A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

déris , avb Definition sa die innanti de oe; fintzes su tempus passau, s'istória innanti de como Synonyms e antonyms aiseru, eris, erisero Idioms csn: d. manzanu = ariseru a parti de mengianu; d. bortaedie = ariseru a merí; d. sero = ariseru a mericedhu, fintzas a parti de noti, giai iscurigau; d. note = su noti chi at acabbau orbescendi ariseru; pàrrere deris = reghente meda Sentences boll'apo nadu, deris, chi oe de mandra no ndhe fato! ◊ deris che fia foraidha 2. est beru chi oe, de fronte a deris, totu est boltuladu ◊ ite ndhe ischit oe, sa mazore parte de sos giòvanos, de sa vida de deris? (Z.Zazzu)◊ ite mi siat, como, indipendhéntzia de cudhos chi l'irbortant su caminu e lassant sa Sardigna che a deris! 3. deris note ite azis concluidu? ◊ est assupridu deris sero a sas chimbe ◊ mi paret deris chi fia minoredhu! Etymon ltn. heri Translations French hier English yesterday Spanish ayer Italian ièri German gestern.

derisèro , avb: erisero* Definition irisero a merie, a parte de sero Sentences derisero una tzonca dae sa muderina si ch'est bolada sola… Translations French hier après-midi English yesterday afternoon Spanish ayer por la tarde Italian ièri pomeríggio German gestern nachmittag.

derivàre , vrb Definition bènnere de una cosa o calecunu logu Synonyms e antonyms depèndhere.

dèroga , nf Definition calecuna cosa (mescamente tempus o fintzes àteru) chi si giaet o si permitit chentza fàere contu de una régula o lei.

derràma , nf Definition parte de unu pagamentu; cosa chi si acàbidat po dha giare a ccn. bisongiosu; cosa chi si narat in giru a bodheta; fintzes dannu Synonyms e antonyms rata / bodheta, naravèglia, narinzu Idioms csn: a derramas secadas = fatuvatu, dae pagu in pagu; fàghere una d. = collire dinari pro azuare a ccn. Sentences in d-una domu dhue tenet sèmpere derramas de pagai 2. cudha derrama chi fit acoglida peri sa bidha che as torradu a istèrrere 3. est in giru sa derrama chi Fulanu est in malas abbas ◊ ant a fàghere sa derrama in bidha, Lussó, già l’ischis chi totu ti cherent bene! 4. su focu batit derramas, disisperu, niedhore e morte (L.Pusceddu) Etymon spn. Translations French impôt, quête English tax, share, begging Spanish derrama, colecta Italian gabèlla, divisióne per quòte, quèstua German Steuer, anteilmäßige Verteilung, Almosensammlung.

derramài, derramàre , vrb: terramare Definition pèrdere; betare, giare a meda e a ispainadura (nau mescamente de sàmbene o de làgrimas) po calecunu iscopu / d. sa vida pro ccn., pro carchi cosa = donai sa vida Synonyms e antonyms besciare, gessai, sderramai / spratziri Sentences derramas de totus is venas sànguni innocenti ◊ làgrimas no mi balet derramare ◊ nos portant a risu e a coglionu derramendhe sa salude pro nudha! 2. s’ollu chi si untat a su cunfirmau sinnificat sa gràtzia chi si derramat in s’ànima sua ◊ ses sole chi at derramadu sa lughe de su Signore! ◊ derramas benefíssios a sos pecadores Etymon spn. Translations French verser, prodiguer, échelonner English to shed, to lavish, to divide by instalments Spanish derramar, verter, ratear Italian versare, effóndere, profóndere, rateizzare German vergießen, verschwenden, in Raten einteilen.

derràmu , nm Definition su derramare Sentences lu fascheit bene pro frimmare su sàmbene in derramu (P.Pillonca) Etymon srd. Translations French hémorragie, effusion English emorrhage, effusion Spanish hemorragia, efusión Italian emorragìa, effusióne German Hämorrhagie, Ausgießen.

dèrre , nm, agt Definition cosa chi si faet o si narat a marrania, faendho arrennegu o tzacu a s'àteru; nau de unu, chi est circabretus, bestifocos / vatire a ccn. a su d. = a si la leare cun arrennegu, cun airu Synonyms e antonyms agghégiu, incídiu, intriscu, ismarranada, marrania, ringa, tzuntzulladura Sentences amamus tantu su progressu chi nos ridet a fúrriu pro nos fàchere su derre, ma cherimus sa zustíssia bera ◊ iscoetandhe su pische mi fughiat dae manos e mi torraiat a fàchere su derre! ◊ Tanielle candho si ndhe fit bidu giutu a su derre aviat mortu tres vacas de s'inimicu (G.Chironi) Etymon srd. Translations French provocation English challenge Spanish provocación (f) Italian sfida, provocazióne German Herausforderung, Provokation.

derreàre , vrb Definition fàere su derre Synonyms e antonyms insissiligai, intzidiare, intzutzulai Etymon srd.

derrédhu , agt Definition chi istat cricandho brigas, faendho su derre a s'àteru Synonyms e antonyms brigajolu, brigantinu, brigàntzulu, certadore, pletista, pretadori | ctr. pachiosu Sentences fit un'ómine de paca passéntzia, no podiat bajulare s'acanarjada e, derredhu comente fit, rispondhiat sèmpere! Etymon srd. Translations French bagarreur English quarrelsome Spanish pendenciero, reñidor Italian rissóso German rauflustig.

derreòre , nm Synonyms e antonyms algadaria, carralzu, mamudinu.

derréri , agt Definition chi faet su derre, chi istat atzitzandho Synonyms e antonyms atropegliadori, ifostighineri, insulladori, intzidiante, provocheri Etymon srd. Translations French provocateur English provocative Spanish provocador Italian provocatóre German herausfordernd.

derréri 1 , nm Definition de is duos arcos de una sedha o sedhone, su de apalas, a ue si atacat sa letranga, is trintzilleris Etymon ctl. derrer.

derrespetàu , agt Definition nau de ccn., chi no tenet arrespetu, chi segat s’arrespetu a s'àteru Synonyms e antonyms scurrégidu Sentences faci de arrebugiu, derrespetau, lingudu! (G.Cadeddu)

derrocài, derrocàre , vrb Definition isconciare, betare totu a terra de mala manera, a cropu, agiummai coment'e betare de is orrocas, de logu artu Synonyms e antonyms atzimare, azinare, derrúere, dissantarare, idarrocai, ifasciare, iscalabrare, isciarrocai, isperrumai Sentences su molinu non bi fit prus, ispérditu: nche lu aiat derrocatu su ventu Etymon ctl., spn. Translations French tomber, ruiner English to precipitate, to fall down Spanish derrocar Italian precipitare, rovinare German hinabstürzen.

derrócu , nm Synonyms e antonyms trambullu / irrocu 1.

derrósu , agt Definition derredhu, chi costumat a fàere su derre, a istare atzitzandho Synonyms e antonyms arragasciosu, batagliadore, briànciu, briganteri, brigàntzulu, cravasone, ghírtalu, pletista, pretadori, reoteri, ténchinu Sentences pérdiu apo su briu de candho fipo criu cantedhu derrosu e reberde (N.Demurtas) Etymon srd.

derròta , nf Definition su pèrdere una gherra Synonyms e antonyms sderrota Etymon spn. Translations French défaite English rout Spanish derrota Italian disfatta, sconfitta German Niederlage.

derrubbadòri , nm Definition irrobbadore, chie idorrobbat, furat Synonyms e antonyms furone, irdorrobberi, isorrobbadore, orrobbadore Sentences agitóriu, agitóriu, ci funt is derrubbadoris in domu mia!

derrúbbulu , nm: dirrúbbulu Definition próina manna, a meda, a mal'istropiadura / fàghere, piòere a d. = aira; landhe, olia a d. = aira, a meda, coment'e pruendi Synonyms e antonyms abbisciada, abbísciu, bírrida, dallúviu*, strasura, tregonada Sentences a sero sa tempesta iscopieit a derrúbbulu folte: s'abba falaiat a trainos ◊ si no sensat custu dirrúbbulu no faghet a essire! Translations French averse English deluge, downpour Spanish tormenta, diluvio Italian dilùvio, piòggia dirótta German strömender Regen.