A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z

màngala , nf: màngana 1, màngara Definizione colore unu pagu orrúbiu, genia de terra orrúbia po giare custu colore (is pastores dha ponent po marcare pegos; in s'antigóriu dha frigaiant a tínghere de orrúbiu is muros in is domos de gianas)/ filu de sa m. = filu cun tinta chi sos mastros de linna e sos serradores impreant pro fàghere sinzas longas deretas Sinonimi e contrari cenóbida Frasi de màngara ti as fatu una cortina pro cumparrer sa carre purpurina (P.Mereu)◊ su filu de sa màngara dh'imperant is maistus de linna po sinnai ◊ is serradores, manigianno su filu po fàere is sígnalas, portant is manos orrúbias de màngara chi no ne annat mancu cun sabone! Etimo ctl. mángara Traduzioni Francese rubrique, cinabre Inglese sinopite Spagnolo ocre rojo, almagre Italiano sinòpia, òcra róssa, cinabro Tedesco Rötelerde, Roter Ocker.

mangaliàna , nf Definizione genia de orchidea areste, cun froridura a iscova, arta unu prammu Terminologia scientifica rba, Anacamptis papilionacea, A. longicornu.

mangallói , agt, nm: manghilloi Definizione chi o chie si lassat cullonare cun facilidade; persona manna meda, arta e grussa Sinonimi e contrari babule, baliodha, bambarru, bichilloi, bichimmeo, bovatzu, bucalloto, gingiorre, prantamone, tolondro / giangalloi Traduzioni Francese couillon, nigaud, balourd, niais Inglese dope Spagnolo papanatas Italiano minchióne, babbèo Tedesco dumm.

mangàllu , nm Sinonimi e contrari mangalloi, tontassu Frasi cussu calavau, mangallu…, mancu mali ca est geniosu… parit unu spraberi a olleras! ◊ custu mangallu tontu de piciochedhu s'at fatu unu trincu in conca.

mangalófu , nm Definizione cosa chi si faet a ingannu Sinonimi e contrari cadràbula, imbovu, ingànniu, màngana, tramòglia, trampa, troga Etimo srd.

màngalu , nm: màngaru Definizione in is telàrgios, donniunu de is duos fusos inue s'imbodhigat su tessíngiu faendho e fatu; fintzes cannedhu po murigare sa pulenta coendho Sinonimi e contrari insúbbiu, istrugu, oldiola, ónsulu, sdrúbiu, sólbiu.

màngana , nf Definizione cosa chi si faet a ingannu Sinonimi e contrari abberintu, cumpoltura, estremagiogu, imbovu, ingànniu, mangalofu, tarasca, tràglia, tramòglia, trampa, troga Etimo srd. Traduzioni Francese manigance, machination Inglese swindle Spagnolo embeleco Italiano raggiro Tedesco Betrug.

màngana 1 màngala

manganèlla , nf: manghinella, menghinella Sinonimi e contrari màngana, mànghina, trampa Frasi bella tiat esser bella ch'in gàbbia a manganella mi che intres calchi die! (P.Mossa)◊ presèntadi comente ses istada sempre in su tempus, chentza manganellas!◊ si trato de cantare cussas bellas… pituras fatas chene manghinella (Z.Brau)◊ sanu faedho chene menghinella, no bi at malesa in su cantare meu! Etimo ctl. manganella.

manganèllo , nm Definizione orrugu de fuste a iscúdere, prus che àteru genia de arma de pulitziotos.

manganèse , nm Definizione elementu chímicu de símbulu Mn, númeru atómicu 25, pesu atómicu 54,93.

mànganu màngalu

màngara màngala

mangaràre , vrb Definizione giare o pònnere sa màngara a tínghere (es. is brebès), fàere de àteru colore Sinonimi e contrari imbarzare.

mangasínu macasínu

mangàssu , nm Sinonimi e contrari demóniu, diàbulu, Satanassu.

mangàtzu , agt Definizione tontatzu, chi si lassat fàere de totu, fintzes iscúdere, atripare chentza mancu si fuire, bonu a nudha.

mangería magnería

manghillói mangallói

manghína manchína