aliàndru , nm: leandru Definition erba chi faet isturridare, genia de linna chi faet a matighedha, e fintzes a mata, faet cambos e mescamente pigionatzos noos deretos e creschet meda erriu erriu, e si prantat puru po bellesa, ca istat càrrigu de frore meses e meses: fògia e sèmene funt toscosos Synonyms e antonyms leonaghe, neulache, olionaxu, olisandru 1, olivandru Scientific Terminology mt, Nerium oleander.
alibèdhe alaepèdhe
alibelgàda , nf Definition su alibergare, papada / dàresi un'a. = fàgheresi una manigada Etymon srd.
alibelgàre, alibergàre , vrb: alibregare Definition pigare calecunu bucone impresse, papare calecuna cosa, atèndhere a alimentu (o àteru), papare o fàere papare ccn. cosa Synonyms e antonyms allivrinzire, atongiai, sassai Sentences no tenimus nudha a nos alibergare ◊ alibergat sa robba betèndhela a pàschere unu pagu a carchi logu ◊ comente amos a fàere po alibregare totu cussa zente? ◊ su mastru est cuntentu faghindhe cuminiéntzia a bisonzosos chi at alibregadu.
alibínta, alibíntu , nf, nm: alipinta,
alipintu,
aribintu Definition
genia de pigione
Synonyms e antonyms
alialza,
arbiaxu,
cioni,
mariannedha,
papadrigu,
passarellu,
passariàngia
Sentences
s'alipinta cada sero benit a s'argustu a cantare ◊ apo cantau rúnchines, grodhos, mariposas e alipintas ◊ rundhinedhas e alipintos bonche vato
Scientific Terminology
pzn, fringilla coelebs
Etymon
srd.
Translations
French
pinson
English
finch
Spanish
pinzón
Italian
fringuèllo
German
Buchfink.
alibregàre alibergàre
alibréu , nm Definition unu abbramiu, chi iat a bòllere totu issu; nau de pigione, alabri, achiladori Synonyms e antonyms alibridu, asuriosu, ilbramidu Etymon srd.
alibrídu , agt Definition chi est inganiu meda, chi tenet gana manna, forte Synonyms e antonyms allambridu, allupidu, bentranu, inguglione, mangiufoni, pasteri, sassagoni, sgalluponi Etymon srd.
àlica àiga
alicàndho , avb Synonyms e antonyms mai Sentences un'impodha gai no l'aiat leada alicandho ◊ no s'ischit alicandho su chi nos podet acaèssere (G.Addis) Etymon ltn. aliquando.
alicàrja , nf: aligalza,
aligarza,
aricràlgia,
aricrarja,
arigarza,
arigrarza,
arrigàglia,
ligalza Definition
genia de erba de ortu chi faet un’arraighina grussa chi si papat, segundhu sa calidade curtza, tundhita, segundhu sa calidade longa, totu orrúbia o fintzes in parte orrúbia e in parte bianca, unu pagu pitzigorosa (e a bortas fintzes meda)/ aligarza saligheresa = fustinaga (Daucus carota sativus); a la tenes, tue, s'aligarza!… = ses tropu apedhiau!
Synonyms e antonyms
arraiga,
arraigàgia,
arraíxini,
arrovonellu,
rabanella
Sentences
aligarza pro aligarza menzus sa nostra chi no sa furistera! ◊ a sos àinos de sos pulíticos nostros lis piaghet de piús s'aligarza furistera: e it'allicu, s'insoro!
Scientific Terminology
rbzc, Raphanus sativus
Etymon
ltn.
radicaria
Translations
French
radis
English
radish
Spanish
rábano
Italian
ravanèllo
German
Gartenrettich.
alicúcu alacúcu
alicúcu 1 Definition genia de tzintzigorru longu, ma chentza corgiolu Synonyms e antonyms satzaluga, sosoga, telacucu Scientific Terminology crp Etymon srd.
alidàda , nf Definition abbentada de àlidu, s’àlidu de un’àteru mescamente candho podet giare ifadu Synonyms e antonyms alenada Sentences mi at betadu un'alidada de àrculu a cara chi azigu si podiat suspire! Etymon srd.
alidài abidài
alidàntza, alidàntzia , nf Definition
genia de fortza, de coràgiu de fàere o nàrrere calecuna cosa / pigai a. = leare tropu ballassa, istare totu a imbérrios, a imbrímbinus, fàghere su barrosu; donai a. = audire, dare corazu
Synonyms e antonyms
àcia,
atrevimentu,
sannia
/
abbaldansa,
balia,
coragi,
iscòcoro
| ctr.
duritu
Sentences
a mesudí fiat arribbau su merixedhu e dèu no tenemu alidantza de dh'acostai ◊ chi pigant cust'alidàntzia, totu is mandronis de sa bidha mi ndi benint a domu! ◊ su pisitu avatu miu non benit mai ca dèu no dhi apu donau alidantza ◊ no dhis donànt alidàntzia e in prus fuant acoraus de sa solidadi
2.
fiat una noti de iscuriu e de alidantza mala (M.Licheri)◊ no nci ant a èssiri prus ierrus aici prenus de alidàntzia chi ti potzant ammarmurai cun orbescidroxus fridus
Translations
French
hardiesse
English
boldness
Spanish
gallardía,
ánimo
Italian
baldanza,
ardire
German
Übermut.
alidantzósu , agt Definition
chi portat o chi tenet alidantza
Synonyms e antonyms
atreviu,
prontudu
Scientific Terminology
ntl
Etymon
srd.
Translations
French
hardi
English
bold
Spanish
animoso,
resuelto
Italian
baldo
German
kühn.
alidàre abidài
alidédhu , nm: alidredhu,
aradedhu,
aridedhu,
alitzedhu,
lidredhu,
olidedhu Definition
una genia de chibudhita areste o cibudha de colorus, o fintzes allixedhu o chitarredhas, chi si est segada bogat coment'e sogas o filos de súciu apicigosu: sa candhelita (e fintzes sa concutza o chibudhita) est bona a papare
Synonyms e antonyms
filavila,
lampajone,
orrubina,
scriudha
Scientific Terminology
rba, Muscari comosum
Etymon
ltn.
aretillum
Translations
French
muscari à toupet
English
tassel hyacinth
Spanish
jacinto comoso
Italian
cipollàccio
German
Schopfige Traubenhyazinthe.
aliderràrju, aliderràrzu , nm Definition logu chi chue creschet aliderru meda Etymon srd.