
chetare
Tedescu
schweigen,
zum Schweigen bringen,
beruhigen.
arresétu , nm: resetu Definitzione
su arresetare, su istare asseliaos, in pàusu, in paghe
Sinònimos e contràrios
apàsigu,
arrébiu,
arréulu 1,
assébiu,
assentu,
assuermu,
assussegu,
firmada
| ctr.
matana,
pistu
Maneras de nàrrere
csn:
chentza arresetu = chentza si frimmare; avb.: istare (a) arresetu = abarrai firmu
Frases
fit un'ora pista pista sentza tènnere arresetu!…◊ bi at zente chi andhat e benit sena arresetu ne a dedie e ne a denote ◊ sas feras ant agatadu pasu e arresetu in matas e majones
2.
tempus faghet mi aiant cunfirmadu de s'arresetu de babbu tou inoghe
3.
ajó, ista a arresetu, già l'isco chi ses forte!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
arrêt,
calme
Ingresu
stop,
quiet
Ispagnolu
descanso,
tregua
Italianu
sòsta,
quïète
Tedescu
Rast,
Ruhepause.
asseliàu , pps, agt Definitzione
de asseliare
Sinònimos e contràrios
asselenau,
asseriau,
resetu,
séliu,
séntulu
| ctr.
avolotadu,
bolluzadu
2.
est una note frita ma asseliada
Tradutziones
Frantzesu
calme,
tranquille
Ingresu
be quiet
Ispagnolu
tranquilo
Italianu
calmo,
tranquillo
Tedescu
ruhig.
assentulàe, assentulàre , vrb: assetulare,
sentilare Definitzione
abbarrare firmos, in assentu, in asséliu, pruschetotu nau cun arrennegu
Sinònimos e contràrios
assantaigae,
assebiai,
asserenciai
Frases
ista sériu, asséntuladi a un'oru! ◊ si ti assentulaias in domo faghias bene, cantu chi ses sèmpere in ziru! ◊ assentuladu chi sias, a un'oru! ◊ asséntula e no curras! ◊ non poto assentulare su sonnu ca su ganile non mi dat pasu ◊ assetuladi innoghe!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
se tenir coi
Ingresu
to be quiet
Ispagnolu
estar quieto
Italianu
star quièto
Tedescu
ruhig sein.
chétu , agt: achietu,
chietu Definitzione
chi no si movet, chi istat firmu, chi no si giaet a fàere / abarrai chietu, abarrai a chietu
Sinònimos e contràrios
assulenu,
frimmu,
séliu
Frases
parat sas palas e s'istat chietu candho lu corpant ◊ mulleri mia, ti giuru chi abarru chietu, a póxiu a póxiu! ◊ ista chietu che pani ciuetu! ◊ istat chietu e apasigadu a un'ala in sa cama de austu
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
tranquille,
calme
Ingresu
quiet
Ispagnolu
quieto
Italianu
quièto
Tedescu
ruhig.
chietèsa , nf Definitzione
su èssere totu chietu, assentau, firmu
Sinònimos e contràrios
assébiu
Frases
su bilde de cussa tanca contra a sole lughet, cumbidendhe sos ojos chi si bi frimmant in chietesa ◊ fiat chietu ma de una chietesa chi fadiat a timiri
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calme,
repos
Ingresu
quiet
Ispagnolu
tranquilidad,
calma
Italianu
quïète
Tedescu
Ruhe.
pàsidu , agt: pàsinu 1,
pàsiru,
pàsitu,
pàssidu 1 Definitzione
chi si movet abbellu, chentza brínchidos e ne iscutuladas, chi est a s'assentada faendho ccn. cosa, agiummai coment'e firmu; nau de una fortza, chi no est tropu forte, brandha
Sinònimos e contràrios
assulenu,
glianu,
pianu 1,
pràtinu,
séliu
Frases
sas àbbilas pàsidas chena trinnighinzu atraessant s'aera ◊ cadebai arratza de mari pàsidu, mancu si movit! ◊ pàsidu est su riu in logos paris ◊ su trenu curret prus pàsidu de su purma ◊ custu cadhu est pàsidu in s'andhare
2.
diventadu ricu pàssidu, sa zente at comintzadu a dare cràculu a s'anticu massaju
3.
sa pingiada ponidha a fogu pàsiru! ◊ custu pani est cotu a fogu tropu pàsiru
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
paisible,
placide,
modéré
Ingresu
quiet,
moderate
Ispagnolu
tranquilo,
sosegado,
moderado
Italianu
calmo,
plàcido,
moderato
Tedescu
ruhig,
still,
mäßig.
selénu 1 , agt: assulenu,
serenu 1,
silenu,
solenu,
suenu,
sulenu,
sullenu Definitzione
chi est in asséliu, in pàusu, trancuillu, chentza pentzamentos, chentza móvias a forte, chi faet allenu, abbellu
Sinònimos e contràrios
chetu,
glianu,
pàghidu,
pàsidu,
pàsigu,
pràtinu,
séliu
| ctr.
càdriu,
forte
/
orioladu,
penciamentosu,
pistichinzosu
Maneras de nàrrere
csn:
pròere abba selena, a sulenu = abbighedha pàsida, paga ma sighida; silenu che abba fróchina = sériu sériu, pàsidu; andhare a passu selenu = abbellu, a passu pàsidu; còiri sullenu, a fogu sullenu = no tropu forte, chi no est cràdiu
Frases
sulenos current sos rios sentza murmutare ◊ intro de s'adhe lentu repicat unu pitiolu, sinnu chertosu de vida selena ◊ andhat selenu ◊ mai t'incantit arriu sulenu! (D.Bernardini)◊ su mare est silenu e pranu che pratu de ozu de ulia ◊ seu ascurtendu s'acuedha suena suena currendu in is canabis
2.
pioet a sulenu a sulenu ◊ est niendhe a sulenu ◊ deris tota sa note at sighidu dae chelu a rúere selena una mudhina (G.M.Cherchi)◊ est un'abbighedha serena, ma ifundhet etotu ◊ càstia comenti Deus proit cun àcua solena solena…
3.
unu sonnu dae chelu Atena li mandhat, a sulenu de tanta pena
Sambenados e Provèrbios
prb:
àcua suena suena, piscina prena
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
calme,
paisible,
tranquille
Ingresu
quiet
Ispagnolu
tranquilo
Italianu
calmo,
plàcido,
tranquillo
Tedescu
ruhiger Mensch.
tranchiglidàde , nf: tranchillidade,
trancuillidade,
trancuillidadi Definitzione
su èssere trancuillos, in asséliu, chentza pentzamentos, in paghe
Sinònimos e contràrios
abbaucu,
assébiu,
assussegu,
paidhu,
serenidade
| ctr.
oriolu
Frases
as a sos tzegos sa vista torradu e a sos coros sa tranchiglidade ◊ totu est cambiadu, tranchiglidade e recreu!
Tradutziones
Frantzesu
tranquillité
Ingresu
quiet
Ispagnolu
tranquilidad
Italianu
tranquillità
Tedescu
Ruhe.