màngala , nf: màngana 1,
màngara Definizione
colore unu pagu orrúbiu, genia de terra orrúbia po giare custu colore (is pastores dha ponent po marcare pegos; in s'antigóriu dha frigaiant a tínghere de orrúbiu is muros in is domos de gianas)/ filu de sa m. = filu cun tinta chi sos mastros de linna e sos serradores impreant pro fàghere sinzas longas deretas
Sinonimi e contrari
cenóbida
Frasi
de màngara ti as fatu una cortina pro cumparrer sa carre purpurina (P.Mereu)◊ su filu de sa màngara dh'imperant is maistus de linna po sinnai ◊ is serradores, manigianno su filu po fàere is sígnalas, portant is manos orrúbias de màngara chi no ne annat mancu cun sabone!
Etimo
ctl.
mángara
Traduzioni
Francese
rubrique,
cinabre
Inglese
sinopite
Spagnolo
ocre rojo,
almagre
Italiano
sinòpia,
òcra róssa,
cinabro
Tedesco
Rötelerde,
Roter Ocker.
mangaliàna , nf Definizione genia de orchidea areste, cun froridura a iscova, arta unu prammu Terminologia scientifica rba, Anacamptis papilionacea, A. longicornu.
mangallói , agt, nm: manghilloi Definizione
chi o chie si lassat cullonare cun facilidade; persona manna meda, arta e grussa
Sinonimi e contrari
babule,
baliodha,
bambarru,
bichilloi,
bichimmeo,
bovatzu,
bucalloto,
gingiorre,
prantamone,
tolondro
/
giangalloi
Traduzioni
Francese
couillon,
nigaud,
balourd,
niais
Inglese
dope
Spagnolo
papanatas
Italiano
minchióne,
babbèo
Tedesco
dumm.
mangàllu , nm Sinonimi e contrari mangalloi, tontassu Frasi cussu calavau, mangallu…, mancu mali ca est geniosu… parit unu spraberi a olleras! ◊ custu mangallu tontu de piciochedhu s'at fatu unu trincu in conca.
mangalófu , nm Definizione cosa chi si faet a ingannu Sinonimi e contrari cadràbula, imbovu, ingànniu, màngana, tramòglia, trampa, troga Etimo srd.
màngalu , nm: màngaru Definizione in is telàrgios, donniunu de is duos fusos inue s'imbodhigat su tessíngiu faendho e fatu; fintzes cannedhu po murigare sa pulenta coendho Sinonimi e contrari insúbbiu, istrugu, oldiola, ónsulu, sdrúbiu, sólbiu.
màngana , nf Definizione
cosa chi si faet a ingannu
Sinonimi e contrari
abberintu,
cumpoltura,
estremagiogu,
imbovu,
ingànniu,
mangalofu,
tarasca,
tràglia,
tramòglia,
trampa,
troga
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
manigance,
machination
Inglese
swindle
Spagnolo
embeleco
Italiano
raggiro
Tedesco
Betrug.
màngana 1 màngala
manganèlla , nf: manghinella, menghinella Sinonimi e contrari màngana, mànghina, trampa Frasi bella tiat esser bella ch'in gàbbia a manganella mi che intres calchi die! (P.Mossa)◊ presèntadi comente ses istada sempre in su tempus, chentza manganellas!◊ si trato de cantare cussas bellas… pituras fatas chene manghinella (Z.Brau)◊ sanu faedho chene menghinella, no bi at malesa in su cantare meu! Etimo ctl. manganella.
manganèllo , nm Definizione orrugu de fuste a iscúdere, prus che àteru genia de arma de pulitziotos.
manganèse , nm Definizione elementu chímicu de símbulu Mn, númeru atómicu 25, pesu atómicu 54,93.
mànganu màngalu
màngara màngala
mangaràre , vrb Definizione giare o pònnere sa màngara a tínghere (es. is brebès), fàere de àteru colore Sinonimi e contrari imbarzare.
mangasínu macasínu
mangàtzu , agt Definizione tontatzu, chi si lassat fàere de totu, fintzes iscúdere, atripare chentza mancu si fuire, bonu a nudha.
mangería magnería
manghillói mangallói
manghína manchína