làrighe , nm Definition mata manna, genia de picipà Sentences mi azis indisciadu ue est créschidu s'úlumu, su làrighe pomposu Scientific Terminology mt, Larix aeuropea.
larilàri, larillàris , avb Definition
chi ndh'est càrrigu, chi ndhe portat meda (pruschetotu de cosa minuda, pitica, fintzes de abba), chi est cagiagàgia; chi est prenu a oros, prenu totu / èssere l.
Synonyms e antonyms
biraira,
ghiraghira,
iragunoru,
laralara,
tilchiatílchia
/
pienu
Sentences
zughet sos pantalones larilari de saurra ◊ sa pira in terra est larilari de frommiga ◊ bodhindhe morisca mi so fatu larilari de ispina
Translations
French
débordant
English
crowded
Spanish
repleto
Italian
gremito,
rigurgitante
German
überfüllt,
voll.
lariòi ladiòri
larístru, larístu , nm Definition donniuna de is duas istangas po giúnghere s'àinu a sa mola a mòlere, una genia de giuale; nau de unu, chi est tontatzu, pagu de giudu Synonyms e antonyms broconitos, galistru* / babbalocu Sentences in mesu de su fachile, a s'àinu, e presu a su laristru, li cheret assentadu su murrile tiradu chi no tostet mai a fora.
larizólu , nm Definition min. de laru, matighedha de laru.
larodhài , vrb: allarodhai*, lorodhai Definition fàere is cosas male, tropu a abbellu abbellu, a irmasionu, chentza ndhe atuliare Synonyms e antonyms aciapuciae, aciarollai, acoredhai, afioncai, inciapugliare / imbrutare.
laródhu , nm: lorodhu Definition
candhela de mucu, mucu chi si faet a ispudadura; cosa ischifosa de fuliare; su istare tropu abbellu in is cosas
Synonyms e antonyms
allorodhu,
carràschiu,
grúspidu,
istarràsciu,
lallaja,
norodhu,
salchedha,
scupidura,
seca,
spudu,
tòllere
/
apódhiu,
immajonu,
laredha
Sentences
onzi tantu lu ruspint a lorodhu ◊ ghetamí mucu ca ti ghetu larodhu! ◊ no tenes unu sodhu e chircas muzere? ma faghe su piaghere e fróbbidi su lorodhu! ◊ su pitzinnu est cun su lorodhu calandhe
2.
isputzit su faedhu ’e sos ajajos e leat bona iscola de lorodhos anzenos e ammajos (P.Casu)◊ e cantos ciaramedhos cunfidados in annos de fainas tra amigos disizosos de lorodhos!…
Etymon
srd.
Translations
French
crachat
English
snot,
spittle
Spanish
escupitajo,
gargajo
Italian
móccio,
sputàcchio
German
Nasenschleim,
Rotz.
làru , nm: alaru Definition lau veru, genia de linna chi faet a mata fintzes manna: bogat unu pibionedhu chi candho est cotu si faet niedhu, sa fògia est fragosa e s'impreat in coghina mescamente cun pische / min. larizolu; l. màsciu = creze de truiscu (Daphne laureola); l. cràbinu = linna niedha, púdida, erba de ule (Bupleurum fruticosum) Synonyms e antonyms laberi, labru*, làtiu, lau, loru 1 Sentences e cantas boltas mi so aumbradu suta de cussa mata de larizolu! ◊ de rampos de laru faghiant sa corona a sos poetas Scientific Terminology mtm, rbc, Laurus nobilis.
làru 1 làdu
larúdu labrúdu
larugràbinu , nm: laucràpinu,
laugràbinu Definition
erba de ule (de bulu): genia de tupighedha fragosa
Synonyms e antonyms
erberi,
linnabúdida,
linnaniedha,
segabingiada
Scientific Terminology
mt, Bupleurum fruticosum
Etymon
srd.
Translations
French
buplèvre arbustif
English
bupleurum
Spanish
adelfilla,
matabuey
Italian
buplèuro
German
Strauchige Hasenohr.
larumàsciu , nm: laumascu Definition lau mascu o atripa mulleri, genia de matighedha a linna groga iscurosa, bona po òpera: sa calidade fémina faet una birilledha bona po meighina Synonyms e antonyms àsuma, labruareste, linnaniedha 1, sàsima, tàsaru Scientific Terminology mt, Rhamnus alaternus Etymon srd.
larútza , nf Definition min. de lara, lavra pitica Synonyms e antonyms labrixedha.
làrva làbara
las , prn: dhas* Definition
prn. pl. fémina po personas e cosas: impreau sèmpere a cumplementu ogetu, andhat bene iscritu abandha de su vrb. si si narat innanti, e totu a unu cun su vrb. (e fintzes cun calecunu àteru elementu, mescamente avb.)
Sentences
duas melighedhas d'oro las bido e no las toco! ◊ tantu sas fainas za mi las faghes tue!…◊ custas cosas faghídelas bois! ◊ custas iscarpas leachelas!
Translations
French
les
English
them
Spanish
las
Italian
le (prn.)
German
sie.
lasariòne , nm: lisirione Definition su frutu de su lidone Synonyms e antonyms alidone, bilisone, chelleisone, ghilidone, lisone, meladidone Sentences in s'atóngiu si papat murta, pirastu e lasarione.
laschèsa , nf Definition su èssere lascu, lasca, sa cosa (es. téssia, semenada) Synonyms e antonyms laschia | ctr. calchesa Etymon srd.
laschía , nf Definition
su èssere lascu, lasca, sa cosa (es. téssia, semenada)
Synonyms e antonyms
laschesa
| ctr.
calchesa
Etymon
srd.
Translations
French
rareté
English
scantiness
Spanish
raleza
Italian
radézza
German
Spärlichkeit.
làschiu , agt: lascu,
liascu Definition
nau de cosas, chi istant (postas o naschias) unu pagu atesu s'una de s'àtera; nau de cosa chi s'intrat o chi si acàpiat, chi no est sidhia, chi no est a istrintu, chi no est bene acapiada a forte; si narat fintzes de tempus, in su sensu de pagas bortas, atesu s'una de s'àtera
Synonyms e antonyms
càliu 1,
rau,
scallarxu
| ctr.
afissu,
calcu,
ilgiagadu,
intipidu
Idioms
csn:
trigu lascu = semenadu o nàschidu male, tropu pagu; vite lasca = chi si ch'est móida o chi no l'ant bene afissa
Sentences
zughet sas dentes lascas, sos pilos lascos ◊ custu trigu est semenadu a lascu o est lascu ca bi ndhe at pigadu pagu? ◊ carcos o làschios, sos filichedhos de s'erva s'ingrunant a sos ventos
2.
prendhe a lascu: no afias ca mi dolet! ◊ fit in cherta de allegare chin calicunu e dimandhare de novas in sa bidha chi bidiat a lascu
3.
nachi cudha poesia fit frutu de mentes lascas!
Surnames and Proverbs
smb:
Lascu
Etymon
ltn.
*lascus
Translations
French
rare,
clairsemé,
lâche,
desserré
English
slackened,
sparse,
occasional
Spanish
ralo,
flojo,
laxo
Italian
rado,
allentato
German
licht,
gelockert,
selten.