A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

àlca , nf: arca Definition càscia de linna de castàngia, totu a mustras, figuras fatas a iscrapedhu a istuvonadura, impreada po chistire trastos, o pònnere pane (o, segundhu de ite si foedhat, genia de barca manna); sa pedra chi si ponet in fundhu de una funtana; capacidade de pòdere, de fortzare / min. acredha Synonyms e antonyms bancale, càscia / foltza Sentences Noè fit fachèndhesi su teju in s'arca mesu sorta 3. santus Patriarcas, fei chi dhi torrint fortzas e arcas! ◊ Deus ti torret sas arcas, sas arcas de su coro! ◊ non tengu arca de artziai is ogus, de sa bregúngia ◊ ti pòngiu is manus mias cun totus is tres Marias chi ti torrit is arcas Surnames and Proverbs smb: Alca, Arca, Architta Etymon ltn. arca Translations French arche English ark Spanish arca Italian arca German Truhe.

alcansàre, alcantzài acanciàre

alchemíssa , nf, nm: alchimissa, alcumissu, alghemissa, archemissa, archimíscia, archimissa, archimissu Definition duas genias de erba: a) ambas calidades de s'archimissa, s'areste o archimíscia cadhina (o vóina), genia de erba linnosa chi lassat andhare fragu bellu, e sa prantada, b) erba, frore de Santa Maria o de Santu Zuvanne, genia de erba linnosa, fragosa meda Synonyms e antonyms abioi 1, comissu, ispicu, ispígula, putzema / abbruschiadinu, alluevogu, usciadina Sentences terra de sutzamele e de alchimissas, de arveghes e porcos tentos bene, abbitada da'ómines chi crent in sas promissas! (S.Casu) Scientific Terminology rbc, Lavandula latifolia, stoechas; rbl, rbc, Helichrysum italicum Etymon ltn. arcus + artemisia Translations French lavande English lavender Spanish cantueso, siempreviva olorosa, alhucema Italian stècade German griechischer Lavendel.

alchèrmes , nm Translations French alkermès English alkermes Spanish alquermes, licor de mesa Italian alchèrmes German Alkermes.

alchibbúsu , nm: archibbusu, archipusu, archivusu Definition genia de fosile antigu / pesàresi che canna de archivusu = a tzérrius, mali arrennegau Synonyms e antonyms fosile, scupeta Sentences iscatat su grillet'e s'archibbusu: unu tzocu introneit in s'aera, unu corpus a terra bideit rúere ◊ poniant fogos e calecunu poniat manu a s'archipusu contr'a sas lacanaduras 2. daghi at basi ascultadu, si est pesadu che canna de archivusu (Limbudu) Scientific Terminology rms Etymon itl. archibuso Translations French arquebuse English arquebus (h) Spanish arcabuz Italian archibùgio German Arkebuse.

àlchida , nf, nm: àlchidu, àrchidu, àrchita, àschida, àschidu Definition fortza o fintzes abbilesa de fàere cosa, de cumandhare, de s'impònnere a is àteros, de si fàere arrespetare Synonyms e antonyms acru 1, archete, arpados, folteléntzia Sentences no apesit àschidos de andhare ◊ a ndhe tenet de àrchidos, cuss'ómine! ◊ torreit in ànimos bonos e de bon'àschidu a che congruire s'òbera de sa die (A.Canalis)◊ a solu no mi abbastant sos àschidos pro ti fàghere leare cussas camineras ◊ cussu no at àteras àrchitas ◊ no apeint sos àschidos de li frimmare sas peràulas in buca Etymon srd. Translations French énergie, vigueur, autorité, prestige English authority, power, vigourprestige, arrogance Spanish autoridad, poder Italian autorità, potére, prestìgio German Macht, Ansehen.

alchidàre , vrb: aschidare Definition torrare àlidu, su si mòvere, coment'e tènnere fortza / no àere tempus mancu de a. = própriu nudha.

àlchidu àlchida

alchíle, alchíli , nm: archibi, archile, archili, arcili, aschile Definition su tretu de sa camba in su benugu a parte de apalas, sa pinniga chi faet sa camba in mesania Synonyms e antonyms cianchile, gàdhia, néschia / carrone Scientific Terminology crn Etymon srd. Translations French muscle poplité English popliteus Spanish corva Italian pòplite German Kniekehle.

alchilidúra , nf Definition sa bisura de is cambas po comente funt fatas (bellas, deretas e àteru) Scientific Terminology crn.

alchilivoscigàdu , agt Definition nau de ccn., chi portat cambas trotas, male fatas Synonyms e antonyms anchidortu Etymon srd.

alchimía , nf Translations French alchimie English alchemy Spanish alquimia Italian alchimìa German Alchimie.

alchimína , nm Definition mina principale, sa prus fundhuda Synonyms e antonyms | ctr. patarru.

alchiminàda , nf Definition iscópiu, tzacarrada de alchimina / a.! = arràbiu, gi est nudha!

alchimíssa alchemíssa

alchimissàrju , nm Definition logu de archimissa, inue dhue faet archimissa meda Etymon srd.

alchimísta , nm Definition chie ammesturat cosas diferentes cun ingannu, a trampa, agiummai coment'e unu chi si avertet de chímica Sentences oe su mere de su buteghinu est diventadu perfetu alchimista: cun abba bruta e drogas faghet binu (Testoni) Translations French alchimiste English alchemist Spanish alquimista Italian alchimista German Alchimist.

alchítu , nm Definition min. de alcu, arcu piticu Translations French petit arc English small arch Spanish arco pequeño Italian archétto German kleiner Bogen.

àlcia , nf: àscia, ascra Definition prus che àteru, crantu de linna mannu, longu, de truncu, bogau o segau de longu, a isperradura; parte fintzes pitica de calecuna cosa Synonyms e antonyms àstua, escra / cdh. sciapa / perrone Idioms csn: àscia ’e raju = lampu, camba de lampu; fàgheresi in àscias = isascruzàresi, andharesiche a àstulas, astulaisí; essíreche che ascra = bulliare atesu a corpu (che ascruza seghendhe linna), essíreche che lampu Sentences truncu bolat ascra ◊ su truncu cheret bogadu a ascra ◊ sa linna a cannone est menzus de s’ascra ◊ un'àscia de ossu l'arrezet in bula ◊ eo so dura e mala a mastigare, àlcia de una roca marmarina (Farina) 2. cudhu corvu istaiat fichidu subra de duas ancas deretas che àscia de raju ◊ sos cadhos si funt arrempellados, ammutighinendhe che àscias de rajos ◊ fuesit che àlcia de raju 3. pro fàghere festa gai no bos damus ascra de tzentésimu! Surnames and Proverbs prb: segundhu su truncu s'àscia e dae s'àscia s'asciuza Etymon ltn. asc(u)la Translations French éclat English splinter Spanish astilla, esquirla Italian schéggia German Splitter.

alciàda , nf: altzada, antiada, antziada, arciada, artiada 1, artzada, artziada, asciada, atzada, atziada Definition su artzare a unu logu prus in artu, su mòvere de bàsciu a pitzu, a in artu; tretu, logu chi faet andhandho e faendhosi prus artu / min. arciaredha, cdh. altzatedha Synonyms e antonyms altzadòglia, ampuada, apilicada, ficada, muntada, petorru, picada, pigadorza, pontinsusu, pugiada / pesada | ctr. cabada, falada Idioms csn: arciara, artziada de ogru, artziata de cara = castiada, ocrada (tempus: unu sinnu); atziada de ingéniu = bella pessada, bona; fàghere o fai una cosa in d-un'artzada de oju = in d-unu sinnu, in lestresa meda; alciada de conca, de sàmbene = acucada, idea mala, cosa pagu sàbia detzisa de un'improntu Sentences a s'altzada de s'Udrone fut s'oràriu de lòmpere ◊ a s'alciada de sa fiama lughiat totu ◊ una màchina est arratulendhe in s'arciada 3. ispendhiat su dinari in d-un'artzada de oju ◊ dexi dis passant in d-un'artziada de ogus ◊ custu cane cumprendhet totu a s'artziada de s'ocru ◊ dogni altzada de oju ti pienat su coro de dolore ◊ it'est cust'alciada de bigirria?!…◊ s'istajone fiorida in d-un'asciada de oju est isparida! (A.Porcheddu) Scientific Terminology slg Etymon srd. Translations French montée English ascent Spanish subida Italian ascésa, levata, salita German Aufstieg, Aufgehen.