cudhàniche , avb Definitzione in cudhu logu Sinònimos e contràrios cudhae*, incudhéniche, incudhéchisi, incudhóriche, iniendhe | ctr. innoce Frases in cuche un'aschisorju, in cudhàniche unu cabadhu e prus innedha sa pitzinna chi mi fit isetandhe! ◊ Elias istabat semper fulliau candho inoche, candho cudhániche.
cúdhe , prn, agt: cudhu Definitzione
(f. cudha) inditat, o serbit a inditare, persona, animale o cosa atesu (no sèmpere de logu) de chie est foedhandho e de chie est ascurtandho; tzerriandho a unu chi no s'ischit ite dhi narant o no si connoschet, si narat coment'e agt. própriu a sa persona chi si tzérriat acumpangiandhodhu a ómine, fémina, zòvanu e àteru: deosi s'impreat fintzes lastimandho o brigandho (in cunfidàntzia) a unu chi si connoschet (e duncas naendho fintzes a unu tue); si narat, puru, coment'e agt., inditandho cosas a ispantu, coment'e cosa bella o disigiada meda / a/c. cudhe s'impreat solu coment'e prn. sing. mascu; candho est agt. si ponet sèmpere innanti de su nm.; cudha cosa si narat meda de calecuna cosa chi no si bolet o no si podet numenare, mescamente ananti de àtera gente, o fintzes de cosa chi ischit bene chie foedhat e chie ascurtat
Sinònimos e contràrios
icudhe
| ctr.
custe,
custu
Frases
cudhe est annatu a Roma e non at bistu su Papa ◊ apo fatu cudhu chi fimus nendhe innantis ◊ cudhu chi mi at a fàghere custu piaghere at a bènnere recupessadu ◊ a chini praxit custu e a chini praxit cudhu ◊ no palzo piús cudha! ◊ dèu apu a fai che cudhu: pagu intendu e pagu biu! ◊ donai una mirada piedosa a totus cudhus chi funt in aflitzioni! ◊ chie est cudhe chi si est acostendhe? ◊ cudha chi est setzendi pabas a innòi mi parit Filomena (A.Garau)
2.
sonat su pitariollu movendho cudhos pódhighes annosaos de is annos ma lépidos che una manu de giovonedhu ◊ cudha robba chi ses bidindhe est sa mia ◊ cudha cosa chi mi as dadu fit guasta ◊ cudha fiuda est torrendisí a cojai
3.
o cudh'ómine!, o cudha fémina!, o cudha zente! ◊ ite nachi at a fàghere cudh'ómine, malevadadu, chi no ndhe podet sa vida!…◊ m'abbàida a lassare cudha fémina sola, malàida comente est! ◊ cudhu macu, aite ses faghindhe gai?!
4.
portant cudhus butones mannus de oro!…◊ cudhu bellu pane, coromeu, totu seghendhe a fitas mannas!…◊ un'isprigu pariat, cudha pratza, de comenti dh'iu mundada! ◊ cudhu gosu chi teniat, cudha tanti allegria at dépiu cambiai ◊ cudha bella síndria frisca… coromeu a bona!
5.
sempre in chirca de féminas pro cudha cosa est, cussu!
Ètimu
ltn.
(ec)cu(m) + ille, (ec)cu(m) + illum
Tradutziones
Frantzesu
ce,
cet,
celui
Ingresu
that
Ispagnolu
él,
aquel
Italianu
quégli,
colui,
quéllo (f. colèi,
quella)
Tedescu
jener,
der da,
jene,
die da.
cudhéi, cudhéni cudhàe
cudhenía cudhainía
cudhénis cudhàe
cudhía , avb Definitzione a cudha bia, a s'àtera parte de… Sinònimos e contràrios adhae, adhei, adhia 1 Frases sa fémina fuit de una bidha a cudhia de su frúmene (Z.A.Cappai)◊ su tzilleri est a cudhia de sa carrela Ètimu srd.
cudhighiólu , nm Definitzione codhu minore, logu, terrenu prus in artu, chi faet a sedha Sinònimos e contràrios cúcuru, monticru, sedha Terminologia iscientìfica slg.
cudhóru , avb Definitzione (in) cudh'oru, (in) cudhu tretu Sinònimos e contràrios cudhae.
cúdhu cúdhe
cudiàtu coizàdu
cudína codína
cudinàrju, cudinàrzu codinàrzu
cúdis , nf: cutis Definitzione
su pígiu de pitzu de sa carre, fora, sa pedhe fine de sa carena
Sinònimos e contràrios
codi
Terminologia iscientìfica
crn
Ètimu
spn.
cutis
Tradutziones
Frantzesu
peau
Ingresu
skin
Ispagnolu
cutis
Italianu
cute
Tedescu
Haut.
cudíssia codícia
cudissiósu codiciósu
cudrívu , nm Sinònimos e contràrios annicrarju, annicrinu, crodina, rodiu Ètimu ltn. *cultivus.
cudrónzu crudónzu
cúdru crú
cúdu còdi
cudúdha , nf Definitzione
una calidade de cicória areste, bona de papare (sa chima)
Sinònimos e contràrios
chimedha,
cugúdula,
mammaluca 1,
pabantzolu,
sirubabantzolu
Terminologia iscientìfica
rba, Hyoseris radiata
Tradutziones
Frantzesu
hyoséride rayonnante
Ingresu
wild chicory
Ispagnolu
estrella
Italianu
trinciatèlla
Tedescu
wilde Zichorie.