imbusterài, imbusteràre , vrb Definitzione
pigare a ingannu
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
coluvronare,
imbuvonare,
improsae,
ingannai,
mariolare,
scafai,
trambollai,
trampai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
duper
Ingresu
to swindle
Ispagnolu
embaucar
Italianu
turlupinare
Tedescu
täuschen.
imbuvonàre , vrb Definitzione
pigare is àteros coment’e bovos, cun ingannu
Sinònimos e contràrios
abbovai,
abbuvonare,
coglionai,
colovrinare,
corogliare,
imbelecare,
imbusterai,
improsae,
ingannai,
ingrangugliare,
mariolare,
scafai,
trampai
Ètimu
spn.
embobar
Tradutziones
Frantzesu
embobiner
Ingresu
to dupe
Ispagnolu
engatusar,
engañar
Italianu
abbindolare
Tedescu
betrügen.
immachinàre , vrb Definitzione
rfl., coment’e fàere a macu, essire in machines, nau in su sensu de si fàere ideas, ibertu o àteru tropu atesu de sa realtade o de su possíbbile
Frases
no t'immàchines ca tantu no est gai!
Tradutziones
Frantzesu
s'illusionner
Ingresu
to deceive oneself
Ispagnolu
ilusionarse
Italianu
illúdersi
Tedescu
sich etwas vormachen.
immaginài , vrb: immaginare,
immazinare,
irmaginare,
irmazinare Definitzione
pentzare is cosas chentza dhas bíere e ne ischire, faendhosindhe un’idea, una figura in sa mente
Sinònimos e contràrios
apensare,
figurae
Frases
podides irmazinare su cascavellu chi mi at postu candho mi at allegadu de "sos àteros astros"! (A.Deplano)
Tradutziones
Frantzesu
imaginer
Ingresu
to imagine
Ispagnolu
imaginar
Italianu
immaginare
Tedescu
sich vorstellen.
immalèsciri , vrb Definitzione
peorare de salude
Sinònimos e contràrios
aggravae,
ammalesci,
imbalèschere,
impeorai,
impeusare,
pejorare
| ctr.
illebiare,
mediare
Frases
sa maladia si est in pagu tempus immaléscia e Boicu at serrau is ogus po sempri
Tradutziones
Frantzesu
s'aggraver
Ingresu
to get worse
Ispagnolu
agravarse
Italianu
aggravarsi
Tedescu
sich verschlimmern.
immalmàre, immamàre, immamàri , vrb: irmamai,
irmamare,
ismamai,
ismamare,
smamai Definitzione
coment'e istesiare dae sa mama: segare is cambighedhos noos chi su fundu de sa bide (o de àtera cosa prantada) bogat in prus de is chi depent bogare is pudones o chi podet allatare; andharesindhe; istesiare, istagiare is animales piticos de sa mama po no súere prus
Sinònimos e contràrios
ammamai,
brossare,
ilmamagiare,
irbrossare,
irgemmellai,
scalancari,
ispudhonare,
spillonai
/
illascare,
ispampinare,
sderriai
/
istitai
Frases
sonniaiat chi fit immamendhe, pudendhe, ifischendhe, binnennendhe e catighendhe ◊ a irmamare est faina istentosa
2.
nche fint istichitos in su funnacru irmamanne vinu e bruschetanne
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rendre moins épais
Ingresu
to thin (out)
Ispagnolu
deschuponar,
desmamonar,
destetar
Italianu
sfoltire,
sfemminellare
Tedescu
lichten.
immandràre , vrb Definitzione
portare o isserrare in sa mandra, in ccn. acorru, aintru
Sinònimos e contràrios
acorrae 1,
ammandrare,
impascialare
| ctr.
bocare,
irmandrare
Frases
sos pastores, si no immandraiat a pasculu innotu, nissune li naraiat nudha ◊ ti ant lassadu coment’e un'arveghe eremitana immandrada pro semper cun cresura de mare (F.Cocco)◊ tiu Zommaria che aiat immandradu unu catzedhu in cughina
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
enfermer
Ingresu
to shut in
Ispagnolu
apriscar
Italianu
rinchiùdere
Tedescu
einschließen.
immandronatzàre , vrb Definitzione
essire o fàere mandronatzu, mandrone
Sinònimos e contràrios
acochinai,
acovardai,
ammandronae,
ammandronire,
arraigai,
impraitzai
Frases
su vísciu ispinghet s'ómine a s'immandronatzare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
rendre paresseux
Ingresu
to make lazy
Ispagnolu
emperezarse
Italianu
impoltronire
Tedescu
faul werden.
immatài , vrb: immatzai,
irmatare,
ismatare,
smatai Definitzione
ispatzare, illimpiare su terrenu segandhoche is tupas po dhu prènnere a laore, o fintzes po pàsculu
Sinònimos e contràrios
ammatutzare,
ilbratare,
illitiare,
irbuscare,
irrascare,
ismatutzare,
ispatare,
matai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
débroussailler
Ingresu
to root out
Ispagnolu
desmontar,
rozar
Italianu
sterpare
Tedescu
vertilgen.
immatàre , vrb: immatzai 1,
immatzare,
irmassare,
irmatare 1,
ismatare 1,
smatzai Definitzione
bogare sa matza, su matzàmene de unu pegus faendhodhu a petza; rfl. nau in cobertantza (e arrennegaos) po andhare de su corpus; immatzare est fintzes immarrire a tropu (coment'e calare sa matza/matzàmene de sa pelea, smeraisí)
Sinònimos e contràrios
immativuzare,
irbentrare,
irbudhai,
isbuserigare,
isbuzare
Maneras de nàrrere
csn:
i. su pane = catzarecheli su de mesu, su prus modhe; irmatare su fogu = ispàrghere unu pagu sa chisina (dae ue est prus a muntone, in mesu) a manera chi sa linna brusiendhe abbarret unu pagu supesada e tenzat de prus
Frases
irmatare su pische, su porcu, sa berbeghe, unu fiadu maselladu ◊ su fiadu l'ant immatadu in d-unu patrefíliu ◊ mortu su sibrone, sa cosa de fàere fiat a dh'auscare e immatzare
2.
putzinosu, si est irmatadu inue colat sa zente!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
éventrer,
vider
Ingresu
to disembowel
Ispagnolu
destripar
Italianu
sventrare
Tedescu
ausweiden.
immativuzàre , vrb: ismativuzare Definitzione
bogare sa matza, su matzàmene, limpiandho unu pegus bochitu
Sinònimos e contràrios
immatare,
irbentrare,
irbudhai,
isbuserigare,
isbuzare,
isminuzare,
istripare
Frases
l'ant iscarvedhadu e ismativuzadu a bistrale
Tradutziones
Frantzesu
équarrir,
vider,
étriper
Ingresu
to eviscerate
Ispagnolu
destripar
Italianu
squartare,
sventrare,
sbudellare
Tedescu
ausschlachten,
ausweiden.
immaudinàre , vrb Definitzione
fàere o orrúere coment'e dormiu, coment'e mortu (de su male, de is cropos, de su sonnu), leare o pèrdere is atuamentos
Sinònimos e contràrios
ammadainare,
ammodoinai,
asturdire,
irmedhighinare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
assommer
Ingresu
to shock
Ispagnolu
desmayarse,
aturdir
Italianu
tramortire
Tedescu
betäuben.
immelmàre , vrb: immermare,
irmermare,
irmermiare,
ismermiai,
smarmai Definitzione
bogare de pare sa carena, segare is arremos o mermos; bogare, segare su burdàmene de una mata, is cambos chi no balent o istrobbant sa créschia
Sinònimos e contràrios
irmermedhare,
iscempiai,
iscroniai,
iseniare,
istropiai,
isvrembare,
sciguriai,
sciorbedhai
/
immalmare,
irgemmellai
Frases
si ti ponzo manu, oe t'irmermo!
2.
e tenio àsiu, deo, a ischirrare, a ilmutzare, a bogare in loba, a pudare, a immelmare, a isalmentare: nudha, una binza betza prena de malesa! (A.Cossu)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
démembrer,
défigurer,
ébourgeonner
Ingresu
to prune,
to disfigure,
to split up
Ispagnolu
desmembrar,
deschuponar
Italianu
smembrare,
sfigurare,
scacchiare
Tedescu
zergliedern,
ausgeizen.
immeltzàre , vrb: ismeltzare Definitzione
bènnere o essire prus pagu, bogare una parte, fàere prus pagu
Sinònimos e contràrios
abasciai,
amenguai,
ilminorigare,
immenguare,
impagai,
irminèscere,
miminare,
scimai,
torrae
| ctr.
crèschere
Tradutziones
Frantzesu
diminuer
Ingresu
to lessen
Ispagnolu
disminuir,
menguar
Italianu
diminuire,
scemare
Tedescu
vermindern,
abnehmen.
immenguàre , vrb: irmenguai,
irminguare,
ismenguare,
smenguai Definitzione
torrare a prus pagu, miminare, bogare, fàere de cantidade prus paga
Sinònimos e contràrios
abasciai,
amenguai,
arreduire,
emenguare,
ilminorigare,
immeltzare,
impagai,
irminèscere,
menguanare,
miminare,
mendigai,
scimai,
torrae
| ctr.
crèschere
Frases
sa zente fit meda, ma fit immenguandhe ◊ soi meledendu de irmenguai is crabas (P.Pillonca)
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
diminuer
Ingresu
to diminish
Ispagnolu
disminuir,
menguar
Italianu
diminuire
Tedescu
vermindern.
immesài, immesàre, immesàri , vrb: irmesae,
irmesare,
ismesare,
smesai Definitzione
bogare, torrare o fàere a metade sa cosa, ispartzire o segare in duas metades, a lados
Sinònimos e contràrios
ammesai 1,
ismesujare
| ctr.
addopiae
Frases
sa maladia cada annu l'irmesabat sas crapas ◊ s'ispagnola est sa pesta chi at irmesau medas famíllias
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
partager en deux
Ingresu
to halve
Ispagnolu
demediar
Italianu
dimezzare
Tedescu
halbieren.
imminzàre , vrb: irminzare Definitzione
apariciare, cuncordare ccn. cosa
Sinònimos e contràrios
altimizare,
archimingiai,
arminzare,
concevare,
intragnai,
oldinzare,
ordimignare
Frases
fit imminzendhe calchi cosa pro sa chena ◊ ant imminzadu un'antifurtu ◊ pro sos poetas chi fiorint como imminzant unu prémiu in donzi bidha
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
ourdir,
machiner
Ingresu
to contrive
Ispagnolu
tramar
Italianu
ordire,
macchinare
Tedescu
anzetteln.
immolàre , vrb: irmolare,
irmolari,
ismolare,
smolai Definitzione
bogare s'atza a una ferramenta, a un'aina, po segare méngius; iserbare is laores, bogare is molas de s'erba; rfl. segare sa mola de su tzugu, orrúere male meda
Sinònimos e contràrios
acuciai,
afilare 1,
apuntai,
arrodai 1
| ctr.
ingudrai,
irmarrare
2.
in zerru a sos laores lis daiant una tzapitada lestra e in beranu si bi torraiat a irmolare, a che bogare s'erba prus madura
3.
mi est capitau in mesu de is peis e mi at fatu irmolari!
Ètimu
ctl.
esmolar
Tradutziones
Frantzesu
affiler,
aiguiser
Ingresu
to sharp
Ispagnolu
afilar
Italianu
affilare
Tedescu
schleifen.
immulzàre , vrb: immurgiare,
immurzare,
irmurjare,
irmurzai,
irmurzare,
ismugliare,
ismulzai,
ismurzare,
smurzai Definitzione
papare a mengianu, fàerei s'immúrgiu
Sinònimos e contràrios
gustai,
murzai
Frases
a s'ora de ismulzai mi pichetu tres fogatzas ◊ bàtindhe su conchedhu de su giodhu ca immurzamus! ◊ mi apo irmurzadu una bella supa de late ◊ irmúrjati antis de tucare! ◊ nonna e neta si sunt postas a immulzare ◊ a bustare e a ismugliare bi fiat sa matessi bundhàntzia ◊ su fizu est irmurzàndhesi a pane e casu
Sambenados e Provèrbios
prb:
chini cenat a binu irmurzat a abba
Ètimu
spn.
almorzar
Tradutziones
Frantzesu
prendre son petit-déjeuner
Ingresu
to breakfast
Ispagnolu
desayunar
Italianu
fare colazióne
Tedescu
frühstücken.
immurrài, immurràri , vrb rfl: irmurrare 1 Definitzione
bènnere o essire canu o murru in is pilos
Sinònimos e contràrios
ammurrai 1,
incanire,
incanudai
Frases
atentzione, zovanedhas, s'afródhiu chi teneis de innoghe a bosi cozuare no irmurreis a pilu! (L.Pisano)◊ portas frungiduras in faci e megas de t’immurrai
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
devenir chenu
Ingresu
to turn white
Ispagnolu
encanecer
Italianu
incanutire
Tedescu
grau werden.