centumíla , agt, nm: chentumiza Definition
chentu bortas milli
Translations
French
cent mille
English
a hundred thousand
Spanish
cien mil
Italian
centomila
German
hunderttausend,
Hunderttausend.
centunúus , nf: chentunodos Definition
erba de chentu nodos o erba istérria: una genia de erba totu nodos; si narat a un'àtera erba puru, chi si assimbígiat
Synonyms e antonyms
cuca 1,
síntziri
Scientific Terminology
rba, Polygonum aviculare, Equisetum palustre
Etymon
srd.
Translations
French
centinodie
English
knot-grass
Spanish
centinodia
Italian
corregiòla
German
Vogelknöterich.
centuplicài, centuplicàre , vrb Definition
pònnere o fàere a chentu bortas tanti
Translations
French
centupler,
décupler
English
to multiply by a hundred
Spanish
centuplicar
Italian
centuplicare
German
verhundertfachen.
centúria , nf Definition
una cumpangia de chentu sordaos
Translations
French
centurie
English
century
Spanish
centuria
Italian
centùria
German
Zenturie.
centuriòne , nm Definition
cumandhante de una centúria
Translations
French
centurion
English
centurion
Spanish
centurión
Italian
centurióne
German
Zenturio.
cénu , pps, agt Definition de cènnere; nau mescamente de un'istrégiu, chi no dhue cabet àteru Synonyms e antonyms pienu*, prenadu | ctr. bódiu, líchidu 1, sbuidu Sentences ndhe ant cenu su ghirile: già si l’ant fata vona sa cassola!…(T.Ziranu)◊ solu sa gatu si at cenu s’iscàrgiu 2. Tónia Tónia, ciócula bódia, ciócula cena ◊ sos malunes sunt cenos de merca ◊ sos sacos sunt cenos de lana ◊ sunt concas macas cenas de ventu ◊ ti ndhe ghiras sas butzacas cenas de trumbitas.
cèo , prn: geo,
zeo Definition
prn. de prima persona sing. (is formas geo e zeo candho si agatant apustis de vocales che fúrriant sa cunsonante de cuménciu a /j/: ma a logos essint 'indipendhentes' e narant Jeo fintzes a solu, ma tocat a regularizare s'iscritura g–, z–)
Synonyms e antonyms
dego*,
ego
Sentences
a nois Budhusoinos in sa Costera nos narant sos "Ceinos" ca namus "ceo"!
Translations
French
je,
moi
English
I
Spanish
yo
Italian
io
German
ich.
cèpa , nf: cepra,
gepa Definition
cocoroni o preta de sàmbene, orrugu de sàmbene cagiau; linna a tauledhas fines / intèndiri arrancu de cepa = sapíresi in perígulu
Synonyms e antonyms
drúlluru
2.
sa cepa pigosa de s'anima si tiat solovrare
3.
su baulu de su mortu fut fatu a tàula cepa
Etymon
chd.
gjeppa
Translations
French
caillot de sang
English
blood clot
Spanish
coágulo,
grumo de sangre
Italian
coàgulo,
grumo di sàngue
German
Blutgerinnsel.
cepài , vrb: ciapai 1 Definition
segare linnàmene a serra bogandhodhu a tàulas fines
Synonyms e antonyms
serrai 1
Etymon
ctl.
xapar
Translations
French
scier
English
to saw
Spanish
serrar
Italian
segare
German
sägen.
cèpra cèpa
cèra , nf: chera Definition
sa sustàntzia chi s'abe ponet po fàere is panes de su mele; genia de istiàrica longa chi alluent in crésia; in is paragones, cosa bella dereta e lisa, fata bene
Synonyms e antonyms
candela
Idioms
csn:
pannu de cera = follu de chera comente si ponet in sos casidhos modernos; fai cera = fàgheresi in cara chei sa chera, bianca, de sa timoria; bèndiri sa cera a bajoca = cagàresi de sa timoria; múrghere a unu che chera de abbatu = irfrutuàrelu a meda, bogarendheli totu su chi si podet; èssere che candhela de chera = lecu lecu, làngiu, mortu de fàmini; torrai sa c. a crésia = torrare su chi si depet; portai s'ogu chi parit de cera (nadu de pische) = èssere piscadu de meda, no èssere pische friscu
Sentences
candho mancat sa lughe, a denote, allughimus carchi chera
2.
de chintzu est bèni fata, cussa picioca: parit una candeba de cera ◊ candu bit cosa aici si fait grogu che sa cera
3.
"Mamma mia!" - iat tzerriau su buratinu, faendu cera ◊ essendu ca iat fatu cera, iat provau a si pòniri a cantai po si fai coràgiu ◊ faiat finta de èssiri allirgu, ma fiat faendu cera poita cummentzàt a dhi mancai sa fortza
Surnames and Proverbs
smb:
Cera, Chera
/
prb:
chera a fogu benit
Scientific Terminology
sbs
Etymon
ltn.
cera
Translations
French
cire
English
wax
Spanish
cera
Italian
céra
German
Wachs.
ceràcu , nm: seracu, teracu, tzaracu* Definition (f. -a) ómine chi est pagau po serbire a contu de unu mere Synonyms e antonyms selvidore Sentences mandamindi sa ceraca ca mi serbit!
ceràsia , nf: ceraxa Synonyms e antonyms carésia Sentences un'ossu de ceràsia, o de pruna, fait a nci dh'ingúrtiri, ma un'arrasoa!…
cerasiàre , vrb Definition bodhire, arregòllere cheréssia Synonyms e antonyms cariasare.
ceràssu, ceràtzu , agt: cheratu, cheratzu Definition chi est coment'e in colore de chera, in colore de màngara, nau de su pilu de animales, mescamente de craba / trigu (o àteru frutu) ceratzu o chi portat su tzugu c.)= lómpidu e azummai de messare Synonyms e antonyms grogànciu, múgiu Surnames and Proverbs smb: Cheratzu, (Gherazzu) Scientific Terminology clr Etymon srd.
ceravàlliu, ceravàllu , nm: ciaraballu,
ciaravallu,
cioraballu,
ciraballu,
tzaravallu Definition
su carravàulas o cerda de fàulas, libbru chi si dhue podent lígere is cosas chi depent bènnere
Synonyms e antonyms
tzerafàvulas
Sentences
su ceravallu poniat mortalla ◊ de custa cosa su ceravallu no ndi fuedhat
Etymon
itl.
Chiaravalle
Translations
French
almanach
English
almanac
Spanish
almanaque
Italian
almanacco
German
Almanach.
ceravàulas , nm: tzerafàvulas* Synonyms e antonyms ceravàlliu, giuravàulas.
ceràxa ceràsia
ceraxínu , agt Definition chi est de cariasa; chi est de sa bidha de Ceraxus Etymon srd.
cerbài , vrb Definition crebare, istrecare una fruschedha Synonyms e antonyms cherpai*, ischerfiare, sciopai Sentences su sànguini cerbat de sa ferida ◊ su guroni assodhit sa matéria fintzas a cerbai.