Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

imperài, imperàre , vrb: impleai, impreai, impreare, impreari, impriai, omperae, umperai Definition pònnere una css. cosa o a ccn. a unu bisóngiu, a calecuna cosa, cun cosa Synonyms e antonyms impidare, manigiai, omperae Sentences imperadhu su sardu, ca est contravelenu! (A.Satta)◊ apo impreau mastros de muru e manibales a fravicare ◊ cust'intima ti servat de cundenna, za chi s'abbilidade no l'impreas ◊ su tempus comente l'impreas, tue? ◊ apu dépiu impleai sa língua de su fuetu po dhu cumbínciri a cambiai vida ◊ custa est beste noa ca l'apo impreada pagu ◊ impèralu su tempus chi as! ◊ arregordadí chi tenis de impreai bèni su tempus! Etymon ltn. imperare Translations French employer English to use Spanish emplear Italian adoperare, usare German benutzen.

imperaulàre , vrb Definition foedhare tempus innanti cun ccn. po àere calecuna cosa e giare su foedhu, impromítere Synonyms e antonyms aparagulare 2. chie fit già imperaulada, chie deviat atèndhere in domo, chie si deviat fàghere monza e neune lu cheriat ◊ sa robba mi l'ant chircada in medas e so imperauladu cun paritzos Etymon srd. Translations French prendre la parole, passer la parole à qqn English to reserve Spanish apalabrar, reservar Italian prenotare German vorbestellen.

imperdigonài, imperdigonàre , vrb Definition fèrrere isparandho a perdigones Synonyms e antonyms isperdiconare, perdigonai Etymon srd. Translations French cribler de balles English to riddle with shot Spanish disparar perdigones Italian impallinare German mit Schrot treffen.

imperelàre , vrb: imperlai, imprellare, imprelleare Definition pònnere is prellas po bellesa o istídhigos lughentes che prellas Sentences ealla sa grina imprelleada de lentore a prima lughe! ◊ s'erva est imperelada de bidhia Etymon srd. Translations French orner de perles English to bead Spanish adornar con perlas Italian imperlare German mit Perlen schmücken.

imperiàre , vrb Definition iscúdere o lampare una cosa atesu Synonyms e antonyms abbutare, aggradiare, imbolare, interiare, ispiòndiri, lampare Sentences sa preda deo che l'império prus de a tie ◊ a frundha si che impériat sa preda meda prus de la tragare a manu ◊ sa pompa, afíndhela in punta, che impériat s'abba atesu mescamente si bi at pressione meda 2. crabolos coment'e in líbbera aera imperiades atesu Translations French lancer English to fling Spanish arrojar Italian lanciare German werfen.

imperrài , vrb: imperriai, imperriare Definition cicire a cuadhu, cun is cambas una a cada parte; giumpare, passare de un'ala a s'àtera de calecuna cosa (de su leminàrgiu, de un'erriu, fintzes de su mare); in cobertantza, pònnere in mesu de perras, cobèrrere (fintzes in su sensu de ingannare)/ imperrai in còscia = brincare a cadhu, sere a s'imperriotu Synonyms e antonyms acabadhare, acuadhigai, isperriare / intrare, zumpare Sentences impérrio su cadhu de sa torrada e, in sos caminos de canos ritratos, antigas istigas s'ispijant in s'ànima mia (L.Brozzu)◊ at imperrau sa muredha ◊ s'ómine no essiat a monte, no si fidabat prus a imperriare cadhu 2. chi no sàntziant munera no dhu'impérriant me in su magasinu! ◊ mabadita s'ora chi apu imperriau su mari! ◊ dèu no dh'ia lassau imperrai mancu su liminaxu de domu ◊ cussu a innòi no nc'impérriat prus 3. tui ses marxani béciu, ma a mei no m'impérrias! ◊ a su muenti sardu dh'impérrias una borta isceti! Etymon srd. Translations French être à califourchon English to overlap Spanish estar a horcajadas Italian accavalciare German rittlings sitzen auf.

impestài , vrb: impestare Definition ispainare o apicigare s'apesta, o fintzes css. maladia (infetu); prènnere su logu o sa cosa de calecunu male Synonyms e antonyms alluae, apestai, impestulare 2. si impestamos sa terra cun plàsticas, àtzidos e prumu depimos pònnere in su computu unu costu ◊ cussas fàbbricas ant impestadu su campu de fumàdigu e de carravore Etymon srd. Translations French infecter, polluer English to pollute Spanish infectar, contaminar Italian infettare, contagiare, inquinare, ammorbare German verseuchen, anstecken, verpesten

impetàre , vrb Definition pònnere su petu nou, unu pígiu nou a su fundhu de is iscarpas, dae mesania a sa punta, asuta Synonyms e antonyms apetare, inciolai | ctr. ispetare 1 Translations French ressemeler English to resole Spanish remontar, echar medias suelas Italian risuolare German neu besohlen.

impiastài , vrb: impiastrai, impiastrare, impriastai, impriastare Definition imbrutare cun calecuna cosa, fàere impiastos, atzorodhos, fàere faina a improdhu, chentz'arte, chentza critériu Synonyms e antonyms imbrastagare, imbrastiare, incadhotzai Sentences si creit ca a fai esamis in s'universidadi est a s'impriastai is murrus de… de… bah, ca no dhu bollu mancu nai! Etymon itl. Translations French barbouiller English to daub Spanish embadurnar Italian impiastrare German beschmieren.

impiberàre , vrb: impibirai, impiperare Definition cundhire cun su píbere (nau fintzes in su sensu de ndhe pònnere tropu) Synonyms e antonyms pibiristai Etymon srd. Translations French poivrer English to pepper Spanish sazonar con pimienta Italian pepare German pfeffern.

impicài, impicàre , vrb Definition apicare a sa furca o a calecunu logu artu cun sa fune acapiada a su tzugu po bochíere; pònnere cosa in artu agganciada a calecunu logu (es. puncione, crau o àteru) Synonyms e antonyms apicai | ctr. ispicai Sentences sas matas chi as brujadu t'isetant pro t'impicare 2. lah ca sa sàssula est impicada ingunis! ◊ sas campanas las ant impicadas in su campanile ◊ apo impicatu su cuadru a su crau de su muru ◊ zuchiat una manu impicada a su trucu fascada chin d-una fasca de frandha Etymon itl. Translations French pendre English to hang Spanish ahorcar Italian impiccare German aufhängen.

impicàre 1 , vrb: impigare, impigiai, impigiare, impixai, impixare, impixari Definition pònnere su pighe, istangiare, tupare cun pighe; fàere niedhu che pighe Synonyms e antonyms impighinzonare Sentences su sabbateri impixat sa soga po cosí ◊ poniant sa cosa suba de sos telos de tela impigada ◊ at cosidu cun ispau impigadu ◊ cussu carradellu lu deves impixare! ◊ ma ite portas, sas urigas impigadas, chi no intennes canno ti tzírriant?! 2. sunt logos impigados de su disisperu Etymon srd. Translations French poisser English to tar Spanish empegar Italian impeciare German pichen.

impiciài, impiciàre , vrb: impitzare Definition pònnere o impreare a calecuna cosa, imbargare in calecuna cosa; pònnere contivígiu a fàere una cosa Synonyms e antonyms apichiare, impegnai, ocupai 2. impitzadindhe tue a fàghere cussa faina, chi cun cussos pisedhos no bi at cabu! Etymon itl. impicciare Translations French s'engager English to undertake Spanish comprometerse Italian impegnarsi German sich verpflichten.

impidàre , vrb: impitai, impitare Definition impreare, pònnere a calecuna cosa; imbargare, prènnere un'istrégiu cun calecuna cosa o pònnere a un'impreu Synonyms e antonyms imperai, impleai, omperae, opitare / imbargare Sentences impita sa resorza pro ispuligare s'arantzu! ◊ una surra de genti est impitada a iscabbulli unu pagu de terra po bivi ◊ pro s'iscravamentu s'impitaiat un'àteru crutzifissu ◊ candho un'aina est impitada male, sa faina essit istropiada ◊ abarra tui, ca gei dhu scis ca babbu tuu est impitau in cussu mabasicu de giogu! (A.Garau)◊ impita su mestieri chi tenes! no si ndhe serat tempus e ne annos chi impidat su podere de custa zente ◊ at postu sa muzere abbandha che trastu betzu chi no s'impidat prus! 2. su zostru ancora est impitadu cun canistedhos, fusos e telarzos Translations French employer English to employ Spanish emplear Italian utilizzare, impiegare German benutzen.

impiligàre , vrb: impirigai, impirigari, imprigare Definition arrèschere, pònnere a unu in mesu de cosas pagu de bonu, su si pèrdere in calecuna dificurtade, betare apare; fintzes ocupare faendho cosa Synonyms e antonyms imbusticai, pèldere / imbogiare, trabojare Sentences cussu est impirigau in d-unu muntoni de cosas! ◊ l'at impiligadu su dimóniu 2. chi no funt erribbaus bollit narri ca ant fatu guastu cun sa màchina o si funt impirigaus in custus caminus ◊ us corros a cerbu si dhi funt imprigaus in as brancas de as matas ◊ sa lana si est totu impirigada 3. immoe soe impirigau in d-una cummédia e nd'apu peri un'àtera de currègere Etymon itl. implicare Translations French engluer, séduire English to lime, to entice Spanish enredar, envolver Italian invescare, sedurre German umgarnen, verführen.

impilíre, impilíri , vrb Definition pònnere pilu: si narat de is pigiones, de sa gente (is piciocos chi faendho a mannos dhis creschet su pilu a inghíriu de sa natura) Synonyms e antonyms pilire | ctr. ispilire Sentences in su nidu una rúnchile crompia est impilindhe alas e carena (G.Piga)◊ bessidindhe dae mesu, tue, ite ti contas mannu, candho no ses mancu impilidu! ◊ chin sas manos a gupu, che lachedhu, est carignendhe bator gardaneras galu impilindhe ◊ su pitzinnu est galu a impilire Translations French emplumer English to feather Spanish emplumar Italian impiumare German Federn bekommen.

impillài , vrb Definition pònnere unu pígiu in pitzu de s'àteru, subrabare, apirare; atrotigare e acostire duos filos apare, a manera chi s'imbodhighent s'unu cun s'àteru Synonyms e antonyms apillai / folfigiare, profizare Etymon ltn. implicare Translations French tordre des brins, des fils English to wring, to double yarns Spanish torcer hilos Italian tòrcere o raddoppiare i fili German winden.

impinnài, impinnàre , vrb Definition nau de un'animale (su cuadhu), pesare in artu is peis de ananti (ma si narat de àteru puru in su sensu de artzare); nau in cobertantza, pònnere contras a ccn., foedhare o essire in contràriu Synonyms e antonyms cabussonare, cadramissare Sentences custu est cadhu ch'impinnat ◊ impinneit sos ojos e bideit sa piluca sua in manos a su púpulu 2. cuss'iscomunigau est impinnendi totu sa gioventudi contr'a sa crésia e contr'a sa religioni! Etymon itl. Translations French se cabrer English to prance Spanish encabritarse, enarbolarse Italian impennarsi German sich bäumen.

impiocài , vrb Definition pigare a ingannu Synonyms e antonyms abbovai, abbuvonare, coglionai, coluvronare, imbusterai, imbuvonare, improsae, ingannai, mariolare, mariotare, piocai, scafai, trampai Sentences narat tantis bellus fuedhus po impiocai sa genti, ca estt unu grandu imbrollioni e improsat a totus ◊ agatant sempri sa manera de s'impiocai cun prumissas de malu pagadori Etymon srd. Translations French duper English to fool Spanish embaucar, embrollar Italian imbrogliare German betrügen.

impipài , vrb: impipare 1, impipari Definition aconciare s'orrobba coment'e torrandhodhi a fàere sa trama, chentza betare tzàpulu Synonyms e antonyms apipare, cosinzare, intibbiri Sentences apu impipau una mígia ca fiat totu istampus ◊ depit èssi genti pòbira: in sa canadesa portat un'iscórriu aici mannu impipau! Translations French repriser, raccomoder English to mend Spanish remendar Italian rammendare German stopfen.