A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

addolumenàdu , agt Synonyms e antonyms addolimadu, addoloridu / cdh. addulumitu Sentences mancari a ohis e addolumenadu fit sarvu (E.Pes).

addoluméu! , iscl Definition s'iscuru a mie!, cun dannu mannu meu!, mischinu de mimi! Synonyms e antonyms addolumannu!, mischinu! Etymon srd. Translations French hélas, que je suis malheureux! English dear me! Spanish ¡ay de mí! Italian ahimè! German weh mir!

addominadòre , nm Definition majàrgiu, unu chi iat a tènnere su podere, sa fortza de dominare e sanare unu male, isconciare fatúgios.

addominàu , agt Definition chi abbitat in su dominàriu, chi istat in campu, in su sartu Sentences mi at contau su contu de unu trustullu addominau in cussu saltu Etymon srd.

addomitziliàtu , agt Definition chi si at fatu sa domo; chi faet abbitu a una domo.

addonàre , vrb Definition betare istima manna a ccn., pònnere amore, portare a ccn. in su coro Sentences sa chi at addonadu issu fuit cussa!

addongàre , vrb Definition tènnere ódiu, malatratare is àteros Synonyms e antonyms acacigai, acarcangiai, apatigai, batacollare, malatratai Etymon srd. Translations French oppresser English to oppress Spanish oprimir Italian opprìmere German erdrücken.

addonguài , vrb Definition fàere tzàcurru, acropare a calecuna cosa es. gennas, muros) prus che àteru po si fàere intèndhere, pedire agiudu, fintzes iscúdere po dòlere, fàere male Synonyms e antonyms colpare, sonai, tochedhare, tzocare / addobbai, isciúdere Sentences a is piciochedhus chi andant addonguendi de geca in geca sa genti dhis fait istrinas de su chi podit ◊ andàt a ghetai grida addonguendi una liàuna arruinada per'is bixinaus ◊ unu sordau passendi iat addonguau s'eca atochidendi po dh'intendi calincunu 2. calincunu dh'iat biu addonguendi s'arresi e dh'iat iscípiu totu sa bidha.

addonnàre , vrb Definition fàere a unu, o una cosa, de si ndhe pòdere serbire, fàere cambiare su cumportamentu a manera chi pòngiat mente, chi si lessat pigare comente bolet s'àteru Synonyms e antonyms ammarchidare, ammasedae, ammodhiae, domai Sentences si ti giompo già ti fato addonnare!…◊ già mi est costadu a l'addonnare, cussu cristianu!… 2. custa bértula est tètera ca est noa: su tempus sempremmai l'at a addonnare! Etymon srd. Translations French apprivoiser, domestiquer English to domesticate, to soften Spanish domesticar, ablandar Italian addomesticare, ammorbidire German zähmen, mildern.

addopàda , nf: topiada Definition su addopare, su atobiare, fàere s'atóbiu Synonyms e antonyms addobiada Etymon srd. Translations French rencontre English encounter Spanish encuentro Italian incóntro German Begegnung.

addopàre , vrb: atopai, atopare, atopari, atopiare, topare Definition fàere atopas, atopos, atóbiu, bènnere apare de gente, animales o cosas chi andhant s'unu abbia a s'àteru, bènnere a si agatare in su matessi logu Synonyms e antonyms abbogiare, adobiai, assortí, azobiare, coviare, intopai, obiai Sentences commo mi atopat e no mi favedhat ◊ su pensamentu curret a sa gianna pro atopare sa persone cara ◊ atòpali a caminu ca no ischit su logu! ◊ mi est atopadu Antoni Cubeddu ◊ no aiat mai atopiadu cristianu che custu ◊ totu sa fegliutina de Istelai aiat atopatu a su ponte ◊ a s'atopu dèu no atopu! Translations French rencontrer English to encounter Spanish encontrar, topar Italian incontrare German treffen.

addopiadúra , nf Definition su addopiare, addopiamentu Synonyms e antonyms cdh. addupiatura Etymon srd. Translations French doublement English doubling (re) Spanish duplicación Italian raddóppio German Verdopplung (e).

addopiàe, addopiài, addopiàre , vrb Definition pònnere, essire o fàere a dópiu, a duos tantos, pinnigare una cosa a dópiu, a duos pígios; sonare is campanas (prus che àteru po gente morta) faendho, dónnia borta, duos tocos diferentes Synonyms e antonyms arraddopiai / arrempicai | ctr. sdopiai Sentences su tantu de sos abbonaos a su telèfono est addopiau 2. cussa tiaza cheret addopiada ca no bi cabet in su calàssiu 3. intendho addopiendhe sas campanas ◊ sa tzonca est intzunchiendi notesta, trista che campana addopiendi Etymon srd. Translations French doubler English to double Spanish doblar Italian raddoppiare German verdoppeln.

addópiu , nm Definition sonu de campanas a mortu, ma fintzes cosa chi si arrepitit / fàghere un'addópiu = sonai un'addópiu, sonare a mortu Synonyms e antonyms asséchiu, lassa 1, tocu Sentences non tocant addópiu e mancu angonia ca ndi sunt arrutas is campanas! 2. a s'iscúsiu at narau sos berbos e àteros addópios fint sighios ma no s'intendhiat su chi naràt Scientific Terminology sntz Etymon srd. Translations French glas English knell Spanish doble Italian rintócco fùnebre German Klang der Totenglocken.

addópu , nm, nf: atopa, atópiu, atopu Definition su si atobiare de gente, su si agatare impare / fai atopas = abbojare, fàghere un'azóviu Synonyms e antonyms abboju, abbucu, addóbiu, atóbiu, atopamentu, azóviu, intopu Sentences aggràssias chi lu podies fàchere, acasazàebbos meda: l'at a chèrrere Deus cust'addopu! ◊ as a tènnere de annare a sos atopos! ◊ a ue tenides s'atopu? ◊ li at dadu s'atopu a créxia ◊ in domo de Maria Rosa Puntzirudu si daiant s'atopu sonadores de chiterra e cantadores Etymon srd. Translations French rencontre, congrès, réunion English meeting Spanish encuentro Italian incóntro, convégno German Begegnung, Zusammenkunft.

addorài, addoràre , vrb: adorai, adorare Definition pregare, fàere funtziones e atziones de alabàntzia a Deus, fàere contu de Isse coment'e Bene e Podere soberanu; ammiru mannu po ccn. o calecuna cosa chi s'istimat forte, tentu/a in contu mannu; rfl. imbenugare, pònnere imbenugau / adoràresi su letu = abarrai crocaus in letu sentza de abbisóngiu Synonyms e antonyms Sentences a mama deo rispeto e adoro chei su Sacramentu intrendhe a Missa (Nínniri) 2. vida, che mama t'istimo e ti addoro ca sa piae in s'ànima mi cujas (P.Secchi)◊ pro bider sa chi addoro solamente dia totu su mundhu atraessare ◊ ite ndhe as de ischire sa chi addoro? (P.Mossa) 3. si ponet ananti de s'artare, si addorat e pedit pedronu ◊ is féminas unu tempus dhas agataias addoradas in su frigadórgiu, in frúmene ◊ in crésia si addorat a pregare ◊ faci a Cristus mi adoru ◊ in iscola poniant punitziones coment'e abbarrare totu su mengianu addoraos a benugos nuos in terra Translations French vénérer English to venerate Spanish venerar, adorar Italian venerare German verehren.

addordigàda , nf Definition su atrotigare Synonyms e antonyms allacada Etymon srd.

addordigàre , vrb: addortigare, atorticare, atortigare Definition bínchere sa fortza de ccn. cosa atrotigandhodha, incrubandho o acostindho apare is duos càbudos; imbodhigare cosa a tantas bortas; nau in cobertantza, ammasedare a unu, aderetzare in su cumportamentu, giare curretzione / a. sa bica = abbrandhare s'atrivimentu, sa barrosia de ccn. Synonyms e antonyms atortiae, atrotixai, indortigare / trogai / annestrare 2. cussu est malu chei su pudidinosu, ma si benit in petus de su tiu za lu addórdigat bene! Etymon srd. Translations French tortiller, corriger English to twist, to correct Spanish torcer, corregir, reprender Italian attortigliare, corrèggere il comportaménto German verbiegen, zurechtbiegen.

addormentadúra , nf Definition su dormire, su addrommentare Synonyms e antonyms abborticadura, addrommigadura, informigamentu Etymon srd.

addormentóriu , nm: dormitóriu Synonyms e antonyms addromitiolu, anestéticu, indrommitóriu Sentences li ant datu s'addormentóriu prima de s'operatzione Etymon srd.