addulcàre , vrb: addurcare Definition
allebiare unu sunfrimentu
Synonyms e antonyms
addruchire,
immelai,
indrucai,
indurchire,
melai
/
ammellare
Sentences
lassa s'iscunfortu, tantu no ti sanat, si puru addulcat sa pena! ◊ cue est unu regnu de paghe addulcadu dae su cantu de sas chígulas ◊ su tempus at addurcadu: no est prus fritu che a sas dies coladas ◊ cun càntigos addúrcami custu tempus ràntzigu! ◊ addúlcami, chiterra mia, cun cudhu sonu melodiosu!
Etymon
srd.
Translations
French
radoucir
English
to sweeten
Spanish
suavizar,
mitigar
Italian
raddolcire
German
versüßen.
addúlchidu , nm Definition su addulchire, unu fàere delicau, carosu Synonyms e antonyms ternura Etymon srd.
addulchíre addruchíre
addulgàre , vrb Synonyms e antonyms ammítere, atorgare, avriare 1, cufessare | ctr. necare Etymon spn. atorgar.
adduloràre addolorài
addultzíre addruchíre
addumàre , vrb Definition cropare a tzumbadas, atumbare comente faent is mascos brebeghinos chi s'iscudent sa conca apare (e fintzes is angionedhos a giogu) Synonyms e antonyms atumbae, tzumbai Sentences is agnonedhos canno s'intenniant bene si moviant a giogare e si addumaiant pari pari (L.Mameli)
addúncas addúcas
adduràe, addurài, adduràre , vrb Definition
tratènnere, sighire e istare in su matessi logu; istentare, lassare passare tropu tempus
Synonyms e antonyms
abarrai,
afrimai,
aturai,
imbarare,
tratèniri
/
istentae,
tricare
| ctr.
andai,
tocai 1
Sentences
addura, no ti che andhes! ◊ pentzat chi su meri addurat a torrai ◊ si adduras drommida e preitosa, a manu tua ti ses iscavendhe pro cantu durat mundhu úmida losa! (Prantaferru) ◊ cudhu si ch'est andhadu e isse s'est adduradu inie ◊ serra: chie est intro addurat intro, chie est fora addurat fora! ◊ addura frimmu!
2.
addurat a si ndi arregordai ◊ apu addurau tropu a mi cumbinci
Etymon
ctl.
aturar-se
Translations
French
rester,
tarder
English
to stay,
to be late
Spanish
tardar,
demorar
Italian
restare,
tardare
German
bleiben,
aufhalten.
addurcàre addulcàre
addusianàe , vrb Definition prnl., àere s'abbrítiu, giúghere s'intiga, sa capacidade, s'abbilesa de fàere calecuna cosa Sentences su fixu mannu no si est addusianau a allue su fogu a sa mamma!
addúsiri , vrb: addúxiri Definition
bogare o nàrrere motivos, argumentos po calecuna arrexone
Translations
French
invoquer
English
to adduce
Spanish
aducir
Italian
addurre
German
vorbringen.
addutrinàdu addotrinàu
addutuperiàre , vrb: adutuperiare Definition
fàere a bregúngia a ccn. mescamente pigandhodhu a briga, batire a malu istadu, a malu puntu
Synonyms e antonyms
abbilgonzare,
abbituperare,
futuperare,
iscronniare
| ctr.
abantai,
onorai
Sentences
sa galera a s'innossente no lu bochit ma l'addutupériat ◊ su male a chie no buchiet adutupériat
Translations
French
vitupérer,
humilier
English
to vituperate,
to humiliate
Spanish
vituperar,
humillar
Italian
vituperare,
umiliare
German
beschimpfen,
demütigen.
addúxiri addúsiri
adecuàdu , pps, agt Definition
de adecuare; chi andhat bene, chi est adatu, chi dhue deghet
Synonyms e antonyms
getosu,
giustu
Translations
French
proportionné
English
adequate
Spanish
adecuado
Italian
adeguato
German
angemessen.
adecuàre , vrb Definition
agiustare, addatare, cambiare una cosa o unu fàere a manera de arresurtare méngius, prus adatu, su chi serbit
Synonyms e antonyms
adatai,
agiustai
Sentences
su de adecuare su sardu a sas netzessidades de oe in die diat dèvere èssere faina de iscritores e poetas capatzes (S.Seu)◊ at irboidau su dinari a pitu de sa mesa, l'at totu bene adecuau e contau
Translations
French
proportionner
English
to adjust
Spanish
adecuar
Italian
adeguare
German
angleichen.
adelantài, adelantàre, adelentàre addelantài
adenàda , nf: aranada,
arenà,
arenada,
arenara,
arrenada Definition
genia de mata (no tanti manna) e de frutuàriu, po su prus maduru, chi faet in mesu coment'e a silibbas tramesadas cun d-unu pigighedhu de cosa groga crara, totu a granighedhos unu pagu longhitos e cracos de colore orrúbiu cotu o craru: su corgiolu est marigosu che fele e de colore grogo; in calecunu logu dhu narant a una genia de pane, a tzichi, chi faent po is festas / genias de arenada: a pisu modhi, a pisu tostau, arbada, arbau, arga, durci
Synonyms e antonyms
aniada,
granada,
melaeranu,
melagranada*,
tanada
Idioms
csn:
fai s'àrburi de s'arenada = s'àrbure ritza; fai s'arrisu de s'arenada (arruta a terra e scuartarada)= frastimu, nau cun feli de chini si arrít de calincunu
Sentences
sa mata de s’adenada frorit in bíngia de susu…◊ sa mata de s'arenara bogat froris de seda… mamma est arrennegara ca babbu est béciu mera!
2.
su bestiri prus bellu chi teniat furiat cussu de villudu a colori de pisu de arenada
3.
- Faimí su santu prexeri de ti sei ingunis, ca fais a arrí sa genti! - S'arrisu de s'arenada fatzant!
Scientific Terminology
frt, Punica granatum
Translations
French
grenadier,
grenade
English
pomegranate
Spanish
granado
Italian
melograno,
melagrana
German
Granatapfelbaum,
Granatapfel.
adenàntis addaenànte