màngala , nf: màngana 1,
màngara Definitzione
colore unu pagu orrúbiu, genia de terra orrúbia po giare custu colore (is pastores dha ponent po marcare pegos; in s'antigóriu dha frigaiant a tínghere de orrúbiu is muros in is domos de gianas)/ filu de sa m. = filu cun tinta chi sos mastros de linna e sos serradores impreant pro fàghere sinzas longas deretas
Sinònimos e contràrios
cenóbida
Frases
de màngara ti as fatu una cortina pro cumparrer sa carre purpurina (P.Mereu)◊ su filu de sa màngara dh'imperant is maistus de linna po sinnai ◊ is serradores, manigianno su filu po fàere is sígnalas, portant is manos orrúbias de màngara chi no ne annat mancu cun sabone!
Ètimu
ctl.
mángara
Tradutziones
Frantzesu
rubrique,
cinabre
Ingresu
sinopite
Ispagnolu
ocre rojo,
almagre
Italianu
sinòpia,
òcra róssa,
cinabro
Tedescu
Rötelerde,
Roter Ocker.
mangaliàna , nf Definitzione genia de orchidea areste, cun froridura a iscova, arta unu prammu Terminologia iscientìfica rba, Anacamptis papilionacea, A. longicornu.
mangallói , agt, nm: manghilloi Definitzione
chi o chie si lassat cullonare cun facilidade; persona manna meda, arta e grussa
Sinònimos e contràrios
babule,
baliodha,
bambarru,
bichilloi,
bichimmeo,
bovatzu,
bucalloto,
gingiorre,
prantamone,
tolondro
/
giangalloi
Tradutziones
Frantzesu
couillon,
nigaud,
balourd,
niais
Ingresu
dope
Ispagnolu
papanatas
Italianu
minchióne,
babbèo
Tedescu
dumm.
mangàllu , nm Sinònimos e contràrios mangalloi, tontassu Frases cussu calavau, mangallu…, mancu mali ca est geniosu… parit unu spraberi a olleras! ◊ custu mangallu tontu de piciochedhu s'at fatu unu trincu in conca.
mangalófu , nm Definitzione cosa chi si faet a ingannu Sinònimos e contràrios cadràbula, imbovu, ingànniu, màngana, tramòglia, trampa, troga Ètimu srd.
màngalu , nm: màngaru Definitzione in is telàrgios, donniunu de is duos fusos inue s'imbodhigat su tessíngiu faendho e fatu; fintzes cannedhu po murigare sa pulenta coendho Sinònimos e contràrios insúbbiu, istrugu, oldiola, ónsulu, sdrúbiu, sólbiu.
màngana , nf Definitzione
cosa chi si faet a ingannu
Sinònimos e contràrios
abberintu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
mangalofu,
tarasca,
tràglia,
tramòglia,
trampa,
troga
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
manigance,
machination
Ingresu
swindle
Ispagnolu
embeleco
Italianu
raggiro
Tedescu
Betrug.
màngana 1 màngala
manganèlla , nf: manghinella, menghinella Sinònimos e contràrios màngana, mànghina, trampa Frases bella tiat esser bella ch'in gàbbia a manganella mi che intres calchi die! (P.Mossa)◊ presèntadi comente ses istada sempre in su tempus, chentza manganellas!◊ si trato de cantare cussas bellas… pituras fatas chene manghinella (Z.Brau)◊ sanu faedho chene menghinella, no bi at malesa in su cantare meu! Ètimu ctl. manganella.
manganèllo , nm Definitzione orrugu de fuste a iscúdere, prus che àteru genia de arma de pulitziotos.
manganèse , nm Definitzione elementu chímicu de símbulu Mn, númeru atómicu 25, pesu atómicu 54,93.
mànganu màngalu
màngara màngala
mangaràre , vrb Definitzione giare o pònnere sa màngara a tínghere (es. is brebès), fàere de àteru colore Sinònimos e contràrios imbarzare.
mangasínu macasínu
mangàtzu , agt Definitzione tontatzu, chi si lassat fàere de totu, fintzes iscúdere, atripare chentza mancu si fuire, bonu a nudha.
mangería magnería
manghillói mangallói
manghína manchína