Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

apozalàdros , nm Definition unu chi amparat malefatores, furones e àtera gente deosi Etymon srd. Translations French qui est de connivence avec les larrons English abetter, abettor Spanish encubridor Italian favoreggiatóre German Begünstiger.

apramàre , vrb Definition fàere a tímere meda Synonyms e antonyms acicai, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, ilgirare, ispantamare, ispramai, istrementire, isturdinare, stremessiri Etymon srd. Translations French frapper de terreur English to terrify Spanish aterrorizar Italian atterrire German erschrecken.

apranàda , nf Definition su apraniare Synonyms e antonyms aplanadura, ipianitada Etymon srd. Translations French coup de rabot English planing Spanish cepilladura Italian piallata German Abhobeln.

apraniàda , nf Definition su apraniare, fàere lisu a prana; nau in cobertantza, su chi si narat o si faet po ammodhigare a unu giaendhodhi bàntidos Synonyms e antonyms ipianitada Etymon srd. Translations French coup de rabot English planing Spanish cepilladura Italian piallata German Abhobeln.

apròba , avb, prep: aprobe, aprobi, apróbiu, aprope, aprova, aprove, proba Definition a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / gei est apróbiu!… = ch'est atesu meda Synonyms e antonyms acanta, acultu, afaca | ctr. atesu Sentences so essindhe ma no mi benit aprove a colare a sa Comuna ◊ si mi benit aprove lu tenzo! ◊ aproba est su Giudítziu universale: ma sos umanos vivent in delíriu e parent in continu carrasciale (P.Casu)◊ su fizu est aprova a recuire ◊ ge est a pinnicu e apróbiu cussu logu!… 2. che istat aprobe a Castedhu ◊ aprope a sa bidha bi at unu nurache ◊ sa barca fit aproba a che afundhare ◊ sunt aprobe a betare sa bòvida ◊ ch'est mesanote colada, aprove a sa una ◊ su Segnore est aprove de chie lu chircat Etymon srd. Translations French tout près, près de English near Spanish cerca Italian vicino German in der Nähe, neben.

apugnigosài , vrb: apunnigosai, apunziconare Definition iscúdere, pigare a cropos de púngiu Synonyms e antonyms abbuciconai, acatzotai, apugnigorai, apuinare, apunzare, apunzicare, burtzigare Sentences si apunziconat sos càvanos e si addobbat sa conca a su muru Etymon srd. Translations French donner des coups de poing English to come to blows Spanish dar de puñetazos Italian prèndere a pugni German jdn. mit Faustschlägen traktieren.

apunghitài , vrb Definition arregòllere cosa a pagu a pagu, cun dificurtade Synonyms e antonyms preulire, regutzulare Etymon srd. Translations French mettre de côté English to scrape together Spanish ahorrar, recoger poco a poco Italian raggruzzolare German zusammensparen.

apunzàre , vrb Definition pigare a cropos de púngiu, pruschetotu candho, pranghendho su mortu, no si podet padire su dolore e unu s’iscudet púngios a petorras Synonyms e antonyms abbuciconai, acorpai, addolare, apugnigosai, apunzicare Sentences tue moris… si apunzant atitendhe mama, babbu, muzere ◊ sa mama isfaghíndhesi in piantu si apunzaiat pro su fizu mortu ◊ sos depidores mandhaiant sas muzeres a si apunzare preghendhe de no che los bogare ◊ si l'aiat picada chin iss'etotu apunzàndhesi sos càvanos 2. sos cumpanzos etotu l'ant apunzadu Etymon srd. Translations French donner des coups de poing English to punch Spanish dar de puñetazos Italian prèndere a pugni German jdn. mit Faustschlägen traktieren.

ardubinzòne , nm: ardulinzone, bardumingione Definition baldu bunzone, minzone o bardu pinzone, e fintzas bardu anzoninu, genia de erba (est una làtia areste), bona a papare, unu pagu marigosa po su latighedhu chi bogat ue si segat Synonyms e antonyms acamingioni, alminzone, latosa 1, limpora, pinzone, simingioni 1 / cdh. alduminzoni, aldumirizoni, ttrs. carduminzoni Scientific Terminology rbz, Sonchus oleraceus Etymon srd. Translations French lait de lièvre, salade aux lièvres, laitue de lièvre English hare's colewort Spanish cerraja Italian allattalèpre German Kohl-Gänsedistel, Gemüse-Gänsedistel.

àrgine, àrgini , nm Definition reparu de terra (o àteru), oru de erriu o de canale fatu apostadamente po chi no ch'essat a fora s'abba Translations French levée de terre, digue English embankment Spanish espigón Italian àrgine German Damm.

arrabbussài , vrb: arrebbussai, arrebbussare, arrembussai, arribbussare, rambussai Definition pònnere unu pígiu de impastu a is muros po dhos allisare, ammontare is fartas e giare prus fortilesa, prus che àteru s'úrtima manu, prus in fine Synonyms e antonyms acarragiai, cugutzare, ammantai, ammontare 1, assacarrare, cutzicare, imbusciae / arraspagliai, impalitai, impilatzare, incalchinare, incroxai, ingrostare, intonicai, irrustigare, ischedrare Sentences arrabbussau, su muru béciu torrat a nou ◊ femu arrebbussendi s'afaciara de sa domu ◊ sos muros los aiant arrebbussaos a ludru Etymon ctl. arrebossar Translations French enduire de plâtre, enduire de ciment, crépir English to plaster Spanish enlucir, encalar Italian intonacare German verputzen.

arragiolàre , vrb: arrajolare, arregiolare 1, arrejolare Definition ingòllere s’arrajolu, sa maladia chi benit a is canes; arrennegare meda Synonyms e antonyms arragiolire, arraulare / airai, arrannegai, inchietae Sentences currendhe avatu meu che arrejoladu, si est postu a mi sighire ◊ mi apo fatu sa lista de sas persones chi, si arrajolo, devo mossigare! 2. cusse marranu de l’intzugliare ca si arrejolaiat che cane! ◊ issa no cheriat seguzada ca si arregiolaiat che batu (M.Danese) Etymon ltn. rabies Translations French être atteints de la rage English to catch rabies Spanish rabiar Italian prèndere la ràbbia German sich die Tollwut zuziehen.

arramadúra , nf: arromadura, ramadura Definition cambos, sida; frores e fògia frisca de amenta e de àteru chi sa gente betat in is orrugas candho passant unu santu in crufessone; sa sida chi ponent a s'arau, tra s'isteva e sa dentale, po bogare bene is surcos Synonyms e antonyms arromada, arromu Sentences sos pitzinnos festant a santu Zuvanne brincandhe s'arramadura alluta in sas carrelas 2. unus cantus iant istérriu in sa bia is mantus insoru, atrus ispainànt s'arramadura ◊ me is arrugas po is festas ghetant s'arramadura 3. s'arromadura de s'aradu si faghet ponindhe sida tra s'isteva e sa entale pro fagher essire menzus sos surcos Scientific Terminology sntz Etymon ctl. enramadura Translations French jonchée de fleurs English decking with flowers Spanish follaje, ramaje, reja Italian infiorata German Blumenschmückung.

arramài , vrb: arramare, arromai, arromari, ramai Definition pònnere sida frisca, cambos, frores e àteru in crésia, in is portales, in is orrugas, fintzes a betadura in terra, po is festas ue passat sa crufessone cun su santu Sentences eus segau prunica po arromari is bias innantis de passari sa prucissioni 2. arromai s'arau po fai mellus is surcus Etymon ctl. enramar Translations French couvrir de feuillages English to cover with branches Spanish enramar Italian infrascare German mit Zweigen bedecken.

arrandài , vrb: arrendai 1, randai Definition fàere o pònnere s’arrandha a unu bestimentu o trastu Synonyms e antonyms irrandhare, trinetare Sentences est arrandendi sa camisa ◊ mi ammostas su chi as arrandau me is pannus? ◊ is féminas ant arrandau sa tialledha de s'altari ◊ apu arrendau is lensolos 2. intamen de arrechiai a su babbu mortu, sa genti iat arrandau po sa filla Etymon srd. Translations French faire de la dentelle English to lace Spanish adornar con encajes Italian merlettare German mit Spitzen besetzen.

arrannàssa , nf Definition aragna o lupu de mari, genia de pische chi podet fàere fintzes de unu metro, bonu meda Synonyms e antonyms ispirrita, lobina, tràcina Scientific Terminology psc, dicentrarchus labrax Etymon itl. arranassa Translations French loup de mer English bass (sea) Spanish róbalo Italian spìgola German Wolfsbarsch.

arrasogiàda , nf: arrasojada, arresojada Definition istichia de lepedha, segada fata a lepedha Synonyms e antonyms sticada Translations French coup de couteau English stab Spanish navajada, navajazo Italian coltellata German Messerstich.

arrebbechinàre , vrb: rebbechinare* Definition istare a perrica, fàere s'abbetiosu, arrespòndhere po abbétia Synonyms e antonyms abbetiae, reotare, tricatare Translations French avoir une prise de bec English to squabble Spanish altercar Italian battibeccare German zanken.

arrebbócu , nm Definition carda de prantu, de arrennegu Synonyms e antonyms arrebbentu Etymon srd. Translations French rage réprimée avec de chaudes larmes English anger reprimed with an implacable cry Spanish arrebato de ira Italian ira reprèssa con pianto implacàbile German verhaltener Zorn.

arrebbússu , nm: ribbussu Definition pígiu de impastu (crachina o cimentu cun rena) chi si ponet a is muros po dhos allisare e finire, ammontare is fartas, giare fortilesa, istare prus límpios e po dhis giare una passada de tinta Synonyms e antonyms àlbiu, arrebbussonzu, incalchinu, ingrostu, innalvinonzu, intúnigu Sentences si ses maistu bonu si bit a s'arrebbussu Etymon srd. Translations French plâtre, enduit de ciment English plaster Spanish enlucido Italian intonacatura German Verputzen.