A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Legenda Incurtzaduras | Legenda Sìmbulos

ingeniài , vrb: ingeniare, ingignai, inginnai, inginniai, inzeniare Definitzione andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa Sinònimos e contràrios geniare / abbirtiai, arragnare, imbentai, indeletare, inteltiare / cuncodrai / abbaradhare, abbelare, imbelare, indeosare Frases a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau) 2. at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!… 3. mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu 4. tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura) Sambenados e Provèrbios prb: chie no s'inzéniat no campat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu plaire, faire un peu de tout, s'arranger Ingresu to try hard, to go down well Ispagnolu caer bien, ingeniárse Italianu andare a gènio, ingegnarsi, industriarsi Tedescu gefallen, sich bemühen.

ingeniaméntu , nm Definitzione su s'ingeniare, su tènnere ingéniu o èssere de ingéniu Ètimu srd.

ingeniàre ingeniài

ingeniósu , agt: inginnosu, inzeniosu Definitzione chi s'ingéniat, chi tenet ingéniu; chi andhat a géniu, chi praghet Sinònimos e contràrios ammaniosu, artigiosu, indelletosu, inzegnistu, inzeniache / geniosu / abbretiosu, acussu Frases fit inzeniosu e ispavillu che unu matzone 2. fuant prus ingeniosas cun sa genti chi beniat a domu Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu ingénieux, industrieux Ingresu ingenious Ispagnolu ingenioso, que cae bien Italianu ingegnóso, industre Tedescu findig.

ingéniu , nm: inzéniu Definitzione capacidade de fàere sa faina fintzes candho no est fàcile, faendho a manera de bínchere is dificurtades fintzes imbentandho cosas noas Sinònimos e contràrios abbilesa, abbrétiu, arxéntziu, talentu Maneras de nàrrere csn: atziada de ingéniu = pessada bella, bona; èssere o fàghere cosa a inzéniu = èssiri trabballosu, difícili a fai, a inzotu; èssere de inzéniu = tènniri capacidadis, abbilesa de fai is cosas, èssiri bellu a imbentai, inginnosu 2. est a inzéniu a fàghere cussu triballu, ca no bi at mancu logu de si poder mòere Tradutziones Frantzesu esprit, intelligence Ingresu genius Ispagnolu ingenio Italianu ingégno Tedescu Begabung.

ingennerài ingenerài

ingennéri ingegnéri

ingenugàda , nf Definitzione su s'ingenugare Sinònimos e contràrios imbenugiada, indrenucone Ètimu srd.

ingenugadòri , nm: inginugadori Sinònimos e contràrios imbenujadorzu, umigliaderi Ètimu srd.

ingenugadúra , nf Definitzione indruchidura de una cosa chi faet a cuidu, coment'e indruchendho is cambas Ètimu srd.

ingenugài, ingenuglàre, ingenugràe, ingenugrài, ingenungài , vrb rfl: ingianungai, ingionigai, ingionugai, inginugai, ingiunigare, inzenugiare, inzenujare, inzinugrare, inzunigrare Definitzione indrúchere is cambas ponendho is benugos in terra (o in àtera cosa bàscia)/ a sa inginugara = imbrenugados Sinònimos e contràrios gianungai, imbannugai, imbenuciare, indenugiare, ingrenucare Frases bidet sa poténtzia de su Segnore e s'inzenujat dimandhendhe perdonu ◊ s'inzenúgiant a gridos inue sunt sos fossos a piànghere sos ossos consumidos ◊ si sunt ingiunigados totu ◊ totus is mannus si funt a tui ingionugaus, santu poberitu!(M.Atzori)◊ ingionigadí a pregai!◊ cust'omixedhu no si fiat postu impari cun is àteras autoridadis, ma si fiat ingenungau adoru de su paoi (G.P.Salaris)◊ a Tie m'inzinugro, Deus meu! Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu s'agenouiller Ingresu to kneel Ispagnolu arrodillarse Italianu inginocchiarsi Tedescu niederknien.

ingepidài indepidài

ingerdonàe imberdonàre

ingermigàe, ingermigài, ingermigàre imbremigài

ingertài , vrb: ingestare, ineltare, insertai 1, intretzai, intretzare, intzeltare, intzertai, intzertare, intzetai, inzertare Definitzione nàrrere su giustu, sa cosa comente est, ma faendho a pentzamentu, chentza ndhe ischire; fàere bene una cosa fintzes chentza ndh'èssere seguros, fàere a corpu malu feri ’ene Sinònimos e contràrios addeinare, atzertai, deinare, inciviri, indeinare, intzichire, intzocai, istifinzare | ctr. fadhie, ibbagliare Frases intretza a chi apu biu! ◊ donnamanna mia at nadu chi cussa majarza intzerteit sempre totu ◊ dèu puru nd'intzertu e nd'isbàgliu, ma nc'est chini no nd'intzertat una! (G.Moi)◊ candho m'infundhent su nare ingesto onzi cosa 2. si est postu a fai cumérciu ma no nd'insertat una ◊ gei dh'as intretzada sa dí de mi portai a mari, fillu miu!…◊ si no ingertas su forru, su pani no essit cotu bèni ◊ chi abarràt in domu iat a èssi cosa prus intzertada!◊ nos est essidu bene su pane, l'amus intzeltadu! 3. iat tirau su martedhu a su grillu: forsis creiat de no dhu ingòlliri, ma po disgràtzia dh'iat intzertau a conca Ètimu ctl. encertar Tradutziones Frantzesu deviner Ingresu to guess Ispagnolu adivinar, acertar Italianu indovinare, azzeccare Tedescu erraten, raten.

ingertàu , pps: inzertau Definitzione de ingertai Sinònimos e contràrios inciviu, revéntidu Tradutziones Frantzesu deviné, réussi Ingresu guessed Ispagnolu adivinado, acertado Italianu indovinato, azzeccato Tedescu geraten.

ingértu incértu

ingespiài incespiài

ingestàre ingertài

ingéstu , nm: inzestru Definitzione genia de movimentu chi si faet prus che àteru cun sa manu, ma fintzes cun sa cara (mescamente cun is murros) po nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa, o istrochendho, pigandho a befa; si narat fintzes de cosa cumenciada ma no acabbada, chi paret una cosa chi però ancora no est / pòniri o fai ingestus = istròchere; limba a ingestus = genia de limba totu fata a ingestus, manigiada po fuedhai cun is surdus Sinònimos e contràrios míngula Frases ca no ischiat sa limba naraiat totu a inzestros ◊ s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait ◊ tenint ora fendi ingestus: a mimi no mi faint a timi! ◊ irrocos e inzestros vos vessint a un'isalenada Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu geste, grimace, mauvais geste Ingresu gesture (bad), grimace Ispagnolu gesto, ademán, desgaire Italianu gèsto, smòrfia, gestàccio Tedescu Geste, Grimasse.