addolumenàdu , agt Synonyms e antonyms addolimadu, addoloridu / cdh. addulumitu Sentences mancari a ohis e addolumenadu fit sarvu (E.Pes).
addoluméu! , iscl Definition
s'iscuru a mie!, cun dannu mannu meu!, mischinu de mimi!
Synonyms e antonyms
addolumannu!,
mischinu!
Etymon
srd.
Translations
French
hélas,
que je suis malheureux!
English
dear me!
Spanish
¡ay de mí!
Italian
ahimè!
German
weh mir!
addominadòre , nm Definition majàrgiu, unu chi iat a tènnere su podere, sa fortza de dominare e sanare unu male, isconciare fatúgios.
addominàu , agt Definition chi abbitat in su dominàriu, chi istat in campu, in su sartu Sentences mi at contau su contu de unu trustullu addominau in cussu saltu Etymon srd.
addomitziliàtu , agt Definition chi si at fatu sa domo; chi faet abbitu a una domo.
addonàre , vrb Definition betare istima manna a ccn., pònnere amore, portare a ccn. in su coro Sentences sa chi at addonadu issu fuit cussa!
addongàre , vrb Definition
tènnere ódiu, malatratare is àteros
Synonyms e antonyms
acacigai,
acarcangiai,
apatigai,
batacollare,
malatratai
Etymon
srd.
Translations
French
oppresser
English
to oppress
Spanish
oprimir
Italian
opprìmere
German
erdrücken.
addonguài , vrb Definition fàere tzàcurru, acropare a calecuna cosa es. gennas, muros) prus che àteru po si fàere intèndhere, pedire agiudu, fintzes iscúdere po dòlere, fàere male Synonyms e antonyms colpare, sonai, tochedhare, tzocare / addobbai, isciúdere Sentences a is piciochedhus chi andant addonguendi de geca in geca sa genti dhis fait istrinas de su chi podit ◊ andàt a ghetai grida addonguendi una liàuna arruinada per'is bixinaus ◊ unu sordau passendi iat addonguau s'eca atochidendi po dh'intendi calincunu 2. calincunu dh'iat biu addonguendi s'arresi e dh'iat iscípiu totu sa bidha.
addonnàre , vrb Definition
fàere a unu, o una cosa, de si ndhe pòdere serbire, fàere cambiare su cumportamentu a manera chi pòngiat mente, chi si lessat pigare comente bolet s'àteru
Synonyms e antonyms
ammarchidare,
ammasedae,
ammodhiae,
domai
Sentences
si ti giompo già ti fato addonnare!…◊ già mi est costadu a l'addonnare, cussu cristianu!…
2.
custa bértula est tètera ca est noa: su tempus sempremmai l'at a addonnare!
Etymon
srd.
Translations
French
apprivoiser,
domestiquer
English
to domesticate,
to soften
Spanish
domesticar,
ablandar
Italian
addomesticare,
ammorbidire
German
zähmen,
mildern.
addopàda , nf: topiada Definition
su addopare, su atobiare, fàere s'atóbiu
Synonyms e antonyms
addobiada
Etymon
srd.
Translations
French
rencontre
English
encounter
Spanish
encuentro
Italian
incóntro
German
Begegnung.
addopàre , vrb: atopai,
atopare,
atopari,
atopiare,
topare Definition
fàere atopas, atopos, atóbiu, bènnere apare de gente, animales o cosas chi andhant s'unu abbia a s'àteru, bènnere a si agatare in su matessi logu
Synonyms e antonyms
abbogiare,
adobiai,
assortí,
azobiare,
coviare,
intopai,
obiai
Sentences
commo mi atopat e no mi favedhat ◊ su pensamentu curret a sa gianna pro atopare sa persone cara ◊ atòpali a caminu ca no ischit su logu! ◊ mi est atopadu Antoni Cubeddu ◊ no aiat mai atopiadu cristianu che custu ◊ totu sa fegliutina de Istelai aiat atopatu a su ponte ◊ a s'atopu dèu no atopu!
Translations
French
rencontrer
English
to encounter
Spanish
encontrar,
topar
Italian
incontrare
German
treffen.
addopiadúra , nf Definition
su addopiare, addopiamentu
Synonyms e antonyms
cdh. addupiatura
Etymon
srd.
Translations
French
doublement
English
doubling (re)
Spanish
duplicación
Italian
raddóppio
German
Verdopplung (e).
addopiàe, addopiài, addopiàre , vrb Definition
pònnere, essire o fàere a dópiu, a duos tantos, pinnigare una cosa a dópiu, a duos pígios; sonare is campanas (prus che àteru po gente morta) faendho, dónnia borta, duos tocos diferentes
Synonyms e antonyms
arraddopiai
/
arrempicai
| ctr.
sdopiai
Sentences
su tantu de sos abbonaos a su telèfono est addopiau
2.
cussa tiaza cheret addopiada ca no bi cabet in su calàssiu
3.
intendho addopiendhe sas campanas ◊ sa tzonca est intzunchiendi notesta, trista che campana addopiendi
Etymon
srd.
Translations
French
doubler
English
to double
Spanish
doblar
Italian
raddoppiare
German
verdoppeln.
addópiu , nm Definition
sonu de campanas a mortu, ma fintzes cosa chi si arrepitit / fàghere un'addópiu = sonai un'addópiu, sonare a mortu
Synonyms e antonyms
asséchiu,
lassa 1,
tocu
Sentences
non tocant addópiu e mancu angonia ca ndi sunt arrutas is campanas!
2.
a s'iscúsiu at narau sos berbos e àteros addópios fint sighios ma no s'intendhiat su chi naràt
Scientific Terminology
sntz
Etymon
srd.
Translations
French
glas
English
knell
Spanish
doble
Italian
rintócco fùnebre
German
Klang der Totenglocken.
addópu , nm, nf: atopa,
atópiu,
atopu Definition
su si atobiare de gente, su si agatare impare / fai atopas = abbojare, fàghere un'azóviu
Synonyms e antonyms
abboju,
abbucu,
addóbiu,
atóbiu,
atopamentu,
azóviu,
intopu
Sentences
aggràssias chi lu podies fàchere, acasazàebbos meda: l'at a chèrrere Deus cust'addopu! ◊ as a tènnere de annare a sos atopos! ◊ a ue tenides s'atopu? ◊ li at dadu s'atopu a créxia ◊ in domo de Maria Rosa Puntzirudu si daiant s'atopu sonadores de chiterra e cantadores
Etymon
srd.
Translations
French
rencontre,
congrès,
réunion
English
meeting
Spanish
encuentro
Italian
incóntro,
convégno
German
Begegnung,
Zusammenkunft.
addorài, addoràre , vrb: adorai,
adorare Definition
pregare, fàere funtziones e atziones de alabàntzia a Deus, fàere contu de Isse coment'e Bene e Podere soberanu; ammiru mannu po ccn. o calecuna cosa chi s'istimat forte, tentu/a in contu mannu; rfl. imbenugare, pònnere imbenugau / adoràresi su letu = abarrai crocaus in letu sentza de abbisóngiu
Synonyms e antonyms
Sentences
a mama deo rispeto e adoro chei su Sacramentu intrendhe a Missa (Nínniri)
2.
vida, che mama t'istimo e ti addoro ca sa piae in s'ànima mi cujas (P.Secchi)◊ pro bider sa chi addoro solamente dia totu su mundhu atraessare ◊ ite ndhe as de ischire sa chi addoro? (P.Mossa)
3.
si ponet ananti de s'artare, si addorat e pedit pedronu ◊ is féminas unu tempus dhas agataias addoradas in su frigadórgiu, in frúmene ◊ in crésia si addorat a pregare ◊ faci a Cristus mi adoru ◊ in iscola poniant punitziones coment'e abbarrare totu su mengianu addoraos a benugos nuos in terra
Translations
French
vénérer
English
to venerate
Spanish
venerar,
adorar
Italian
venerare
German
verehren.
addordigàda , nf Definition su atrotigare Synonyms e antonyms allacada Etymon srd.
addordigàre , vrb: addortigare,
atorticare,
atortigare Definition
bínchere sa fortza de ccn. cosa atrotigandhodha, incrubandho o acostindho apare is duos càbudos; imbodhigare cosa a tantas bortas; nau in cobertantza, ammasedare a unu, aderetzare in su cumportamentu, giare curretzione / a. sa bica = abbrandhare s'atrivimentu, sa barrosia de ccn.
Synonyms e antonyms
atortiae,
atrotixai,
indortigare
/
trogai
/
annestrare
2.
cussu est malu chei su pudidinosu, ma si benit in petus de su tiu za lu addórdigat bene!
Etymon
srd.
Translations
French
tortiller,
corriger
English
to twist,
to correct
Spanish
torcer,
corregir,
reprender
Italian
attortigliare,
corrèggere il comportaménto
German
verbiegen,
zurechtbiegen.
addormentadúra , nf Definition su dormire, su addrommentare Synonyms e antonyms abborticadura, addrommigadura, informigamentu Etymon srd.
addormentóriu , nm: dormitóriu Synonyms e antonyms addromitiolu, anestéticu, indrommitóriu Sentences li ant datu s'addormentóriu prima de s'operatzione Etymon srd.