A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

alciadólzu , nm Definition logu o fintzes genia de iscala po artzare, po istare in artu / a. de sas pudhas = cannita, pudharzu Etymon srd.

alcialivàla , avb: artiefala, artziecala Definition istare a su a. = abarrai artziendi e calendi, artziai e calai tantis bortas, fatuvatu Synonyms e antonyms pighefala Sentences istat semper a s'artiefala dae sa térima Etymon srd.

alciàre , vrb: (al-ci-a-re) altzai, altzare, altziare, anciai, antiare, antziai, antziare, arciai, arciare, artiai, artiare, artzare, artziai, artziare, asciare, atziai Definition andhare o portare de unu logu o tretu prus bàsciu a unu prus in artu, andhare a in artu, prus in artu, fàere artu; si narat fintzes de is nues candho si firmant de pròere e si oberint unu pagu; de is prétzios si narat po incarire Synonyms e antonyms acadhai, ampiai, apicai, apilicare, apugiai, fartziare, pesai, pigai 1 / arteriare, ufiare / illaschiare, isclarire, ispalaciae / abantai / mediare, mezorare | ctr. abasciai, calai, falare Idioms csn: artziare su fogu = acradiare su fogu; artziai is prétzius = incarire; artziare sa boghe = artziai sa boxi, faedhare prus in artu, fintzas a briga o pro arrennegu (si podet nàrrere fintzas de televisione, de aràdio, a manera de si pòderent intèdhere de prus); artziare in gradu = leare gradu prus artu, essire prus de importu; altzai sa conca, sa chighirista (nâdu de zente) = fàgheresi tostu, dàresi tropu importàntzia, crèresi prus importante, fàghere su barrosu Sentences randhas de fumu si àsciant in s'aera ◊ si sunt aciapados unu altzendhe e unu falendhe ◊ su bentu àntziat e falat sa foza in s'àghera ◊ at antziau sos ocros a chelu ◊ atzidinci asuba de s'iscannu! ◊ s'astronavi iat pigau a artziai a sa dereta ◊ dade sa manu a mi ndhe altzare! ◊ sos fraigamuros àsciant sos muros pro fàghere sa domo ◊ fint arciandhe in sa trempa pro intrare a sa vidha ◊ in agustu soe artziata a Núgoro 2. est proindhe, ma si àrtziat esso a campu ◊ si àltziat custa néula andhamus ◊ a manzanu fit proindhe ma a sero che at artziadu e bogadu su sole 3. a sa muzere no li at antziau mancu ocros ◊ sos pastores àlciant s'oju e abbàidant su masone ◊ in tota die no li aiat asciadu de oju ◊ candu àrtziat su soli gei callentat! 4. no ti arcis, ca tanti no tenis arrexoni! ◊ si àlciat e si falat, brighendhe ◊ como ti apo in manu, chi ti altzes o ti fales o carchedhes! ◊ su ti che altzare asie a sas istellas… no est moderascione! 5. pustis de tale impresa podes fàghere mercantzia e sa tua genia artziare 6. su salmoni dh'ant artiau de préssiu ◊ gei est artziada, custa cosa, a costai aici meda!… Translations French monter, soulever English to rise, to lift Spanish subir, levantar, alzar Italian salire, ascéndere, sollevare, innalzare German hinaufsteigen, heben.

alciólu , nm: Definition genia de aina segante po istuvonare linna Sentences s'ata de s'alciolu Scientific Terminology ans.

alciòne , nm: arcione, arcioni, artzone 1, orcioni Definition arcu de sa sedha; genia de friscu o serru in is ghennas / èssere ómine, fémina, de artzone = coragiosu Synonyms e antonyms barcioni, facioni, ferrisciale, runtzone Surnames and Proverbs smb: Alcioni Etymon itl.

alciòne 1 aciòne

àlciu , nm: altzu 1 Definition genia de giogu chi si faet a cumpàngios ponendho una pedra, su mastredhu, a ue si betat dinare in moneda ponendhosi in d-una línia fata in terra a chimbe o ses metros: su binchidore (chie betat sa moneda prus acanta a su mastredhu) ndhe pinnigat totu su dinare, dhu iscutulat aintru de is manos serradas apare, narat crastu o rughe, dhu betat a terra e binchet totu is crastos (o totu is rughes), lassandho s’àteru a is cumpàngios, segundhu s'órdine de sa giogada, po chi fatzant sa matessi cosa Scientific Terminology ggs.

alciúza , nf: asciuza, ascruza, assuza Definition bículu de linna, de pedra o de àteru chi ndhe andhat segandho a iscudidura, a cropos Synonyms e antonyms asciola, àstua, astúgia, doladu, gliesca, iscata, isciapa, schedra / burrumballa Sentences segundhu su truncu s'àscia e dae s'àscia s'asciuza Scientific Terminology upm Etymon srd. Translations French éclat English splinter Spanish astilla, esquirla, lasca Italian schéggia German Splitter.

Alcorànu , nm Definition su líbberu sacru de is mussulmanos Translations French Coran English Koran Spanish corán, alcorán Italian Corano German Koran.

alcòrtza acòtza

alcòva , nf: arcoba, arcova Definition logu fatu po dormire, coment'e un’aposentedhu piticu aintru de unu prus mannu Scientific Terminology dmo Etymon spn. alcoba Translations French alcôve English alcove Spanish alcoba Italian alcòva German Alkoven.

àlcu , nm: arcu Definition css. cosa a bisura de unu mesu cricu / genias de arcu: tundhu, a punta de mitra; arcu de sa sedha = onzunu de sos duos cantos de linna chi aunidos apare cun sas travedhas faghent una sedha o sedhone e setzint in s'ischina de un'animale, falendhe a parte e àtera; arcu de sa petorra = sa crae de su codhu; arcu de chelu, de sole = arcubbalenu; arcu voltàicu (de A. Volta) = su si tocare acostindho a lébiu de duos càbudos de filu cun currente, cosa chi serrat su circúitu ma bogat fogu e iscàgiat is filos: est mescamente unu métidu po assardare a currente a tensione bàscia acostindho sa punta de un’eletrodu a sa parte de assardare Scientific Terminology dmo Etymon ltn. arcus Translations French arc English bow, arch Spanish arco Italian arco German Bogen.

alcubbalénu , nm: arcubbalenu Definition genia de arcu tundhu chi essit in s'aera candho at cessau de pròere, totu a tiras de diferentes colores (sete) Synonyms e antonyms arcubaradu, arcunieri, arcuolla, circannoeu, circhiola, circuvòglia, circuvròngia.

alcumíssu alchemíssa

alcúsa acúsa 1

aldàre , vrb: aldiare, ardiare Definition castiare o chistire una cosa a manera chi no tèngiat dannu, chi no tèngiat male, chi nemos ndhe tochet Synonyms e antonyms aggordai*, badrare Sentences fit reséssidu a che li fichire in conca chi sa puzonina si podiat aldiare in d-una manera sola: cun sas peràulas! ◊ gira, gira, furriola, atàpadi cantu cheres: de sa binza semus meres candho l'aldas tue sola! (P.Casu) Translations French préserver, garder English to guard, to preserve Spanish guardar Italian preservare, custodire German bewahren.

àldia àdria

aldiàre aldàre

aldiaròbba , nm Synonyms e antonyms gardarobba.

aldiéri , nm Definition cadheri chi andhat a s'àrdia Etymon srd.