imbusterài, imbusteràre , vrb Definition
pigare a ingannu
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
coluvronare,
imbuvonare,
improsae,
ingannai,
mariolare,
scafai,
trambollai,
trampai
Etymon
srd.
Translations
French
duper
English
to swindle
Spanish
embaucar
Italian
turlupinare
German
täuschen.
imbuvonàre , vrb Definition
pigare is àteros coment’e bovos, cun ingannu
Synonyms e antonyms
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
colovrinare,
corogliare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
mariolare,
scafai,
trampai
Etymon
spn.
embobar
Translations
French
embobiner
English
to dupe
Spanish
engatusar,
engañar
Italian
abbindolare
German
betrügen.
immachinàre , vrb Definition
rfl., coment’e fàere a macu, essire in machines, nau in su sensu de si fàere ideas, ibertu o àteru tropu atesu de sa realtade o de su possíbbile
Sentences
no t'immàchines ca tantu no est gai!
Translations
French
s'illusionner
English
to deceive oneself
Spanish
ilusionarse
Italian
illúdersi
German
sich etwas vormachen.
immaginài , vrb: immaginare,
immazinare,
irmaginare,
irmazinare Definition
pentzare is cosas chentza dhas bíere e ne ischire, faendhosindhe un’idea, una figura in sa mente
Synonyms e antonyms
apensare,
figurae
Sentences
podides irmazinare su cascavellu chi mi at postu candho mi at allegadu de "sos àteros astros"! (A.Deplano)
Translations
French
imaginer
English
to imagine
Spanish
imaginar
Italian
immaginare
German
sich vorstellen.
immalèsciri , vrb Definition
peorare de salude
Synonyms e antonyms
aggravae,
ammalesci,
imbalèschere,
impeorai,
impeusare,
pejorare
| ctr.
illebiare,
mediare
Sentences
sa maladia si est in pagu tempus immaléscia e Boicu at serrau is ogus po sempri
Translations
French
s'aggraver
English
to get worse
Spanish
agravarse
Italian
aggravarsi
German
sich verschlimmern.
immalmàre, immamàre, immamàri , vrb: irmamai,
irmamare,
ismamai,
ismamare,
smamai Definition
coment'e istesiare dae sa mama: segare is cambighedhos noos chi su fundu de sa bide (o de àtera cosa prantada) bogat in prus de is chi depent bogare is pudones o chi podet allatare; andharesindhe; istesiare, istagiare is animales piticos de sa mama po no súere prus
Synonyms e antonyms
ammamai,
brossare,
ilmamagiare,
irbrossare,
irgemmellai,
scalancari,
ispudhonare,
spillonai
/
illascare,
ispampinare,
sderriai
/
istitai
Sentences
sonniaiat chi fit immamendhe, pudendhe, ifischendhe, binnennendhe e catighendhe ◊ a irmamare est faina istentosa
2.
nche fint istichitos in su funnacru irmamanne vinu e bruschetanne
Etymon
srd.
Translations
French
rendre moins épais
English
to thin (out)
Spanish
deschuponar,
desmamonar,
destetar
Italian
sfoltire,
sfemminellare
German
lichten.
immandràre , vrb Definition
portare o isserrare in sa mandra, in ccn. acorru, aintru
Synonyms e antonyms
acorrae 1,
ammandrare,
impascialare
| ctr.
bocare,
irmandrare
Sentences
sos pastores, si no immandraiat a pasculu innotu, nissune li naraiat nudha ◊ ti ant lassadu coment’e un'arveghe eremitana immandrada pro semper cun cresura de mare (F.Cocco)◊ tiu Zommaria che aiat immandradu unu catzedhu in cughina
Etymon
srd.
Translations
French
enfermer
English
to shut in
Spanish
apriscar
Italian
rinchiùdere
German
einschließen.
immandronatzàre , vrb Definition
essire o fàere mandronatzu, mandrone
Synonyms e antonyms
acochinai,
acovardai,
ammandronae,
ammandronire,
arraigai,
impraitzai
Sentences
su vísciu ispinghet s'ómine a s'immandronatzare
Etymon
srd.
Translations
French
rendre paresseux
English
to make lazy
Spanish
emperezarse
Italian
impoltronire
German
faul werden.
immatài , vrb: immatzai,
irmatare,
ismatare,
smatai Definition
ispatzare, illimpiare su terrenu segandhoche is tupas po dhu prènnere a laore, o fintzes po pàsculu
Synonyms e antonyms
ammatutzare,
ilbratare,
illitiare,
irbuscare,
irrascare,
ismatutzare,
ispatare,
matai
Etymon
srd.
Translations
French
débroussailler
English
to root out
Spanish
desmontar,
rozar
Italian
sterpare
German
vertilgen.
immatàre , vrb: immatzai 1,
immatzare,
irmassare,
irmatare 1,
ismatare 1,
smatzai Definition
bogare sa matza, su matzàmene de unu pegus faendhodhu a petza; rfl. nau in cobertantza (e arrennegaos) po andhare de su corpus; immatzare est fintzes immarrire a tropu (coment'e calare sa matza/matzàmene de sa pelea, smeraisí)
Synonyms e antonyms
immativuzare,
irbentrare,
irbudhai,
isbuserigare,
isbuzare
Idioms
csn:
i. su pane = catzarecheli su de mesu, su prus modhe; irmatare su fogu = ispàrghere unu pagu sa chisina (dae ue est prus a muntone, in mesu) a manera chi sa linna brusiendhe abbarret unu pagu supesada e tenzat de prus
Sentences
irmatare su pische, su porcu, sa berbeghe, unu fiadu maselladu ◊ su fiadu l'ant immatadu in d-unu patrefíliu ◊ mortu su sibrone, sa cosa de fàere fiat a dh'auscare e immatzare
2.
putzinosu, si est irmatadu inue colat sa zente!
Etymon
srd.
Translations
French
éventrer,
vider
English
to disembowel
Spanish
destripar
Italian
sventrare
German
ausweiden.
immativuzàre , vrb: ismativuzare Definition
bogare sa matza, su matzàmene, limpiandho unu pegus bochitu
Synonyms e antonyms
immatare,
irbentrare,
irbudhai,
isbuserigare,
isbuzare,
isminuzare,
istripare
Sentences
l'ant iscarvedhadu e ismativuzadu a bistrale
Translations
French
équarrir,
vider,
étriper
English
to eviscerate
Spanish
destripar
Italian
squartare,
sventrare,
sbudellare
German
ausschlachten,
ausweiden.
immaudinàre , vrb Definition
fàere o orrúere coment'e dormiu, coment'e mortu (de su male, de is cropos, de su sonnu), leare o pèrdere is atuamentos
Synonyms e antonyms
ammadainare,
ammodoinai,
asturdire,
irmedhighinare
Etymon
srd.
Translations
French
assommer
English
to shock
Spanish
desmayarse,
aturdir
Italian
tramortire
German
betäuben.
immelmàre , vrb: immermare,
irmermare,
irmermiare,
ismermiai,
smarmai Definition
bogare de pare sa carena, segare is arremos o mermos; bogare, segare su burdàmene de una mata, is cambos chi no balent o istrobbant sa créschia
Synonyms e antonyms
irmermedhare,
iscempiai,
iscroniai,
iseniare,
istropiai,
isvrembare,
sciguriai,
sciorbedhai
/
immalmare,
irgemmellai
Sentences
si ti ponzo manu, oe t'irmermo!
2.
e tenio àsiu, deo, a ischirrare, a ilmutzare, a bogare in loba, a pudare, a immelmare, a isalmentare: nudha, una binza betza prena de malesa! (A.Cossu)
Etymon
srd.
Translations
French
démembrer,
défigurer,
ébourgeonner
English
to prune,
to disfigure,
to split up
Spanish
desmembrar,
deschuponar
Italian
smembrare,
sfigurare,
scacchiare
German
zergliedern,
ausgeizen.
immeltzàre , vrb: ismeltzare Definition
bènnere o essire prus pagu, bogare una parte, fàere prus pagu
Synonyms e antonyms
abasciai,
amenguai,
ilminorigare,
immenguare,
impagai,
irminèscere,
miminare,
scimai,
torrae
| ctr.
crèschere
Translations
French
diminuer
English
to lessen
Spanish
disminuir,
menguar
Italian
diminuire,
scemare
German
vermindern,
abnehmen.
immenguàre , vrb: irmenguai,
irminguare,
ismenguare,
smenguai Definition
torrare a prus pagu, miminare, bogare, fàere de cantidade prus paga
Synonyms e antonyms
abasciai,
amenguai,
arreduire,
emenguare,
ilminorigare,
immeltzare,
impagai,
irminèscere,
menguanare,
miminare,
mendigai,
scimai,
torrae
| ctr.
crèschere
Sentences
sa zente fit meda, ma fit immenguandhe ◊ soi meledendu de irmenguai is crabas (P.Pillonca)
Etymon
srd.
Translations
French
diminuer
English
to diminish
Spanish
disminuir,
menguar
Italian
diminuire
German
vermindern.
immesài, immesàre, immesàri , vrb: irmesae,
irmesare,
ismesare,
smesai Definition
bogare, torrare o fàere a metade sa cosa, ispartzire o segare in duas metades, a lados
Synonyms e antonyms
ammesai 1,
ismesujare
| ctr.
addopiae
Sentences
sa maladia cada annu l'irmesabat sas crapas ◊ s'ispagnola est sa pesta chi at irmesau medas famíllias
Etymon
srd.
Translations
French
partager en deux
English
to halve
Spanish
demediar
Italian
dimezzare
German
halbieren.
imminzàre , vrb: irminzare Definition
apariciare, cuncordare ccn. cosa
Synonyms e antonyms
altimizare,
archimingiai,
arminzare,
concevare,
intragnai,
oldinzare,
ordimignare
Sentences
fit imminzendhe calchi cosa pro sa chena ◊ ant imminzadu un'antifurtu ◊ pro sos poetas chi fiorint como imminzant unu prémiu in donzi bidha
Etymon
srd.
Translations
French
ourdir,
machiner
English
to contrive
Spanish
tramar
Italian
ordire,
macchinare
German
anzetteln.
immolàre , vrb: irmolare,
irmolari,
ismolare,
smolai Definition
bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda
Synonyms e antonyms
acuciai,
afilare 1,
apuntai,
arrodai 1
| ctr.
ingudrai,
irmarrare
2.
in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura
3.
mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari!
Etymon
ctl.
esmolar
Translations
French
affiler,
aiguiser
English
to sharp
Spanish
afilar
Italian
affilare
German
schleifen.
immulzàre , vrb: immurgiare,
immurzare,
irmurjare,
irmurzai,
irmurzare,
ismugliare,
ismulzai,
ismurzare,
smurzai Definition
papare a mengianu, fàerei s'immúrgiu
Synonyms e antonyms
gustai,
murzai
Sentences
a s'ora de ismulzai mi pichetu tres fogatzas ◊ bàtindhe su conchedhu de su giodhu ca immurzamus! ◊ mi apo irmurzadu una bella supa de late ◊ irmúrjati antis de tucare! ◊ nonna e neta si sunt postas a immulzare ◊ a bustare e a ismugliare bi fiat sa matessi bundhàntzia ◊ su fizu est irmurzàndhesi a pane e casu
Surnames and Proverbs
prb:
chini cenat a binu irmurzat a abba
Etymon
spn.
almorzar
Translations
French
prendre son petit-déjeuner
English
to breakfast
Spanish
desayunar
Italian
fare colazióne
German
frühstücken.
immurrài, immurràri , vrb rfl: irmurrare 1 Definition
bènnere o essire canu o murru in is pilos
Synonyms e antonyms
ammurrai 1,
incanire,
incanudai
Sentences
atentzione, zovanedhas, s'afródhiu chi teneis de innoghe a bosi cozuare no irmurreis a pilu! (L.Pisano)◊ portas frungiduras in faci e megas de t’immurrai
Etymon
srd.
Translations
French
devenir chenu
English
to turn white
Spanish
encanecer
Italian
incanutire
German
grau werden.