A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

inghèta , nf Definizione singiale chi abbarrat de calecuna cosa Sinonimi e contrari freadura, ilfiodha, isciota, piticada / ilmina, iltiga, sémida Frasi sa camisa cuat sas inghetas de su sole in sa carre ◊ de sas fainas nostras amus a lassare s'ingheta Etimo srd.

inghetàre , vrb Definizione fàere ingheta, freadura, cumenciare a consumare, a iscorgiolare sa carre o àteru (candho custu si faet a cropu si narat betare, es. a sa ruta si che at betadu sos benugros = si at iscorzoladu sos benugros) Sinonimi e contrari friai, piticare, tocare Frasi sos sórighes ant inghetadu su casu ◊ sas iscarpas mi ant inghetadu ◊ sa sedha at inghetadu su cadhu ◊ sos armigodhos mi ant inghetadu sas palas Etimo srd. Traduzioni Francese entamer, corroder, ronger Inglese to corrode Spagnolo corroer Italiano intaccare, corródere Tedesco angreifen.

inghía , nf Definizione sa carre totu a inghíriu de is dentes Sinonimi e contrari benzia, ghinghia, sénsia, zenzia.

inghiài, inghiàre , vrb Definizione mandhare; a logos bogare a fora, fàere fuire Sinonimi e contrari caciare, imbiai, mandai Frasi t'inghiu su libburedhu cosa mia ◊ issu est inghiendu is tracas.

inghidhionàu , agt Definizione nau de lana, chi est acadhajonada, a chidhioni, intrada apare chi no faet a dha petenare, apiciociada Sinonimi e contrari abberrisonadu Frasi ajaja craminàt sa lana inghidhionada.

inghidhostràre , vrb Definizione serrare, fàere cresura, acabbare su serru de is muros a sida Frasi si inghidhostras sos muros, de bestiàmene no bi ndhe intrat a sa tanca.

inghijàre , vrb: inghisai, inghisare, inghisciai Definizione fàere o pònnere su ghisu Sinonimi e contrari inghisire, inzessare Frasi s'isfortunadu santu Simone (ch'in cussa ocasione fit ebbia pro l'inghisare a nou in sagristia) si tupat sas orijas cun lestresa (P.Mossa) Etimo ctl. enguixar Traduzioni Francese plâtrer Inglese to plaster Spagnolo enyesar, escayolar Italiano ingessare Tedesco eingipsen.

inghilimístru , nm Sinonimi e contrari imbiscu, imbovu, ingannu Frasi petzi ischit fàchere inghilimistros e faterzas bassas trassinnandhe atos e registros (P.Pireddu).

inghindhulàre , vrb Definizione fàere in chíndhalu, cun su chíndhalu (ixorbedrama) Etimo srd.

inghinuciàre imbenuciàre

inghiràdu , nm Definizione totu su giru chi si faet in cassa, cassandho / no ch'intrare sos canes a s'i. = no dare a ischire totu su chi s'ischit de una chistione Sinonimi e contrari cassa 1, cassamentu.

inghiràre , vrb: inghiriare, ingiriai, irghiriare Definizione pònnere in mesu una cosa o a unu (fintzes po dhu cassare, po dhu bínchere de ccn. manera) o istare a inghíriu, passare a inghíriu; fàere su giru, passare de un'àtera parte po lòmpere a unu tretu, a unu logu; abbarrare andhandho e torrandho, in giru, po bíere, o fintzes perdendho tempus Sinonimi e contrari acircai, afurriare, arrodeare, incircai, mobietai, vorriare, zirare / aggrucare, atraessare, inghiriotare Frasi falat sa néula de sa sorte inghirandhe sas élighes ◊ sa tràbila de s'impinnu l'at fata inghiriare a intundhu de sa créjia ◊ burrincu est abbituau a ingiriai in sa mola ◊ si ant inghiradu a nois in mesu ◊ sa famíllia s'inghiriabat su focu ◊ los at inghiriados su fogu, azummai che los aiat brusiados in mesu ◊ si l'ant inghiriadu fintzas chi che l'ant cumbintu ◊ fit fachendhe carchi zestru chin sas manos irghiriandhe a fúrriu de su fochile ◊ sos carabbineris l'ant inghiriadu e tentu ◊ soe afrebbada: mi depet èssere inghiriandhe s'ifruéntzia!◊ a s'impudhile nos fit inghiriandhe su sonnu 2. bae e inghíria ca inoghe no faghet a colare! ◊ sa carrela fit irfossada, no faghiat a colare e semus inghiriados de s'àtera bandha 3. in su monte ant cumintzau a inghiriare pro godire s'àghera frisca ◊ a su síndhigu li ant fatu inghiriare totu s'iscola noa ◊ su logu inghiriadilu totu a bídere si est bonu d'erba! ◊ ite ses inghiriendhe ancora inoghe e no andhas a su cumandhu?! ◊ bi lis namus e mutu: abbite istamus inghiriendhe?! 4. gei ndi at a portai de àngius ingiriaus, cussu, candu at a morri!… Etimo srd. Traduzioni Francese entourer, faire le tour Inglese to surround, to trick, to do one's rounds, to search Spagnolo rodear Italiano circondare, attorniare, contornare, circüire, fare il giro, perlustrare Tedesco umgeben, umringen, umgarnen, umlaufen, absuchen.

inghiriabétu , nm: inghirialetu, ingiriabetu, ingirialetu Definizione genia de baldachinu chi ponent a inghíriu de su letu Sinonimi e contrari pabaglione Etimo srd. Traduzioni Francese rideau autour du lit Inglese ornament around the bed Spagnolo tornalecho Italiano tornalètti Tedesco Betthimmel.

inghiriabódhighe , nm Definizione infetu e matéria a inghíriu de s'unga Sinonimi e contrari didusuisui, inghiriúngia, podhighesuisui, suisui, ungaúngiu Terminologia scientifica mld Etimo srd.

inghiriàda , nf: ingiriada Definizione su inghiriare (nau de cosas chi serbint po acapiare, de su andhare a inghíriu o fintzes de foedhos chi si narant in prus) Sinonimi e contrari inghíriu Frasi su maistu dh'iat fatu una grandu ingiriada torrendu a nai is cosas chi iat nau s'àteru Etimo srd.

inghiriadòre , agt: ingiriadori Definizione chi istat inghiriandho Sinonimi e contrari cdh, ingirioni Etimo srd.

inghiriàdu , pps, agt: inghiriatu, inghiriau Definizione de inghiriare; chi portat totu cosa a inghíriu o fintzes chi est postu a inghíriu Sinonimi e contrari incortiu, indurriau, indorinadu 2. fint inghiriados a su fogu ◊ su giardinu est ingiriau totu a matas de nuxi ◊ fiat ingiriau de genti ◊ comare at bidu mortos in sa tzuca inghiriados pro che la leare… Traduzioni Francese entouré Inglese encircled Spagnolo rodeado Italiano attorniato Tedesco umgegeben.

inghiriadúra , nf: ingiriadura Definizione su inghiriare; cosa posta a inghíriu Sinonimi e contrari inghiriamentu, inghíriu Frasi tenit unu mucadori chi portat un'ingiriadura de pillonis ◊ s'andhàina falat a inghiriadura dae su monte Etimo srd.

inghiriagràstos , agt, nm Definizione chi o chie s'istentat inghiriandho chentza ndhe fàere fine de una cosa o chistione, perdendho tempus in debbadas, unu chi est bonu solu a pèrdere tempus Sinonimi e contrari cagallente, immajonadu | ctr. coidadosu, contipizosu, lestru Terminologia scientifica ntl Etimo srd. Traduzioni Francese barguigneur, bon à rien Inglese ineffectual (person) Spagnolo irresoluto Italiano tenténna, cincischióne, inconcludènte Tedesco wankelmütiger Mensch, der nichts fertigbringt.

inghiriaídhas , agt, nm Definizione chi o chie si ndhe abbarrat aifatu de su logu chentza fàere nudha de importu Sinonimi e contrari andariegu, bacamundhu, bandhuleri, bentureri, corruntoneri, currijolu, garroneri, istrusciante, maltanu, peldulàriu, rundhajolu, rundhellu, zirellu Etimo srd. Traduzioni Francese nomade, gitan Inglese nomad, gipsy Spagnolo nómada Italiano nòmade, zìngaro Tedesco nomadisch, Zigeuner.