A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

laidòre , nm Definition istrégiu cun abba po ischedhare su pane grussu Synonyms e antonyms laidolza Etymon srd.

làidu , pps Definition de làere; ischedhadu (nau de su pane).

laidúra , nf Definition su làere, su ischedhare su pane grussu o modhe (ispianada) po dhu fàere essire lúghidu; a logos, samunadura a sa grussera de istrégiu brutu de cosas de papare po dha giare a is animales, assucadura Synonyms e antonyms ischedhadura Etymon srd.

laína , nf: alloina, loina Definition ladamíngiu chi si ndhe faet a modhe meda, a iscurréntzia (mescamente de bestiàmene chi est papandho erba modhe), su ladamíngiu chi faent is pigiones / fàgheresi a una laina (nau de genti, in cobertantza)= èssi imbriagu pérdiu; lainedha = a logos, ludu modhe meda a pizu fine Synonyms e antonyms atílimu, cacaredha, iscurrensa, iscussina, labina*, terchinzu / lorodha Sentences sas berbeghes sunt a loina 2. si est fatu a una laina a fortza de bufare.

lainàda , nf Definition su lainare e su ladamíngiu lainadu; a logos dhu narant fintzes po illascinada, iscadriada. Etymon srd.

lainài , vrb: laniai Definition fàere a orrugos, bogare a corriolos, segare Synonyms e antonyms ischirriolai, iscorriai, istratziolare Sentences cras puru su dolori mi at a lainai su petus ◊ si unu prantu intendeis, est su mundu lainau: sa paxi dh'ant morta Etymon itl. Translations French déchiqueter, déchirer English to rend Spanish destrozar, lacerar Italian dilaniare German zerreißen.

lainàre , vrb: allainare*, lavinare Definition èssere a laina, fàere a laíngiu, andhare de su corpus a iscurrentziadura; a logos dhu narant fintzes po illascinare Synonyms e antonyms atilimai, illabinare, iscacaredhare, iscacarinare, iscussurare 1, tirchinare.

laíngiu , nm Definition maladia a bentre (istentinas) chi faet a prentos e a iscurrentziadura, fintzes cun sàmbene Synonyms e antonyms càmbaras, giàgu 1, pucus Scientific Terminology mld Etymon srd. Translations French dysenterie English dysentery Spanish disentería Italian dissenterìa German Dysenterie, Ruhr.

lainósu , agt: lavinosu Definition chi est a laina, brutu de laina; fintzes chi est làngiu, indebbilitau Synonyms e antonyms iscurrentziau, iscussuradu, tzilchinzadu Etymon srd.

laíre , vrb Synonyms e antonyms làere*, samunae, sciacuai Sentences una manu lait s'àtera e ambas duas sa fàcia.

laíte , avb, cng Definition ello e aite, ello e poite Synonyms e antonyms poita Sentences ca laite fit de rispetu mannu, si est indignadu malamente ◊ fit restadu bajanu laite s'antigu amore sou no li aiat dadu mai paghe ◊ laite no ndhe lu segamus?

lajóu , nm Definition istrégiu de terra Synonyms e antonyms terràglia Translations French objet, récipient en terre cuite English handmade terracotta Spanish objeto de barro cocido Italian manufatto di tèrra còtta German Gegestand aus Steingut.

laldagiólu, laldajólu , agt, nm: lardagiolu, lardajolu, lardajou, lardazolu Definition nau de ccn., chi dhi praghet su lardu, sa cosa grassa; genia de papare grassu a piscadura (cun lardu, sartitzu, ebrúgiu o fae) chi si costumat a fàere sa gióbia de carrasegare Synonyms e antonyms pedrajou Sentences zughiat sas orijas che duas fozas de càule, de cussas bellas averadas chi in die de lardajolu faghent gala in su piatu Surnames and Proverbs prb: sa dí de lardajolu chini no tenit dinai si bendit su lentzoru Scientific Terminology sntz Etymon srd.

laldéri ladréri

làldu làdru

lalghèsa , nf: larghesa Definition su èssere largu, sa longària de sa cosa cunsiderada in sa parte curtza Synonyms e antonyms amplària, lalgura, largària Etymon spn. larguesa.

làlgu , agt: largu Definition chi est de mannària meda, abbundhante, cunforma a su bisóngiu, nau siat de su tretu a istúturu de sa cosa, ma fintzes de sa parte prus longa e po cussu in su sensu de longu: si narat fintzes in su sensu de mannu, de durada longa / min. larghitu, larghixi Synonyms e antonyms amplosu / atesu | ctr. afissu, astrintu, ispremu Idioms csn: avb. largu, a largu = atesu, aillargu; l. che su padru de Mara = meda; fàghere contos largos = sestare o dissinnare in mannu, fàghere contos mannos; a largos annos! = a medas annus!, disígiu de bèni chi si fait a unu po chi bivat meda; dimandhare a sa larga = intrare in chistionu faedhendhe de àteru, lendhe sa chistione totu pellargu; a largu tempus = in tempus longu, in tempus meda; annare, èssere largas largas = pellargu, a istésiu Sentences custos pantalones mi sunt tropu largos ◊ inue sa carrela est larga si colat bene ◊ a sa corte ant fatu un'intrada larga chi bi podet colare su càmiu ◊ is istàtuas de Monti Prama funt gherreris natzionalis chi dimostrant unu sentidu de interessus prus largus e de conoscimentu ratzionali chi si adatant a una bera natzioni a su tempus de sa libbertadi (G.Lilliu) 2. poite fin'a terra ancora inchinas sos largos ratos, nughe seculare? 3. bollu fai is augúrius prus cumprius po chi potzais a largus annus fai corti a su santu! 4. sa domu si bidiat dae largu Etymon ltn. largus Translations French large, vaste, ample, grand English wide Spanish ancho, amplio Italian largo, àmpio, spazióso German weit, breit.

lalgúra , nf: largura, largúria Definition sa mannària de is cosas cunsiderada a istúturu, su èssere largas Synonyms e antonyms amplària, ladiori, largària, larghioi | ctr. artúria, astrintesa Sentences totu discutit cun seriedade dendhe largura a dogni paragone ◊ chi siat de largura tantu larga cantu est largu su coro de sa natura Translations French largeur, ampleur, étendue English width, roominess Spanish ancho, anchura Italian larghézza, spaziosità German Breite, Weite.

lallài , nm Definition giogu, pingiadedha po giogare Surnames and Proverbs smb: Lallai.

lallàja , nf Synonyms e antonyms carràschiu, larodhu, seca.