ingeniài , vrb: ingeniare,
ingignai,
inginnai,
inginniai,
inzeniare Definition
andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa
Synonyms e antonyms
geniare
/
abbirtiai,
arragnare,
imbentai,
indeletare,
inteltiare
/
cuncodrai
/
abbaradhare,
abbelare,
imbelare,
indeosare
Sentences
a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau)
2.
at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!…
3.
mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu
4.
tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura)
Surnames and Proverbs
prb:
chie no s'inzéniat no campat
Etymon
itl.
Translations
French
plaire,
faire un peu de tout,
s'arranger
English
to try hard,
to go down well
Spanish
caer bien,
ingeniárse
Italian
andare a gènio,
ingegnarsi,
industriarsi
German
gefallen,
sich bemühen.
ingeniaméntu , nm Definition su s'ingeniare, su tènnere ingéniu o èssere de ingéniu Etymon srd.
ingeniàre ingeniài
ingeniósu , agt: inginnosu,
inzeniosu Definition
chi s'ingéniat, chi tenet ingéniu; chi andhat a géniu, chi praghet
Synonyms e antonyms
ammaniosu,
artigiosu,
indelletosu,
inzegnistu,
inzeniache
/
geniosu
/
abbretiosu,
acussu
Sentences
fit inzeniosu e ispavillu che unu matzone
2.
fuant prus ingeniosas cun sa genti chi beniat a domu
Etymon
itl.
Translations
French
ingénieux,
industrieux
English
ingenious
Spanish
ingenioso,
que cae bien
Italian
ingegnóso,
industre
German
findig.
ingéniu , nm: inzéniu Definition
capacidade de fàere sa faina fintzes candho no est fàcile, faendho a manera de bínchere is dificurtades fintzes imbentandho cosas noas
Synonyms e antonyms
abbilesa,
abbrétiu,
arxéntziu,
talentu
Idioms
csn:
atziada de ingéniu = pessada bella, bona; èssere o fàghere cosa a inzéniu = èssiri trabballosu, difícili a fai, a inzotu; èssere de inzéniu = tènniri capacidadis, abbilesa de fai is cosas, èssiri bellu a imbentai, inginnosu
2.
est a inzéniu a fàghere cussu triballu, ca no bi at mancu logu de si poder mòere
Translations
French
esprit,
intelligence
English
genius
Spanish
ingenio
Italian
ingégno
German
Begabung.
ingennerài ingenerài
ingennéri ingegnéri
ingenugàda , nf Definition su s'ingenugare Synonyms e antonyms imbenugiada, indrenucone Etymon srd.
ingenugadòri , nm: inginugadori Synonyms e antonyms imbenujadorzu, umigliaderi Etymon srd.
ingenugadúra , nf Definition indruchidura de una cosa chi faet a cuidu, coment'e indruchendho is cambas Etymon srd.
ingenugài, ingenuglàre, ingenugràe, ingenugrài, ingenungài , vrb rfl: ingianungai,
ingionigai,
ingionugai,
inginugai,
ingiunigare,
inzenugiare,
inzenujare,
inzinugrare,
inzunigrare Definition
indrúchere is cambas ponendho is benugos in terra (o in àtera cosa bàscia)/ a sa inginugara = imbrenugados
Synonyms e antonyms
gianungai,
imbannugai,
imbenuciare,
indenugiare,
ingrenucare
Sentences
bidet sa poténtzia de su Segnore e s'inzenujat dimandhendhe perdonu ◊ s'inzenúgiant a gridos inue sunt sos fossos a piànghere sos ossos consumidos ◊ si sunt ingiunigados totu ◊ totus is mannus si funt a tui ingionugaus, santu poberitu!(M.Atzori)◊ ingionigadí a pregai!◊ cust'omixedhu no si fiat postu impari cun is àteras autoridadis, ma si fiat ingenungau adoru de su paoi (G.P.Salaris)◊ a Tie m'inzinugro, Deus meu!
Etymon
srd.
Translations
French
s'agenouiller
English
to kneel
Spanish
arrodillarse
Italian
inginocchiarsi
German
niederknien.
ingepidài indepidài
ingerdonàe imberdonàre
ingermigàe, ingermigài, ingermigàre imbremigài
ingertài , vrb: ingestare,
ineltare,
insertai 1,
intretzai,
intretzare,
intzeltare,
intzertai,
intzertare,
intzetai,
inzertare Definition
nàrrere su giustu, sa cosa comente est, ma faendho a pentzamentu, chentza ndhe ischire; fàere bene una cosa fintzes chentza ndh'èssere seguros, fàere a corpu malu feri ’ene
Synonyms e antonyms
addeinare,
atzertai,
deinare,
inciviri,
indeinare,
intzichire,
intzocai,
istifinzare
| ctr.
fadhie,
ibbagliare
Sentences
intretza a chi apu biu! ◊ donnamanna mia at nadu chi cussa majarza intzerteit sempre totu ◊ dèu puru nd'intzertu e nd'isbàgliu, ma nc'est chini no nd'intzertat una! (G.Moi)◊ candho m'infundhent su nare ingesto onzi cosa
2.
si est postu a fai cumérciu ma no nd'insertat una ◊ gei dh'as intretzada sa dí de mi portai a mari, fillu miu!…◊ si no ingertas su forru, su pani no essit cotu bèni ◊ chi abarràt in domu iat a èssi cosa prus intzertada!◊ nos est essidu bene su pane, l'amus intzeltadu!
3.
iat tirau su martedhu a su grillu: forsis creiat de no dhu ingòlliri, ma po disgràtzia dh'iat intzertau a conca
Etymon
ctl.
encertar
Translations
French
deviner
English
to guess
Spanish
adivinar,
acertar
Italian
indovinare,
azzeccare
German
erraten,
raten.
ingertàu , pps: inzertau Definition
de ingertai
Synonyms e antonyms
inciviu,
revéntidu
Translations
French
deviné,
réussi
English
guessed
Spanish
adivinado,
acertado
Italian
indovinato,
azzeccato
German
geraten.
ingértu incértu
ingespiài incespiài
ingestàre ingertài
ingéstu , nm: inzestru Definition
genia de movimentu chi si faet prus che àteru cun sa manu, ma fintzes cun sa cara (mescamente cun is murros) po nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa, o istrochendho, pigandho a befa; si narat fintzes de cosa cumenciada ma no acabbada, chi paret una cosa chi però ancora no est / pòniri o fai ingestus = istròchere; limba a ingestus = genia de limba totu fata a ingestus, manigiada po fuedhai cun is surdus
Synonyms e antonyms
míngula
Sentences
ca no ischiat sa limba naraiat totu a inzestros ◊ s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait ◊ tenint ora fendi ingestus: a mimi no mi faint a timi! ◊ irrocos e inzestros vos vessint a un'isalenada
Etymon
srd.
Translations
French
geste,
grimace,
mauvais geste
English
gesture (bad),
grimace
Spanish
gesto,
ademán,
desgaire
Italian
gèsto,
smòrfia,
gestàccio
German
Geste,
Grimasse.