A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

màltza , nf: martza Definition genia de cosa unu pagu bianca e cagiada chi si podet fàere in freaduras, segadas o tretu infiammau, fata de carre chi morit, mícrobbos, glóbbulos biancos e abbadúgia Synonyms e antonyms mamaja, mammai 1, mammana, matéria, materiatzu, sagna 1 / cdh. màlcia Sentences tzegu est su corpus dadu a su machine mundhanu, incaminadu in vias malas, fiore un'ora, e cras… martza e pudine (P.Casu) Scientific Terminology mld Etymon itl. marcia Translations French pus English pus Spanish pus Italian pus German Eiter.

maltzaullàdu , agt Definition chi est malacónciu, tunconidu, débbile, malaidosu Synonyms e antonyms ciacosu, malesanu, temadu, temósigu.

maltzédhu maltédhu

maltzíre , vrb: marcire, marciri, martzire Definition fàere a sàngia, a matéria, nau de liagas, trincos e partes malàdias Synonyms e antonyms acucuai, impostemai, insangiai, marcitai, materiare, sanzire Sentences s'ispina no so reséssidu e ndhe la fàghere essire fintzas chi no si est martzida 2. martzidu totu e totu apiagadu, in d-unu muntonarzu si est frundhidu (M.Dore)◊ sa matéria est cudha cosa groga chi essit de una ferida daghi est totu martzida Etymon itl. marcire Translations French suppurer English to fester Spanish supurar Italian suppurare German vereitern.

maltzósu , agt Definition chi est prenu de matéria, martzidu (o chi deasi paret) Idioms csn: puzonedhu m. = a bentredha; èssere che una bua m. = nau de ccn., físchidu, fintzas chi grisat totu 2. tilipirche maltzosu e mati grogu, tue arroinas dogni cristianu! (P.Masia) Etymon srd.

màltzu , agt: màrciu 1, marsu 1, martzu Definition chi est guastu, fatu in matéria / casu martzu = casu fatu, casu chi si che ammódhigat e si faghet àspidu, licantzu meda Synonyms e antonyms fràzicu, frazigadu, marcitau, pordiau / fatitadu, fatitu, fatu, giampagadu, patitu Sentences bi at a mandhigare macarrones, petza, casu màrciu, sartitzu e binu Etymon itl. marcio.

màltzu 1 màltu

màlu , agt, nm: mau 1 Definition nau de gente, chi o chie est intregau a fàere male o est pentzandho a fàere male, dannu o istrobbu (a/c. si narat fintzes po giare prus fortza a unu foedhu chi inditat, cussu etotu, calidades malas: es. trapuleri mau, delincuenti malu); nau de cosa, chi no faet bene (o fintzes chi faet male a sa salude), chi no serbit, no est de giudu; sa parte guasta de css. cosa (e deosi fintzes arremu malàidu de sa carena), cosa chi andhat male o fintzes difícile, peleosa / min. maixedhu = malu meda; mauchedhu = unu pagu malu; su Malu = su dimóniu; f. a logos maba, màua, màgua / a./c. cun significau antifràsticu (e postu innanti de su nm.) bolet nàrrere bonu, bellu, es.: malu olivàriu che fato, inoghe, cun totu custos ozastros!… Synonyms e antonyms malésicu, maléstigu, malignu, malosu, malvadu / gherristu / guastu, malàdiu / male | ctr. bonu, líaru, sanu Idioms csn: fàghere cosa a mala gana = contras a sa gana, contras a sa volontade; èssere o fàghere a gana mala = tènniri ganas o fai bènniri sa ganas de bombitai; zúghere unu mermu malu = malàidu, cun carchi pecu; èssere malu a… (+ vrb. fàghere, bínchere, iscroxai, e gai) = èssere difítzile, inzotosu, dificurtosu, matanosu, trabballosu a… (fàghere, bínchere, iscroxai e gai), o fintzas (si est nadu de zente) chi no est tanti bellu o no est tanti de bona volontadi a fai una cosa; est malu de… = andhat male, faghet male, noghet, no cheret fatu a…; dare a su malu = pessare in su malu, supònnere una cosa mala, chi bi apat capitadu dannu; a malu tou = a dannu tou etotu, fendi mali a tui etotu, pro totu su mali chi ti ndi podit bènniri; leare a unu in malas = chentza delicadesa, a boghes, a briga; èssere in malas, a sa mala cun ccn. = èssiri a primma, a iscórriu de mancu si fuedhai; nàrrere o fàghere una cosa pro su malu = cun s'idea de ofèndhere; poesia o cantone in malu, in malas = posta pro nàrrere male de carchi cosa e de calicunu; fàghere a malu = fàghere cosas chi no andhant bene, no pònnere mente, fàghere dirbetos e gai; furriare una bestimenta a s'ala mala = pònniri sa parti de aintru, aundi si bit sa cosidura, a parti de foras /(a/c.: coment'e agt. no est sempre chi si ponet apustis de su nm.: es. a mala boza ◊ a gana maba ◊ su malu fàghere, su malu coro ◊ fàghere coro malu ◊ èssiri mala pedhi ◊ èssiri pedhi mala) Sentences ses peus de una craba cun s'istintu de fai cosa maba! ◊ est ómine malu, cussu! ◊ sa prus cosa fàtzile est a bènnere malu ◊ no est pro su malu si apo mancadu! ◊ su malu las pessat totu pro fàghere male! ◊ at perdonadu sa muzere morta ma no su malu chi ndhe at su samben derramadu 2. su malu frúndhilu: su chi est bonu cóllilu ◊ tocat a connòsciri su malu acuau ◊ su malu de sa becesa est ca ti fait arregordai sa giovania 3. zughet unu pódhighe malu, comente li at puntu un'ispina ◊ no bastaiat chi fit, at tentu corpu própiu a s'ogru malu! ◊ in su spirali ndi dhi ant segau sa camba mala ◊ cun sa manu mala si est dépiu prestai a portai àcua po istudai su fogu! 4. custa est cosa mala a fàghere, inzotosa meda ◊ inoghe est malu a ndhe agatare cosa gai ◊ cussu est malu a cuntentare ca est mendheosu ◊ so malu a mòere dae domo, no mi piaghet su ziru ◊ balla ca est malu a dòrchere cussu cristianu! ◊ cussu est istrambecu e malu a cumbati 5. tira, tira, su bentu, ca partit su vapori… malu est a ponni amori ca est celiamentu! ◊ narant sos mannos chi est malu de si aggrundhare suta de sa figu ◊ mi parit mau a dhu arrefudai ◊ est malu a si che bogare pizu de bestimenta si su tempus no est assentadu in caentu 6. isse mancu intendhindhe gai bi at dadu a su malu ◊ no podiat acatare su poledhu e fit comintzandhe a pessare a su malu ◊ su malu est a triballare in montes lendhe bentu e abba, o velenu in fràbbica! ◊ deo in malu no bi apo pessau ◊ si abbàidant apare cun sa cara chei sa tela, pessendhe a su malu ◊ Zizi non bi fit ghirau e sos suos fint iscrétios e pessandhe in su malu ◊ fiza tua no est prinza: aus fatu tropu impresse a pentzare a su malu! 7. no li est bastadu a bonas e bi l'apo nadu a malas ◊ torràdemi sa mula a sa bona, ca sinono mi la torrades a sa mala! ◊ si lu leas in bonas ti ponet mente, ma in malas no ndhe faghes ne crau e ne tzou de cussu pisedhu! ◊ nos ant lassadu a malu nostru e amus pérdidu! Surnames and Proverbs smb: Malu / prb: fuedhu mau mancu in brulla! Etymon ltn. malus Translations French méchant, mauvais, délinquant, impie, pervers, inutilisable, nuisible, nocif English wicked, out of order, harmful Spanish malo Italian cattivo, émpio, pervèrso, delinquènte, violènto, guasto, inservìbile, dannóso German böse, Verbrecher, verdorben, faul, unbrauchbar, Fäule, schädlich.

maluàchere malivàiri

malubbixínu , nm: maluighinu Definition bighinu malu.

maluchèrrere , nm Definition su chèrrere o bòllere male, in su sensu de no istimare s'àteru.

malucòro , nm: malugoro, malugoru Definition malu coro, in su sensu de no giare, de arrestigore, de no pentzare nudha a s'àteru Synonyms e antonyms limiore, susuncheria | ctr. bonucoro Idioms csn: fàghere sa cosa a m. = sentza de ganas, ammarolla, pruscatotu ca si pentzat de no ndi bogai nudha de bonu, o ca no andat bèni, in duda chi no siat giustu Sentences su meri susuncu, meri malugoru, no dh'iat mai cumbidau a domu ni a prandi e ni a cena ◊ teniat una richesa ibbaldarada, ma fit de malugoro e no daiat nudha a nisciunu Etymon srd. Translations French avarice, égoïsme English meanness Spanish cicatería, mezquindad Italian grettézza, egoismo German Engherzigkeit, Egoismus.

malufàchere malivàiri

malufavédhu , nm Definition foedhos malos, de maleducaos Synonyms e antonyms porcaria Etymon srd. Translations French langage obscène English foul language Spanish lenguaje obsceno Italian turpilòquio German unflätige, vulgäre Worte.

malugàbu , nm Definition malu cabu, farta de cabu, de abbistesa, de incuru, contivígiu de pagu contu o fintzes chi mancat deunudotu Etymon srd. Translations French incapacité English inefficiency Spanish ineptitud Italian dappocàggine German Untüchtigkeit.

maluggàgnu! , iscl Definition genia de frastimu Synonyms e antonyms malasorte!, male! Sentences medas agatant sa fortuna de Pedruveghe, giutu a protzebbos - maluggagnu! - in bidha ◊ maluggagnu, tue binches a totu!

maluggràbbu , nm Definition su fàere is cosas de mala manera.

malugòro, malugòru malucòro

malugràtu malocràu

malugrèo , avb Definition mi parit própiu chi…, abbisumeu chi…, si no mi so irballendhe o fadhindhe… Synonyms e antonyms abbisoca, abbisu, istimmei, naromeu, stamega Etymon srd.