cudhàniche , avb Definition in cudhu logu Synonyms e antonyms cudhae*, incudhéniche, incudhéchisi, incudhóriche, iniendhe | ctr. innoce Sentences in cuche un'aschisorju, in cudhàniche unu cabadhu e prus innedha sa pitzinna chi mi fit isetandhe! ◊ Elias istabat semper fulliau candho inoche, candho cudhániche.
cúdhe , prn, agt: cudhu Definition
(f. cudha) inditat, o serbit a inditare, persona, animale o cosa atesu (no sèmpere de logu) de chie est foedhandho e de chie est ascurtandho; tzerriandho a unu chi no s'ischit ite dhi narant o no si connoschet, si narat coment'e agt. própriu a sa persona chi si tzérriat acumpangiandhodhu a ómine, fémina, zòvanu e àteru: deosi s'impreat fintzes lastimandho o brigandho (in cunfidàntzia) a unu chi si connoschet (e duncas naendho fintzes a unu tue); si narat, puru, coment'e agt., inditandho cosas a ispantu, coment'e cosa bella o disigiada meda / a/c. cudhe s'impreat solu coment'e prn. sing. mascu; candho est agt. si ponet sèmpere innanti de su nm.; cudha cosa si narat meda de calecuna cosa chi no si bolet o no si podet numenare, mescamente ananti de àtera gente, o fintzes de cosa chi ischit bene chie foedhat e chie ascurtat
Synonyms e antonyms
icudhe
| ctr.
custe,
custu
Sentences
cudhe est annatu a Roma e non at bistu su Papa ◊ apo fatu cudhu chi fimus nendhe innantis ◊ cudhu chi mi at a fàghere custu piaghere at a bènnere recupessadu ◊ a chini praxit custu e a chini praxit cudhu ◊ no palzo piús cudha! ◊ dèu apu a fai che cudhu: pagu intendu e pagu biu! ◊ donai una mirada piedosa a totus cudhus chi funt in aflitzioni! ◊ chie est cudhe chi si est acostendhe? ◊ cudha chi est setzendi pabas a innòi mi parit Filomena (A.Garau)
2.
sonat su pitariollu movendho cudhos pódhighes annosaos de is annos ma lépidos che una manu de giovonedhu ◊ cudha robba chi ses bidindhe est sa mia ◊ cudha cosa chi mi as dadu fit guasta ◊ cudha fiuda est torrendisí a cojai
3.
o cudh'ómine!, o cudha fémina!, o cudha zente! ◊ ite nachi at a fàghere cudh'ómine, malevadadu, chi no ndhe podet sa vida!…◊ m'abbàida a lassare cudha fémina sola, malàida comente est! ◊ cudhu macu, aite ses faghindhe gai?!
4.
portant cudhus butones mannus de oro!…◊ cudhu bellu pane, coromeu, totu seghendhe a fitas mannas!…◊ un'isprigu pariat, cudha pratza, de comenti dh'iu mundada! ◊ cudhu gosu chi teniat, cudha tanti allegria at dépiu cambiai ◊ cudha bella síndria frisca… coromeu a bona!
5.
sempre in chirca de féminas pro cudha cosa est, cussu!
Etymon
ltn.
(ec)cu(m) + ille, (ec)cu(m) + illum
Translations
French
ce,
cet,
celui
English
that
Spanish
él,
aquel
Italian
quégli,
colui,
quéllo (f. colèi,
quella)
German
jener,
der da,
jene,
die da.
cudhéi, cudhéni cudhàe
cudhenía cudhainía
cudhénis cudhàe
cudhía , avb Definition a cudha bia, a s'àtera parte de… Synonyms e antonyms adhae, adhei, adhia 1 Sentences sa fémina fuit de una bidha a cudhia de su frúmene (Z.A.Cappai)◊ su tzilleri est a cudhia de sa carrela Etymon srd.
cudhighiólu , nm Definition codhu minore, logu, terrenu prus in artu, chi faet a sedha Synonyms e antonyms cúcuru, monticru, sedha Scientific Terminology slg.
cudhóru , avb Definition (in) cudh'oru, (in) cudhu tretu Synonyms e antonyms cudhae.
cúdhu cúdhe
cudiàtu coizàdu
cudína codína
cudinàrju, cudinàrzu codinàrzu
cúdis , nf: cutis Definition
su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena
Synonyms e antonyms
codi
Scientific Terminology
crn
Etymon
spn.
cutis
Translations
French
peau
English
skin
Spanish
cutis
Italian
cute
German
Haut.
cudíssia codícia
cudissiósu codiciósu
cudrívu , nm Synonyms e antonyms annicrarju, annicrinu, crodina, rodiu Etymon ltn. *cultivus.
cudrónzu crudónzu
cúdru crú
cúdu còdi
cudúdha , nf Definition
una calidade de cicória areste, bona de papare (sa chima)
Synonyms e antonyms
chimedha,
cugúdula,
mammaluca 1,
pabantzolu,
sirubabantzolu
Scientific Terminology
rba, Hyoseris radiata
Translations
French
hyoséride rayonnante
English
wild chicory
Spanish
estrella
Italian
trinciatèlla
German
wilde Zichorie.