cèdha , nf: chedha Definition
una tropa no tanti manna de pegos, unu tanti, nau pruschetotu de porcos, bacas e crabas e, a disprétziu, de gente puru; nau de laores, fundhu, una farranchedha de cosa semenada / min. cedhita = chedha minore, muntonedhu / cedha de mallorus, de brebeis, de procus, de canis, de anzones, de àinos, de crabas
Synonyms e antonyms
arbutzu,
arede,
cedhone,
creze,
grústiu,
majone,
masonada,
retile,
retolu,
tròpara
/
assorte,
ereu,
fiotu,
issorta,
pasa,
sinnissoni,
tropedhu,
truma
/
fundhu
Idioms
csn:
mandhigare una bona chedha = papai a satzu; una chedhita de lana = unu muntonedhu de lana; una chedha de fae, de trigu = unu fundhu
Sentences
s'at paradu una chedhita de crabas ◊ bi fint sos silvones a chedhas
2.
a su disaogu curreis a cedha! ◊ ahi, chedha de àinos domados, totu in su tricolore imboligados! ◊ pastoris ricus tontus ndi agatas una cedha (L.Matta)
Surnames and Proverbs
prb:
in sa cèdha no mancat sa tzopa
Etymon
ltn.
cella
Translations
French
troupeau
English
herd
Spanish
rebaño (m),
manada
Italian
branco
German
Herde.
cèdha 1 , nf Definition pigione, puzona, nau in cobertantza fintzes po sa natura de s'ómine / c. de palatzu = purfurarzu, furfurinu Synonyms e antonyms pigione Sentences no bi aiat mancu una cedha ◊ sos catzadores no ant batidu mancu una cedha Etymon crsn. acella.
cedhàda , nf Definition tanti mannu prus che àteru de animales Synonyms e antonyms trumada Sentences in su sartu no iat mai biu cedhadas de pillonis aici medas.
cedhíta , nf: chedhita Definition min. de chedha; unu tanti, pagu, de calecuna cosa Synonyms e antonyms robbita, tagiolu / muntonedhu.
cedhonàda , nf Definition cedhoni, unu tanti mannu Sentences cedhonadas de genti fiat a callentura.
cedhòni , nm Definition
medas, chedha manna de pegos, de cosas, de gente / cedhonedhu = fiotedhu minore
Synonyms e antonyms
cedha,
fiotu,
issorta,
pasa,
tropa,
tropedhu,
truma,
trumada
/
medas
Sentences
iat ordinau de fai sètzi totu sa genti, a cedhonedhus piticus, in s'ebra ◊ ndi at essiu trinta otu pretedhas totus a unu cedhoni
2.
de contixedhus, allirgus e tristus, ndi connosciat a cedhonis
Translations
French
groupe
English
group,
crowd
Spanish
grupo,
tropa
Italian
gruppo,
fròtta
German
Gruppe,
Schar.
cédhu , nm Definition númene de arrespetu chi si narat a unu mannu, tziu Sentences nosse, cedhu Luisu, seus noso ci depeus lixe ca aus imparau a lige e iscrie ◊ cedha Antioga no tenet su frammentu.
cédida , nf: tzédida Definition
su cèdere, mancamentu o farta de fortzas / fàghere sa c., una c.
Etymon
srd.
Translations
French
effondrement,
faiblesse
English
yielding
Spanish
aflojamiento
Italian
cediménto
German
Sinken.
cèdiri cèdere
cèdra , nf: cerda, chedra, gelda, zerda Definition istrégiu o isterrimentu a usu de istoja (de giuncu, de canna isperrada a tiras intéssias apare, de corombu) de pònnere in su carru po carrare laore, pàgia, àteru; funt is costanas puru de su carru, mancari fatas cun linnàmene / min. cerdutza Synonyms e antonyms bratzolu 1, bratzulera, costana Idioms csn: una cerda de meloni, de síndria, de palla, de cotzina = unu carru, su tantu de barriare su carru de custas cosas; o est babbu o est cerda ’e palla! = si no est una cosa at a èssere carchi àtera! Sentences ant fatu una cerda de cosa, a papai: nci ndi fiat a fuliadura! ◊ cussu si dha intendiat cun d-una cerda de féminas!◊ est una cerda prena de arregordus ◊ cun su fuste de cuss'erba faiant is chedras po carrigare sa pàgia Etymon ltn. gerula.
cefagliòni , nm: ciafaloni, sciafalloni* Definition su coro modhe de sa pramma de iscovas (pramma nana) Synonyms e antonyms palmitu Scientific Terminology rbr.
ceghixédhu , agt Definition
malacariu, débbile e malaidóngiu
Synonyms e antonyms
afésiu,
atzegu,
cagancinu,
gàlinu,
piscillincu,
scalarxiu,
scariatzu,
scarritzinu,
schirriolu,
surgiu 1
| ctr.
sanu,
folte
Sentences
própiu a mei depiat tocai: dèu forti e sanu e tui sempri ceghixedha sena de nisciunu scimprigu!
Translations
French
frêle
English
frail
Spanish
grácil
Italian
gràcile,
sparuto
German
zart,
schmächtig.
cégu , agt, nm: tzecu* Definition
chi no biet, chi at pérdiu sa vista
Synonyms e antonyms
ciurpu
Sentences
ingultinno fumu e ferinno che cegu apo ocitu su fogu
Translations
French
aveugle
English
blind
Spanish
ciego
Italian
cièco
German
blind,
Blinde.
céi , avb: ciai, gé*, za Definition foedhu manigiau po giare prus fortza a su chi si narat, po nàrrere chi est seguru chi est deasi Sentences no si dha pighit, ciai soi corcanduminci ◊ s'arti ciai dha peri tèngiu, ma cun custa maladia no potzu trabballai ◊ tristu cini si morit, ca su prantu a is bius ciai passat!◊ cei dhu faeus, peri cussu!
celài , vrb Definition its, inghelare coment'e imbèrghere, sparèssiri?, o fadhina po calai? (S'Ischíglia 5,95,152) Sentences dh'apu bia celendinci in d-una cea de moris de orruàlixi cruu (A.Argiolas).
celàre , vrb: tzelare* Definition lassare o firmare de fàere ccn. cosa Synonyms e antonyms acabbae, cedae, firmai, sensai Sentences fritu e cajentu, istiu e iverru, die e note no ant a celare mai ◊ at celadu de travallare ◊ depo sighire galu o depo celare? ◊ celademichela chin custa chistione!
celebrài , vrb: tzelebrai Definition fàere una funtzione de crésia (es. sa missa, una festa).
celèmbros , nm pl: tzelembros*, chelembros Definition su crebedhu, pentzau coment'e arremu chi arrecit is sensatziones Synonyms e antonyms carbedhu Scientific Terminology crn.
celexía , nf: chilighia,
chirighia 1,
cibixia,
ciligia,
cilixia,
cilixina,
cixia,
ghilighia Definition
pigighedhu de lentore astrau (paret farra bianca) chi ponet in pitzu de is cosas, fora, in tempus de fritu meda su note, si est neta s'aera; astrau puru / cibixia bianca, cibixia niedha
Synonyms e antonyms
arragore,
astra,
àstragu,
bedhia,
belu,
ghidhighia*,
marcóriu
Sentences
est noti de frius, est fendi cilixia ◊ gei mi ndi est tocau de bentu e celexia!…◊ aintru de noti at ghetau cilixia e in is fossus prenus de àcua fut grussa duus didus ◊ unu tempus is pipiedhus moriant candu beniat sa cibixia ◊ si est note de chirighia la lasso in domo cuerrada (A.Spano)◊ su sole iscàgiat sa chilighia ◊ at iscaxau totu sa cilixia
Scientific Terminology
tpm
Translations
French
givre
English
frost
Spanish
escarcha
Italian
brina
German
Reif.
celiaméntu , nm Definition su no giare atentzione, su portare sa mente perilloi perillai, peribellogu Synonyms e antonyms ibéliu, sbeliadura, sbeliamentu Sentences tira, tira, su bentu, ca partit su vapori… malu est a ponni amori ca est celiamentu!