giubbilàre gibbulàre
giubbilasciòne, giubbilatziòni , nf Definition
s'acabbada, sa essia de unu postu de trebballu po pensionamentu
Synonyms e antonyms
pensionamentu
Sentences
daghi bideint chi fia malegontza mi deint giubbilascione ◊ a is becesas si gosat sa giubbilatzioni
Translations
French
mise à la retraite
English
pensioning
Spanish
jubilación
Italian
pensionaménto
German
Pensionierung,
Verrentung.
giubbiléu , nm: zibbileu Definition perdonu chi is Pabas cuncedent in d-unas cantu ocasiones (prus che àteru dónnia chimbanta annos, a su séculu e a su mesu séculu) po ammentu de sa naschia de Cristos) Etymon itl giubileo.
giubbòto, giubbòtu , nm Definition genia de bestimentu a bisura de giacheta, ma prus curtzu e istrintu Scientific Terminology bst.
giubiàle , agt Synonyms e antonyms amistantziosu, amorosu.
giúbu giú
giúchere , vrb: ciúghere,
giúghere,
zúchere Definition
prus che àteru, portare o àere cosa in dossu, in sa carena, o acanta meda, o in posse, siat foedhandho de gente, siat de animales o cosas, fintzes solu in chistionu: si narat fintzes in su sensu de s'unione inter mascu e fémina / ger. giutendhe, pps. giutu; 1ˆ p. sing. ind. pres. giutzo
Synonyms e antonyms
batire,
batúchere,
bíghere,
dúcere,
gíchere,
leai,
poltare,
úgere
/
règhere
/
cadhicare,
cobèrrere,
futire
| ctr.
lassai
Idioms
csn:
giúghere a unu a corpos, a imbudadas, a frunzita = pigaidhu a corpus, a ispintuas, cumandaidhu de ndi fai su chi si bolit; giúghere a imbàrriu una cosa = portaidha a istrobbu; giúghere a unu a léria = pigaidhu a risu, a befa; giúghere a montovu = nomenai fatuvatu coment'e cosa de ispantu; giúghere a unu dae sa pira a sa mela = promítiri a candu una cosa a candu un'àtera tanti de dhu aguantai aspetendi ma sentza de dhu acuntentai mai, pigai in giru; giúghere a unu in buca = fuedhaindi fatuvatu (pruscatotu mali)
Sentences
cust'àrbure giughet sa pruna a pileri ◊ giuto custa cosa a imbargu: menzus l'arrimo ◊ a isse lu giughent a montovu ◊ prinnedhu giuchet sas pinnias niedhas
2.
devet andhare pro che giúghere sos dochimentos ◊ in caminu Gesugristu est rutu giutèndheche sa rughe a su Calvàriu ◊ bennarzu malu si che at giutu sos betzos a s'àteru mundhu
3.
ite bos giuto, dae tzitade? - at dimandhadu su babbu a sas fizas ◊ su dinari bollu do candho mi giughides su coro de Mariedha!
4.
su naturale lu giughet a èssere de avénia cun totu ◊ ite mala fortuna chi mi at giutu! ◊ lu giughent sos dimónios
5.
niunu sa fide giutesit a mie: totu los incontresi traitores
6.
sa trae giughet sa domo
Etymon
ltn.
ducere
Translations
French
tenir,
porter
English
to bring,
to have something on
Spanish
llevar
Italian
avére addòsso,
portare con sé
German
tragen,
mitnehmen.
giuculàna giogulàna
giudàicu , agt Definition chi pertocat is Giudeos.
Giúdas , nm: Zudas Definition unu de is dóighi apóstulos, su chi at béndhiu a Cristos, su chi dhi at giutu sa traitoria e po cussu si narat fintzes po traitore / erba de G. = Solidago virga-aurea; èssere inghepidau che s'ànima de G. = ànimi niedhu, malafatore chi no cussentit Synonyms e antonyms traitore Sentences che Giudas tes pagare su dannu chi as cumbinadu! ◊ Giudas, cun d-unu basu mi traighis! ◊ macas pibirudas, fendi s'arti de Giudas baxi a s'impicai! Etymon ltn. Iudas.
giudéu , nm, agt: zudeu Definition chi o chie est de sa Giudea; in sardu si manígiat fintzes cun significau negativu Synonyms e antonyms giudàicu Sentences inoche non bi at prus Grecu o Giudeu, bàrbaru o isciita, ischiavu o líbberu, ma Cristos est totu in totus (Bb, N.Rubanu)◊ aundi si agatat su rei de is Giudeus, nàsciu de pagu? 2. innantis de sa morte a mi avisare pro mòrrere pentidu, Deus meu, ca bos apo tratadu che giudeu! Etymon itl. giudeo.
giudicadòre, giudicadòri , nm Definition chie giúdicat, magistrau chi in is dibbatimentos betat sa senténtzia averguandho is acusas e is curpas, su trotu e s’arrexone cunforma a is leis e betat sa pena istabbilia Synonyms e antonyms giuge, giuighe.
giudicài, giudicàre , vrb: giuricai,
giudigare,
zudicare Definition
averguare, mescamente in is dibbatimentos, is acusas e is curpas, su trotu e s’arrexone cunforma a is leis e betare sa pena istabbilia, o fintzes cunsiderare ite est méngius e ite est peus; foedhare de chistiones angenas, no sèmpere ca pertocat a chie tenet ite de nàrrere, e prus che àteru po ndhe nàrrere male
Synonyms e antonyms
afoghilare,
contularjare,
crastulai,
criticai,
lorodhare
Sentences
sa zente si giudigaiat issa etotu ◊ dare consizos gratis, giudigare sunt a betada de manu de sas pessones: però àtera cosa est s'operare! (Z.Zazzu)◊ Cristus at a torrai po giudicai bonus e malus ◊ si giudichendhe ant fatu su giustu, chi los azuet Santa Malgarida! (Piredda)◊ su trebballu nostu no est de giudicare is poesias, ma de dhas fàere connòschere
2.
s'est citia po no dha giuricai sa genti ◊ a giuricai no bandat bèni, ca seus totus pecarois ◊ cussa at a portai su priogu a genugu, ma est sempri giurichendi!
Etymon
itl.
Translations
French
juger,
censurer
English
to judge,
to censor
Spanish
juzgar,
censurar
Italian
giudicare,
censurare
German
urteilen,
beanstanden,
kritisieren,
rügen.
giúdicu , nm: giuricu,
giúigu,
zúdigu Definition
su chi si ndhe narat de una persona, de una cosa o chistione, mescamente ponendhondhe male
Synonyms e antonyms
crítica
Sentences
ispudéssidos: cun su giúdicu l'ant fatu che a Cristos in sa rughe! (G.Ruju)
Etymon
srd.
Translations
French
censure,
critique
English
censure
Spanish
crítica
Italian
censura,
crìtica
German
Rüge.
giudigàre giudicài
giudisciósu , agt: giudissiosu,
giuditziosu,
zudissiosu Definition
chi giughet giudítziu, chi is cosas dhas cunsiderat e dhas faet cun cabu, bene, giustas, cun sabiesa, o fintzes po dhas cufrontare a una régula, a una lei
Synonyms e antonyms
achistiadu,
assentosu,
atinadu,
atoadu,
cabosu,
criteriosu,
fundoriau
| ctr.
irzudissiadu,
iscabiladu
Sentences
su veru cantadori cantat cun espressionis giuditziosas ◊ balla, est unu bravu piciocu, trabballanti e giuditziosu: ita est, isposu puru?
Scientific Terminology
ntl
Etymon
itl.
Translations
French
judicieux,
sensé
English
wise
Spanish
juicioso
Italian
giudizióso
German
verständig.
giudísciu , nm: giudíssiu,
giudítziu,
zudísciu Definition
su averguare e iscumbatare is cosas, mescamente is chistiones naendho su chi si ndhe pentzat o fintzes betandho una senténtzia; capacidade de cunsiderare bene is cosas, de dhas fàere giustas, cun sabiesa
Synonyms e antonyms
capia,
sabiesa,
selembru,
sinnu
Idioms
csn:
bogai de giudítziu = fàghere irbariare; pèrdiri su giudítziu = irbariare, essire macu; giudítziu universale = su chi at a fàghere Deus a sa fine de totu sos tempos a totugantos; pàrrere su g. universale = irfaghíndhesi totu, unu mamudinu mannu
Sentences
custos funt is giudítzios chi apo iscritu po is poesias chi ant mannau a su de duos cuncursos ◊ su giudítziu po is poesias dhu lassaus a espertos e apassionaos: est a issos ch'ispetat a giare su pàrrere
2.
destruidos cheriant custos chi no ant fide e ne giudísciu ◊ custa est sa terra chi mi at dadu giudítziu in sa vida ◊ cussa picioca fait is cosas cun giudítziu
3.
a proba est su Giudítziu universale: ma sos umanos vivent in delíriu e parent in continu carrasciale (P.Casu)◊ finas sos montes trement dae fundhu chi paret su giudísciu universale!
Etymon
itl.
Translations
French
bon sens,
sagesse
English
wisdom
Spanish
juicio,
sabiduría
Italian
giudìzio,
saggézza
German
Urteil,
Weisheit.
giudissiósu giudisciósu
giudíssiu giudísciu