A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | L | M | N | O | P | R | S | T | TZ | U | V | X | Z
Abbreviations Legenda | Symbols Legend

zío , nm Definition tziu, foedhu solu po mutire o inditare unu tziu (fintzes de intradura), frade o fradile de àteru parente custrintu (es. mama, babbu).

zipòne zibbòne

zíra , nf Definition tira de css. cosa (orrobba, làuna o àteru), ma fintzes terrenu istrintu e longhitu Synonyms e antonyms tira Sentences connosco su fele trummentosu chi s'ànimu a ziras mi riduet (M.Meridda)◊ cuaiant carres e birgonzas sas ziras mias fatas a latranga 2. sa terra nostra sica e nuda si bestat de birdura in dogni zira! ◊ su sole est nadu e subra ’e sas giaras terras aradas, cun alas lezeras, ruet sa lughe in coloradas ziras (P.Casu) Etymon spn. jira Translations French bande English strip Spanish tira Italian strìscia German Streifen.

zíra 1 , nf Definition its, tziria? Sentences cantent sas ziras!

zirabbarchínu , nm: girabbachinu*, zirafarchinu Definition genia de tràbbanu a manu: sa punta chi dhi ponent = mècia Synonyms e antonyms girabbarrina, tràbbanu, trapante.

ziràda , nf: girada*, zirata Definition su girare, su si girare, fintzes po si difèndhere Synonyms e antonyms birada, furriada Idioms csn: z. de ostinu = cambiamentu mannu de sa sorte, furriada in malu; sa zirata de sa note = coladu mesanote; sa vita est una zirata de manu = una furriada de ogus, colat impresse Sentences a sa zirada chi s'at fatu a ndh'as bidu de zente fuindhe!…◊ a sa zirada, in fúghida si pesat, ocros a chelu, ammachiau de sa currenta, s'astore (A.Mura)◊ dàeli una zirada a sa cosa coghindhe in su furru!

ziradòre , nm Definition palita po aconciare o murigare o fintzes umprire e pigare fogu Synonyms e antonyms ancidadoa, ancidadore, aradhadore, giradoa, tiradore Sentences gheta duos ziradores de chisina a s'abba ca faghimus sa líssiba! Scientific Terminology ans Etymon srd.

ziràfa , nf: girafa* Definition animale mannu areste, chi faet abbitu in s'Àfrica: si distinghet ca portat su tzugu longu longu (lompet fintzes a un'artària de chimbe metros).

zirafarchínu zirabbarchínu

zirài , vrb: girai*, zirare Definition andhare peri su logu, fàere giros (fintzes po averguare o cricare cosa), castiare a un'àtera parte, furriare de parte una cosa; ammostare, fàere a bíere; afrontare a unu difendhendhosi; fintzes torrare o portare a domo, arrecuire, ghirare Synonyms e antonyms furriai, furrietare, ghindhare / arringai Idioms csn: zira! (narendi a unu chi portat cosa in manu) = ammustra!, fai a biri!; zirare bentu = cambiare filada de su bentu e, in suspu, andhare sas cosas in contràriu; zirare a bidha, a domo = ghirare, contoniai Sentences ma est rundhellu, mih, custu: istat die die zirendhe! ◊ apo ziradu totu sas butegas ma no apo àpidu su chi cheria ◊ ziradilu totu, su cunzadu, fintzas a bídere no bi agates carchi àidu! ◊ ndh'at dépidu zirare, de logos, bendhindhe ozu!…◊ ite che sunt zirendhe, in bidha, sas finantzas?◊ ite bi sezis zirendhe intro de s'ortu meu? 2. zira, a bídere comente l'as fata custa cosa! 3. zira zira, bastat etotu, mih, cussa cosa! ◊ ti podet bènnere su tempus contràriu: no cherfat Deus chi ti ziret bentu! 4. arratza de gama chi ndhe at ziratu, Andriedhu, dae teracare! ◊ a bidha bi ziraiat unu comporatore chi las pacaiat bene sas pedhes cràpinas Translations French pérégriner English to wander Spanish peregrinar, volver Italian peregrinare German wandern.

ziramólia , nm Definition zira e mólia: faghevaghe, inghíriu perdendho tempus, girandho chentza imprastu, chentza profetu / zogare a z. = furriandhosi lestros a tantas bortas a bisura de orroda, prantaos, fintzes a s'illuinare Synonyms e antonyms inghiriamólia Sentences istat faghindhe su ziramólia da'una cosa a s'àtera chentza batire nudha a concruos ◊ sas màchinas in tzitade faghent su ziramólia chirchendhe logu a si frimmare Etymon srd.

zirandhàre , vrb Definition girare, istare in giru chentza cabu, a su gira gira peri su logu Synonyms e antonyms arrogliai, bagamundai, garronai, ingiriolai Etymon srd.

zirànte , nm Definition genia de fosiledhu fatu de samucu, a isparare ballas de ortigu Synonyms e antonyms ischirtzarolu, tirante Sentences in manu zuchiat una bollonca chi si at fatu fachendhe unu zirante ◊ zuchet cambas de tiralàsticu, unu zirante de sabucu, sa bardófula Scientific Terminology ggs Etymon srd. Translations French sarbacane English blowgun Spanish cerbatana, taco Italian cerbottana German Blasrohr.

zirànu , nm: gerània* Synonyms e antonyms erbarosa, malvarosa.

ziràre zirài

zirassòle , nm: girasole* Definition erba de soli, genia de erba chi faet frore mannu e ladu, grogo, e su sèmene ogiosu: dhu sèmenant difatis po fàere ógiu Scientific Terminology lrs, Helianthus annuus.

ziràta ziràda

zirèlla , nf Definition tretu tundhu minore, partza, a inghíriu de su truncu de una mata Synonyms e antonyms colte Etymon srd.

zirèlla 1 , nf Definition su istare o abbarrare in giru chentza fàere nudha (èssere o istare a z.).

ziréllu , agt, nm Definition chi o chie istat in giru Synonyms e antonyms andariegu, arroliadori, bacamundhu, bandhuleri, corruntoneri, garroneri, rundhellu, tzincavesu, zirolu, ziroteri Sentences Luna zirella chi andhas a inghíriu de sa Terra Etymon itl. girello Translations French flâneur English vagrant Spanish callejero, trotacalles Italian gironzolóne German Müßiggänger.