Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

suàre , vrb: assuae, subare, suvare Definition nau prus che àteru de is animales, èssere o bènnere in more / fémina suada = in suatzone, in chirca de ómine Synonyms e antonyms ingrilliri, seguzare Etymon ltn. subare Translations French entrer en chaleur English to be on heat Spanish estar en celo Italian andare in caldo German brunsten.

suaròi , nm: suladore, suladori Definition orrugu de tubbu, fintzes de canna, cun d-unu istampighedhu a unu de is duos càbudos (in su nodu), po surbare su fogu a buca / assazare su suladore = pigai corpus Synonyms e antonyms butatza, marraocu, sulafocu, surbadore, surbavogu Sentences leo su suladore che pràtigu pastore candho sulat su fogu in su cuile ◊ apo agatau su suladori de babbai 2. chi si provet a acostire, ca dhi fatzo assazare su suladore! Scientific Terminology ans Etymon srd.

súaru , nm Definition àrbure e corgiolu de su suérgiu / s. màsciu = berdone Synonyms e antonyms elichesuerinu, subérgiu / oltígiu Etymon cdh. súaru.

súas , agt, prn Definition agt. e prn. pl. f. de 3ˆ persona sing. chi inditat possessu, apartenéntzia a issa, a isse Sentences Nanni est lassandhosi is poesias suas e fintzes is contos ◊ issu est sempri prontu a difendi is perdas suas e a non si lassai ponni salia in su nasu ◊ a minore fia sempre fatu de babbu impreadu in sas fainas suas ◊ Maria at ingendrau in sas intragnas suas a Gesús fígiu de Deus Translations French ses, les siennes English her (his) Spanish sus, suyas Italian sue, le sue German seine, ihre.

suàticu , agt Definition nau de linna (pértiga), chi est lenta.

suàtu , nm Definition pedhe de boe tudada in muntonàrgiu, in mesu de ladamíngiu, ispilia e conciada cun su lumenderoca Sentences cun lorus de suatu si fet s'ajoni de su iabi.

suàtu 1 suàdu

suatzòne suaciòne

suavidàde, suavidàdi , nf Definition su èssere bellu e praghillosu de is cosas, de su istare.

suavisài, suavizàre , vrb Definition fàere pràghere, fàere èssere bellu e praghillosu, cuntentare, fintzes giare illébiu, agiudu Sentences timiant de èssere piús suavizadas dai sos murmutos de su grígliu cantadore ◊ cantas bortas babbu mi suavizaiat candho fia malàida!…

suavízu , nm Definition su suavizare Synonyms e antonyms aconnortu, cufortu Sentences cantas peràulas de suavizu iscritas tenzo in mente, dendhe giustos consizos, babbu meu!… (M.Nieddu) Etymon srd.

súba , avb, prep: assua, issuba, subra, supa 1, supra, sura Definition sa parte chi abbàidat o est a cara a in artu; sa parte prus in artu de unu logu: coment'e avb. fintzes cun prepositziones (a, in, de, dae, o àteru); coment'e prep. s'impreat prus che àteru cun sa prep. de e fintzes cun a, ma no cun agt. possessivu si pertocat persona (subra mia, tua, sua, nostra, vostra, issoro: raru, fintzes subra de a mie, chi no est manígiu de su srd.) Synonyms e antonyms apícius, issuba, pícius, susu / apustis | ctr. suta Idioms csn: a manu de subra = a parti de pitzus, me in sa parti prus in artu de unu logu, de unu tretu; colare totu s. = passai totu a manu de pitzus de unu logu; dàreche a s. de una cosa = agatai, ingertai, arregordai una cosa; dare a s. a su triballu, a su it'e fàghere = trabballai meda; dàresi a s'ala de subra = (fuedhendi de ccn.) pretèndiri de tènniri arrexoni fintzes isciendi de no ndi tenni, fàgheresi a parte colada; dae como in s. = de immoi a innantis; frigàresi, pònneresi carchi cosa s. = in dossu, in sa bestimenta chi si portat bistia; èssere subra subra = a pizu, pillu pillu, agiummai a parte de foras o in pitzus de una cosa, sentza de calai a fundu, sentza de circai meda Sentences zosso tenent sa coghina, subra sas istàntzias pro corcare ◊ sunt domos bàscias una suta una sura ◊ sa coghina che la tenimus in su pianu de subra ◊ bae a subra e falamindhe su chi ti apo nadu ◊ s'anzonedha fuit isterrigada in terra e cudhu supa che astore iscudindhe a cantu podiat ◊ che li ant betadu s'abba subra 2. sura de su letu isse paret drommendhe ◊ no acatat ube si falare si no in supra mea ◊ su pratu est subra de sa mesa ◊ Cristos at alidadu subra issoro, de sos apóstulos ◊ che l'ant betadu subra de su fogu ◊ in s'ufísciu bi aiant su telèfono subra a s'iscriania ◊ zuchiat su chírchinu in supra de sa conca ◊ ant fatu rúghere sas neches totu supra sua ◊ s’ispada de sa vendhita est pendhendhe in supra vostra 3. chie fit cussu l'ischia, ma no che dao subra ◊ no che so mai pótidu dare a subra de chie podet èssere cuss'otada ◊ a su chirca chirca che daet a supra 4. como sa cosa de fàghere ndhe lompet totu a una borta e tocat a li dare a subra 5. no ti frighes sas manos subra ca las zughes brutas! ◊ màniga abbellu, no ti che lu imboles subra! Etymon ltn. supra Translations French sur English on, over, up Spanish sobre Italian sópra German oben, auf, über.

súba 1 súa 1

subacàni , nm Definition su tretu pilosu de sa carena asuta de su codhu, tra su bratzu e su costau, in artu Synonyms e antonyms druecu, sircu, sorbicu, subercu 1 Scientific Terminology crn.

subacélu , nm: subracélu Definition genia de pabaglione de lussu, poderau in artu cun bàtoro fustes e apertu in totu is partes, po bogare su Santíssimu in crufessone; in is letos inghiriaos de pabaglione, sa parte chi arresurtat própriu in pitzu de su letu, in artu, a bisura de bòveda o de chelu Synonyms e antonyms doséliu, impàliu, pàliu 1 Sentences su predi andat cun su subacelu a fai sa prucessioni de is comunigaris Translations French dais English canopy Spanish palio Italian baldacchino German Baldachin.

subagúe , avb Definition suba de cue = po su chi pertocat cussu… Sentences subague no ndhe seo tantu seguru ◊ subague, custa pitzoca no cheret pregada meda!

subàre suàre

subàsta , nf: asubasta* Definition genia de cómporu o de béndhia a baratu meda, nau de unu bene chi sa giustítzia secuestrat a chie est in dépidu cun s'istadu Sentences tandho, si unu no pagaiat sas tassas, si teniat terras bi las poniant a subasta ◊ no at pagau is tàcias e dhi ant secuestrau totu e postu a sa subasta.

subastài , vrb Definition bèndhere a subasta Sentences sa domu puru ti ant a subastai, a tui! Etymon srd.

subàu suàdu