màngala , nf: màngana 1,
màngara Definition
colore unu pagu orrúbiu, genia de terra orrúbia po giare custu colore (is pastores dha ponent po marcare pegos; in s'antigóriu dha frigaiant a tínghere de orrúbiu is muros in is domos de gianas)/ filu de sa m. = filu cun tinta chi sos mastros de linna e sos serradores impreant pro fàghere sinzas longas deretas
Synonyms e antonyms
cenóbida
Sentences
de màngara ti as fatu una cortina pro cumparrer sa carre purpurina (P.Mereu)◊ su filu de sa màngara dh'imperant is maistus de linna po sinnai ◊ is serradores, manigianno su filu po fàere is sígnalas, portant is manos orrúbias de màngara chi no ne annat mancu cun sabone!
Etymon
ctl.
mángara
Translations
French
rubrique,
cinabre
English
sinopite
Spanish
ocre rojo,
almagre
Italian
sinòpia,
òcra róssa,
cinabro
German
Rötelerde,
Roter Ocker.
mangaliàna , nf Definition genia de orchidea areste, cun froridura a iscova, arta unu prammu Scientific Terminology rba, Anacamptis papilionacea, A. longicornu.
mangallói , agt, nm: manghilloi Definition
chi o chie si lassat cullonare cun facilidade; persona manna meda, arta e grussa
Synonyms e antonyms
babule,
baliodha,
bambarru,
bichilloi,
bichimmeo,
bovatzu,
bucalloto,
gingiorre,
prantamone,
tolondro
/
giangalloi
Translations
French
couillon,
nigaud,
balourd,
niais
English
dope
Spanish
papanatas
Italian
minchióne,
babbèo
German
dumm.
mangàllu , nm Synonyms e antonyms mangalloi, tontassu Sentences cussu calavau, mangallu…, mancu mali ca est geniosu… parit unu spraberi a olleras! ◊ custu mangallu tontu de piciochedhu s'at fatu unu trincu in conca.
mangalófu , nm Definition cosa chi si faet a ingannu Synonyms e antonyms cadràbula, imbovu, ingànniu, màngana, tramòglia, trampa, troga Etymon srd.
màngalu , nm: màngaru Definition in is telàrgios, donniunu de is duos fusos inue s'imbodhigat su tessíngiu faendho e fatu; fintzes cannedhu po murigare sa pulenta coendho Synonyms e antonyms insúbbiu, istrugu, oldiola, ónsulu, sdrúbiu, sólbiu.
màngana , nf Definition
cosa chi si faet a ingannu
Synonyms e antonyms
abberintu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
mangalofu,
tarasca,
tràglia,
tramòglia,
trampa,
troga
Etymon
srd.
Translations
French
manigance,
machination
English
swindle
Spanish
embeleco
Italian
raggiro
German
Betrug.
màngana 1 màngala
manganèlla , nf: manghinella, menghinella Synonyms e antonyms màngana, mànghina, trampa Sentences bella tiat esser bella ch'in gàbbia a manganella mi che intres calchi die! (P.Mossa)◊ presèntadi comente ses istada sempre in su tempus, chentza manganellas!◊ si trato de cantare cussas bellas… pituras fatas chene manghinella (Z.Brau)◊ sanu faedho chene menghinella, no bi at malesa in su cantare meu! Etymon ctl. manganella.
manganèllo , nm Definition orrugu de fuste a iscúdere, prus che àteru genia de arma de pulitziotos.
manganèse , nm Definition elementu chímicu de símbulu Mn, númeru atómicu 25, pesu atómicu 54,93.
mànganu màngalu
màngara màngala
mangaràre , vrb Definition giare o pònnere sa màngara a tínghere (es. is brebès), fàere de àteru colore Synonyms e antonyms imbarzare.
mangasínu macasínu
mangàtzu , agt Definition tontatzu, chi si lassat fàere de totu, fintzes iscúdere, atripare chentza mancu si fuire, bonu a nudha.
mangería magnería
manghillói mangallói
manghína manchína