A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

aléntu , nm: alientu, allentu 1 Definition fortza prus che àteru de s'ànimu; s'ària chi andhat a e torrat de is prumones / pèrdiri s'alientu = isalidare pro currera, tropu pelea leada impresse, ma fintzas pèrdere su tinu Synonyms e antonyms àbidu, alenu, àlinu 1, coragi, foltza, piogu 1 / sentidu Sentences li est torrau s'alentu ◊ sa limba zuchet sos alentos de sos mannos ◊ su disprexeri mi ndi at pigau is alientus ◊ un'iscarrociada de cosa a conca, bis ca dhi torrat is allentus, a su macu! ◊ cuss'abba at torrau s'alientu a is massajos e a is pastores 2. no currit ispera ne alientu de bentu, no s'intendit súlidu 3. a s'ómini mellus de su mundu puru podit acuntèssiri de pèrdiri s'alientu ◊ dhu naras po mi fai inchietai o ses perdendi is allentus? Etymon spn. Translations French esprit, cœur, souffle English hearh, courage, breath Spanish aliento Italian ànimo, respiro German Mut, Atem.

alénu, àlenu , nm Definition s'ària chi intrat a o essit de is prumones portandho s'ossígenu a su sàmbene e leandhondhe s'anidride carbónica, sinónimu fintzes de fortza Synonyms e antonyms àbidu, alentu, àlinu 1, isalenu / foltza / alore Idioms csn: bogare, leare, torrare a. = bogare, leare, torrare àlidu, respirare; in d-un'à. = in d-unu sinnu; èssere de sete alenos, o àere sete alenos = èssiri forti meda, corriatzu; èssere a s'a. = morindhe (nadu de malàidu, betzu), finindhe, iscutinendhe (nadu de provista) Sentences fit faedhendhe asciuconada e cun s'alenu curtzu ◊ li est manchendhe s'alenu: est morzendhe! ◊ benindhe fia mancu, un'istante s'alenu mi est mancadu! (A.Dettori)◊ lu giamant e no faedhat, tantu li mancat s'alenu ◊ fut tocadu de partire dae sas iscolas po dare alenu a sa poesia a bolu! 2. sa domo sua est unu porchile: si b'intrades bos leat s'alenu ◊ no fit cosa de resístere cristianu: leaiat s'alenu su pudore 3. su "Chi eja!" a Zuanne nche li est essidu in d-un'àlenu 4. za morit cras, tziu Batore: est de sete alenos!… Etymon srd. Translations French souffle, haleine English blow, breathe Spanish aliento, soplo Italian sóffio, àlito, respiro German Blasen, Atem.

alessandrínu , nm Definition truvullu lisciandrinu, erba chi sèmenant apostadamente po brovendha Scientific Terminology rba, Trifolium alexandrinum.

alèta , nf Definition genia de pinna chi su pische portat in bentre; coa de sa camisa, sa parte prus in bàsciu chi si chinghet aintru de su pantalone (o de àteru bestimentu de chintzu in bàsciu) Synonyms e antonyms aixedha, coedha.

alétzi! , iscl Synonyms e antonyms ajó!, alè! Sentences aletzi ca bi annamus!

alevérru aivérru

alevósu , agt Synonyms e antonyms ifidau, traitore, traixinu | ctr. fidadu, securu Sentences Giudas fiat su discípulu alevosu ◊ grisa medas aparitzos de alevosos addescos! Scientific Terminology ntl Etymon spn. Translations French déloyal, traître English deceptive, disloyal Spanish alevoso, desleal Italian sleale, traditóre German unehrlich, verräterisch.

àlfa , nf Definition sa prima lítera de s'alfabbeto grecu Synonyms e antonyms comintzu Etymon grc. álpha Translations French alpha English alpha Spanish alfa Italian alfa German Alpha.

alfabbetizàre , vrb Definition imparare o annestrare a lígere e iscríere, a manigiare s'iscritura Etymon itl. alfabetizzare.

alfabbèto, alfabbètu , nm Definition unu sistema de sinnos, totu is sinnos o símbulos fonéticos (e prus precisamente is líteras o grafemas) chi s'impreant po iscríere una limba, nau deosi de is primas duas líteras grecas, alfa [a], vocale, e beta [B], cunsonante Translations French alphabet English alphabet Spanish alfabeto Italian alfabèto German Alphabet.

alfàtu afàta

àlga àiga

àlgada , nf: àlghida, àrgada, àrgala, àrgana, àrgheda 1, àrghida, bàrgada Definition pistadore, genia de màchina a manu po pistare su linu àrridu: est fata cun duos peis graes, cantos de linna grussos postos prantaos e poderaos impare cun d-una travedha a mesania; postu e fissau in pitzu portant una genia de lacu istrintedhu, longu, a duas imbagas a manera de portare coment’e tres atzas, ue si ponet a istúturu sa manada de su linu a bargadare, agguantada a una manu; a una bandha su lacu portat fissada cun assaedhu po fàere giogu una genia de màniga (gurtedhu) fata cun duas tàulas chi calant de atza in mesu de is imbagas intrandhosi apare e in punta un'asa po dha pigare cun s’àtera manu a dha calare a cropu in pitzu de su linu Synonyms e antonyms algadadore, iscarda, ógronu / cdh. àlgata Sentences cun s'àrgada, giaju, dae unu mannuju de linu ndhe faghiat una manada ◊ si abbanzaiat che linu suta s'àlghida Scientific Terminology ans Etymon ltn. *argana Translations French écang English ripple, scutcher Spanish agramadera Italian stigliatrice, maciulla German Handbreche.

algadadòre , nm Synonyms e antonyms àlgada, ógronu Etymon srd.

algadàre , vrb: argadare, arganai, arganare Definition trebballare, pistare su linu cun s'àrgada; in cobertantza, istare abbetiandho, a gherra Synonyms e antonyms ogranai Sentences at allegau de arganai su linu 2. ghite fistis arganandhe chin su poledhu malu a domare? (P.Pireddu) Etymon srd. Translations French écanguer, pétrir English to ripple Spanish agramar Italian gramolare German brechen.

algadaría , nf: algararia Synonyms e antonyms abbolotu, baraundha, carralzu, derreore, mugoni Etymon spn. algarabia Translations French vacarme English mess Spanish algarabía Italian putifèrio German Lärm.

algàju , nm: aligarzu 1 Definition chie tenet s'impreu de che pigare e fuliare s'àliga Synonyms e antonyms aligheri Sentences est faendhe sa braga s'aligarzu ca tenet sa bustabaga! Scientific Terminology prf Etymon srd. Translations French boueur, éboueur English dustman Spanish barrendero Italian netturbino German Müllmann

algararía algadaría

àlgebra , nf: àlzebra, àrzebra Definition parte de sa matemàtica chi impreat is líteras in parte de is números po rapresentare una calesiògiat cantidade Translations French algèbre English algebra Spanish álgebra Italian àlgebra German Algebra.

algébricu , agt: arzébricu Definition chi pertocat s'àlgebra o chi impreat s'àlgebra coment'e càrculu Translations French algébrique English algebric Spanish algebraico Italian algèbrico German algebraisch.