ingeniài , vrb: ingeniare, ingignai, inginnai, inginniai, inzeniare Definizione andhare a géniu, èssere a gustu, pràghere; fàere sa cosa faendho a médiu fintzes si no est fàcile, pentzandhodhas totu, imbentandho calecuna cosa noa, diferente (mescamente in forma rfl.), fintzes cuncordare calecuna cosa; fàere s'inginna, s'incàsciu in is doas de is carradas po dhis pònnere is fundhos / i. a unu (nadu mescamente de fizos) = betàresi, tènnere su betu, s'assemizu de sos parentes; èssiri inginnau a… = èssere a zisa de…, fatu a…; inginnai trassas = trassai, ordiminzare carchi cosa a trassa Sinonimi e contrari geniare / abbirtiai, arragnare, imbentai, indeletare, inteltiare / cuncodrai / abbaradhare, abbelare, imbelare, indeosare Frasi a mimi no m'ingéniat: tropu arrústicu est! (A.Garau) 2. at biu s'ómini fracóngiu? at ingeniau a su babbu! ◊ sa fémina mala fait s'ómini trasseri e aici su pobidhu est custrintu a inginnai trassas po pòdiri papai ◊ su chi no tenit cosa de fai nd'inginnat de cosas!… 3. mi so ingeniadu a chircare ◊ cussu s'inzéniat a fàghere de totu, ma chentza fàghere no abbarrat ◊ pro bois m'inzénio a totu su chi poto ◊ cun carilloni e follas de iscraria inginnant una pipia de serbussu (G.Moi)◊ don Masedhu non iat mai ingeniau nudha: su bèni e su mali dh'iat fatu su fradi (I.Lecca)◊ mi depu ingeniai po unu tzichedhu de binu 4. tui ses inginnau a tiàulu! (G.Mura) Cognomi e Proverbi prb: chie no s'inzéniat no campat Etimo itl. Traduzioni Francese plaire, faire un peu de tout, s'arranger Inglese to try hard, to go down well Spagnolo caer bien, ingeniárse Italiano andare a gènio, ingegnarsi, industriarsi Tedesco gefallen, sich bemühen.
ingeniaméntu , nm Definizione su s'ingeniare, su tènnere ingéniu o èssere de ingéniu Etimo srd.
ingeniàre ingeniài
ingeniósu , agt: inginnosu, inzeniosu Definizione chi s'ingéniat, chi tenet ingéniu; chi andhat a géniu, chi praghet Sinonimi e contrari ammaniosu, artigiosu, indelletosu, inzegnistu, inzeniache / geniosu / abbretiosu, acussu Frasi fit inzeniosu e ispavillu che unu matzone 2. fuant prus ingeniosas cun sa genti chi beniat a domu Etimo itl. Traduzioni Francese ingénieux, industrieux Inglese ingenious Spagnolo ingenioso, que cae bien Italiano ingegnóso, industre Tedesco findig.
ingéniu , nm: inzéniu Definizione capacidade de fàere sa faina fintzes candho no est fàcile, faendho a manera de bínchere is dificurtades fintzes imbentandho cosas noas Sinonimi e contrari abbilesa, abbrétiu, arxéntziu, talentu Modi di dire csn: atziada de ingéniu = pessada bella, bona; èssere o fàghere cosa a inzéniu = èssiri trabballosu, difícili a fai, a inzotu; èssere de inzéniu = tènniri capacidadis, abbilesa de fai is cosas, èssiri bellu a imbentai, inginnosu 2. est a inzéniu a fàghere cussu triballu, ca no bi at mancu logu de si poder mòere Traduzioni Francese esprit, intelligence Inglese genius Spagnolo ingenio Italiano ingégno Tedesco Begabung.
ingennerài ingenerài
ingennéri ingegnéri
ingenugàda , nf Definizione su s'ingenugare Sinonimi e contrari imbenugiada, indrenucone Etimo srd.
ingenugadòri , nm: inginugadori Sinonimi e contrari imbenujadorzu, umigliaderi Etimo srd.
ingenugadúra , nf Definizione indruchidura de una cosa chi faet a cuidu, coment'e indruchendho is cambas Etimo srd.
ingenugài, ingenuglàre, ingenugràe, ingenugrài, ingenungài , vrb rfl: ingianungai, ingionigai, ingionugai, inginugai, ingiunigare, inzenugiare, inzenujare, inzinugrare, inzunigrare Definizione indrúchere is cambas ponendho is benugos in terra (o in àtera cosa bàscia)/ a sa inginugara = imbrenugados Sinonimi e contrari gianungai, imbannugai, imbenuciare, indenugiare, ingrenucare Frasi bidet sa poténtzia de su Segnore e s'inzenujat dimandhendhe perdonu ◊ s'inzenúgiant a gridos inue sunt sos fossos a piànghere sos ossos consumidos ◊ si sunt ingiunigados totu ◊ totus is mannus si funt a tui ingionugaus, santu poberitu!(M.Atzori)◊ ingionigadí a pregai!◊ cust'omixedhu no si fiat postu impari cun is àteras autoridadis, ma si fiat ingenungau adoru de su paoi (G.P.Salaris)◊ a Tie m'inzinugro, Deus meu! Etimo srd. Traduzioni Francese s'agenouiller Inglese to kneel Spagnolo arrodillarse Italiano inginocchiarsi Tedesco niederknien.
ingepidài indepidài
ingerdonàe imberdonàre
ingermigàe, ingermigài, ingermigàre imbremigài
ingertài , vrb: ingestare, ineltare, insertai 1, intretzai, intretzare, intzeltare, intzertai, intzertare, intzetai, inzertare Definizione nàrrere su giustu, sa cosa comente est, ma faendho a pentzamentu, chentza ndhe ischire; fàere bene una cosa fintzes chentza ndh'èssere seguros, fàere a corpu malu feri ’ene Sinonimi e contrari addeinare, atzertai, deinare, inciviri, indeinare, intzichire, intzocai, istifinzare | ctr. fadhie, ibbagliare Frasi intretza a chi apu biu! ◊ donnamanna mia at nadu chi cussa majarza intzerteit sempre totu ◊ dèu puru nd'intzertu e nd'isbàgliu, ma nc'est chini no nd'intzertat una! (G.Moi)◊ candho m'infundhent su nare ingesto onzi cosa 2. si est postu a fai cumérciu ma no nd'insertat una ◊ gei dh'as intretzada sa dí de mi portai a mari, fillu miu!…◊ si no ingertas su forru, su pani no essit cotu bèni ◊ chi abarràt in domu iat a èssi cosa prus intzertada!◊ nos est essidu bene su pane, l'amus intzeltadu! 3. iat tirau su martedhu a su grillu: forsis creiat de no dhu ingòlliri, ma po disgràtzia dh'iat intzertau a conca Etimo ctl. encertar Traduzioni Francese deviner Inglese to guess Spagnolo adivinar, acertar Italiano indovinare, azzeccare Tedesco erraten, raten.
ingertàu , pps: inzertau Definizione de ingertai Sinonimi e contrari inciviu, revéntidu Traduzioni Francese deviné, réussi Inglese guessed Spagnolo adivinado, acertado Italiano indovinato, azzeccato Tedesco geraten.
ingértu incértu
ingespiài incespiài
ingestàre ingertài
ingéstu , nm: inzestru Definizione genia de movimentu chi si faet prus che àteru cun sa manu, ma fintzes cun sa cara (mescamente cun is murros) po nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa, o istrochendho, pigandho a befa; si narat fintzes de cosa cumenciada ma no acabbada, chi paret una cosa chi però ancora no est / pòniri o fai ingestus = istròchere; limba a ingestus = genia de limba totu fata a ingestus, manigiada po fuedhai cun is surdus Sinonimi e contrari míngula Frasi ca no ischiat sa limba naraiat totu a inzestros ◊ s'atori artista, istrocendu óminis e animalis e adatendu is ingestus, is fais e is boxis, rendit berideru su bisu, su pensamentu de chini iscrít ma no fait ◊ tenint ora fendi ingestus: a mimi no mi faint a timi! ◊ irrocos e inzestros vos vessint a un'isalenada Etimo srd. Traduzioni Francese geste, grimace, mauvais geste Inglese gesture (bad), grimace Spagnolo gesto, ademán, desgaire Italiano gèsto, smòrfia, gestàccio Tedesco Geste, Grimasse.