Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

achitài , vrb Definition giogandho a biliardu, cumenciare su giogu, tirare su primu cropu Translations French donner l'acquit English to lead off Spanish abrir el juego Italian acchitare German den Ball aussetzen.

achizàre , vrb Definition su cambiare bisura, de face, coment'e inchietandhosi o intristandhosi Synonyms e antonyms acristai, inchigiare, inchizire, incilliri, increstare, ingrispire Etymon srd. Translations French froncer les sourcils English to frown Spanish fruncir el ceño, contrariarse Italian accigliarsi German die Stirn runzeln.

achizolàre , vrb Definition pònnere in su chizolu, in calecunu cugigone Synonyms e antonyms achizonare, acuzonare, angronare, arreconai, inchizolare, incozolare | ctr. bocare, essire Etymon srd. Translations French rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian incantucciare German in Winkeln stöbern, sich in eine Ecke verkriechen.

achizonàre , vrb Definition cuare, pònnere, istare in d-unu cuzone, a una bandha Synonyms e antonyms acantonai, achizolare, acuzonare, arreconai, inchizolare, incozolare | ctr. bocare, essire Etymon srd. Translations French rencogner English to put in a corner Spanish arrinconar Italian rincantucciare German in eine Ecke stellen, drängen.

aciannitài , vrb: agiannitai, arxanitai, assannitai, axannitae, axinitai, azanitare, azannidare, azannitai, azannitare, giannitai Definition su apedhare de is canes candho pesant sa fera, s'apédhida a tzichírriu chi faent is canes tzerriandho su mere ca no arrennescent a sighire e aciapare su sirbone o àteru animale, prus che àteru si est piticu, o fintzes po dhu sinnalare; nau de gente, su si allegrare meda de calecuna cosa Synonyms e antonyms gannitare, giannire, tzannidare Sentences su cane fuit azannidandhe unu cunillu ◊ is canis funt arxanitendi, si bit ca ant agatau sa fera! 2. abarrant a ingíriu de su foghidoni, papendu e bufendu, agiannitendi comenti faint is margianis Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French aboyer English to bark Spanish ladrar Italian scagnare German anschlagen.

aciapài , vrb: aciapare, aciopare, atzapai, atzapare, ciapai Definition agatare de cumbinatzione o cricandho; pigare, aferrare calecuna cosa cun is manos o àteru, nau fintzes in su sensu de furare, de ingòllere maladia o àteru / pps. aciapadu, aciàpidu / aciapai ccn. mali = collire maladia Synonyms e antonyms abbigiare, acatare, aciocai, apaciapai, cassai, furai, tènnere / abbrancai, acafai, afarrancae, aferrai, aggafai, aggarrai, agguantai, collire | ctr. iscapare, lassai Sentences l'ant aciapadu rutu in su ludu ◊ chie chircat aciapat ◊ crediant de atzapare su locu serrau ◊ su tempus colat e nos atzapamus diversos ◊ candho leadu s'at sa mascaríglia mi so aciàpidu cun muzere mia! ◊ betzu e débbile, n'at atzapatu sa morte ◊ aciopeit su frade bochindhe fogu ◊ ómines e féminas si chircant, s'aciopant, si leant e si lassant 2. aciapa su gatu ca ndi at furau s'arrocali! ◊ passendi in sa porta ndi at aciapau sa fatura Etymon itl. Translations French attraper English to catch Spanish coger, agarrar Italian acchiappare German fangen.

aciapinài , vrb: ciapinare Definition fàere is cosas a improdhu, male Synonyms e antonyms aciapuciae, aciarollai, afioncai, allarodhai, inciaputzare Etymon itl.t acciapinare Translations French bâcler English to bungle Spanish chapucear Italian abborracciare German pfuschen.

aciapitài , vrb: ciapitai Definition fàere is passighedhos de su ballu Synonyms e antonyms atzopitai, istripitare, sciampitai Etymon srd. Translations French sautiller English to hop about Spanish hacer los pasos del baile sardo Italian salterellare German Tanzschritte, sprünge machen.

aciapuài , vrb: aciapulai, aciapulare, assapuai, assapulai, assapulare, atapulare, atzapiai, atzapuai, atzapulae, atzapulai, atzapulare, tapulare*, tzapulai Definition betare o cosire tzàpulos a unu bestimentu, a unu trastu (o fintzes pònnere impastu a tretos in is muros); betare, imbolare, iscúdere a cropu, a istràmpidu, pigare a iscutuladas Synonyms e antonyms ammeditzare, apuntroxai, ataparatare, atrapuedhai, atrapulai, cosinzare, tzapugnire / addrobbulare, atapai 1, betae, fuliai, isciúdere, rúchere / assachitai Sentences is istimentos furint istampaos e atzapulaos ◊ si depiat acuntentai de is pantalonis de fustànniu atzapulaus in genugus ◊ ist cosindho e atzapulandho ◊ torrastis a domu timendi ca estis iscurriau is cracionis (e mamma dhus depèt aciapulai)◊ is istimentos istampaos dhos atzapulànt 2. atzàpulant carchi canterile, túnicant su locu 3. at assapulau su telèfunu chena arrespundi, de cantu fut arrennegau ◊ e totu gherra gherra nchi dh'intrant a s'aruta e dh'atzàpuant a terra (S.Baldino)◊ proit e s'istracia si atzàpulat a sa fentana ◊ nd'istudant su fogu atzapulendi sa fraca cun cambus de modhitzi ◊ issos no ant intesu s'atapulare de su coro meu ◊ càstia chini est aciapuendi a sa porta!◊ dhas at atzapuladas atesu ◊ sa pedhi nchi dh'apu atzapiada ca no balliat a logu ◊ si funt ispassiaus contendi totu su chi ant aciapuau apari in cià vira de issus Etymon srd. Translations French rapiécier English to patch Spanish remendar Italian rattoppare German flicken.

aciapuciàe , vrb: aciaputzai, aciaputzare, ciaputzai* Definition fàere su triballu o is cosas male, a improdhu Synonyms e antonyms abbaunzare, aciarollai, acoredhai, afioncai, afrochedhare 1, allarodhai, cianfainare, improdhai, inciapugliare, indrovigare Translations French bâcler English to bungle Spanish chapucear Italian acciarpare German pfuschen.

aciarollài , vrb: acioredhai, aciorodhare, atzarodhai, atzoredhai, atzorodhai, atzorodhare, ciorodhai, tzarodhai Definition nàrrere o fàere is cosas a improdhu, a s’afaiu, chentza órdine, chentza critériu, male Synonyms e antonyms aciapuciae, aciorobedhare, acoredhai, afioncai, allarodhai, impiastai, improdhai, inciapugliare, inciorodhare Sentences ite totu mi ses aciorodhendhe?! ◊ nerat, fostei, ita est atzarodhendi? ◊ abbas de funtanas anzenas mi ant aciorodhadu su sentidu…◊ ma ita ses acioredhendi, ita t’est beniu a conca?!◊ cussas féminas mi ant atzoredhau un'iaxi de cosa ma no nci apu cumpréndiru nudha! 2. las leat a s'abbratzeta, las mintet a buteghinu e si faghent che porchedhas de su totu atzarodhadas Etymon srd. Translations French bâcler, ramasser pêle-mêle English to bungle Spanish chapucear Italian acciarpare German pfuschen.

aciarxài , vrb: atalzare, atarjare, atarzare, atzagliare, atzargiai, atzargiare, atzarxai Definition si narat po abbrigare s'atza de una ferramenta ifridandhodha tandho a cropu frigandhodhi su serile o ponendhodha in s'abba, ca dh'intostat e afortit; aconciare sa ferramenta bogandhodhi sa punta o aciunghendhodhi unu bículu de ferru; nau de unu, torrare in fortzas, torrare bellos Synonyms e antonyms atemperai / assuergiai Sentences de cantas issàbbulas at atzagliatu mastr'Antoni, custa est sa mentzus! ◊ Pera bollet a dhi atzargiare unu marrone 2. cussa fiudedha s'est aciarxada Translations French aciérer, tailler, tremper English to steel Spanish acerar Italian acciaiare, temperare German stählen, härten.

aciaulài , vrb: atzabai, atzaulai, atzulai, ciaulai, saulai, tzabai Definition apedhare, comente faent is canes; nau in cobertantza, istare naendho, abboghinandho, a murrúngiu cun ccn. Synonyms e antonyms alloroscare, apedhae, atocare, baulai, imbauai, inciauai Sentences ant atzabau is canis candu nci seus essius ◊ cani chi aciàulat no móssiat ◊ su cani nostu atzabat a is istràngius ◊ candu s'est presentau cudh'istràngiu is canis no ant atzulau comenti atzulànt a is àterus Etymon srd. Translations French aboyer English to bark Spanish ladrar, aullar Italian abbaiare German bellen.

acicài, acicàre , vrb: antzicai, assicai, assicare, assicari, atzicai, atzicare Definition pigare assíchidu, tènnere o fàere assuconu Synonyms e antonyms aliventare, apramare, asciuconare, asciustrare, apundhorare, aterrighinare, arviai, ilgirare, ispramai, isprauriri, istrementire, isturdinare Idioms csn: a. de o po ccn. cosa; acicaisí a morti = meda, de ndhe mòrrere; èssiri nàsciu atzicau = si narat de chie est sempre atontadu, sempre pessendhe a crabas Sentences dhus connòsciu bèni, ita genti funt, ma no tocat a si ndi atzicai! ◊ mi ndi seu assicau! ◊ dòngiu cropus a sa gàbbia po ndi dha fai assicari e po dh'atrudiri, a sa papagalledha ◊ iscieis ca si ndi podit antzicai, candu est dormida?! 2. torret su sàmbene a chie est assicau! Etymon srd. Translations French effrayer English to frighten Spanish asustar Italian spaventare German erschrecken.

acimbellài , vrb rfl Definition istare in pentzamentu e fintzes su si pigare dispraxere po calecunu bisóngiu o dificurtade, portare cimbellas in conca Synonyms e antonyms apinnicare, apistichinzare assudhire, insudhire Sentences fut totu acimbellau chi no agatàt genti a donai su sànguini, ca depint operai a sa mulleri ◊ no t'acimbellis po sa cosa de pagai: prega po sa saludi! ◊ immoi ca iscís chi est arribbendi acabbadha de ti acimbellai! Etymon srd. Translations French se préoccuper English to be worried Spanish preocuparse Italian preoccuparsi German besorgt sein.

acinnài 1, acinnàre , vrb: atzinnare, tzinnare Definition fàere a acinnos, cun is ogos o fintzes cun sa manu o sa conca, po bòllere nàrrere o fàere a cumprèndhere calecuna cosa; fintzes fàere una móvia coment'e po bòllere fàere calecuna cosa, o cumenciare a foedhare Synonyms e antonyms ammiare, atzinnire / schichiai Sentences mi at acinnau cun is manus a benni 2. babbu mi at acinnau una sparuara ◊ pentza ca su saludu mi dh'at feti acinnau! ◊ ndi dh'apu acinnau dèu de sa cosa chi m'iast nau tui Etymon itl. Translations French faire signe English to make signs Spanish hacer señas Italian accennare, far cénni German winken.

acioàe, acioài , vrb: aciuai, tzoare 1 Definition pònnere is ciòs, pònnere is ciòs ferrandho is animales, o a su fundhu de is crapitas Synonyms e antonyms aciolai, atacitai, imbullitare, intzoare Etymon srd. Translations French clouer English to nail Spanish clavar Italian inchiodare, chiodare German benageln, beschlagen.

acioàre , vrb: cioare, tzoare Definition sa boghe chi faet su procu Synonyms e antonyms crochidare, intzuai, tzuinai, tzuniari Scientific Terminology bga Etymon srd. Translations French grogner English to grunt Spanish gruñir Italian grugnire German grunzen.

aciocài, aciocàre, aciocàri , vrb: agiocai Definition pigare a cropos, pigare a briga, a befa, giare una briga; arregòllere a unu logu, aciapare o agatare a unu faendho dannu o furandho, o fuindho; acudire, lòmpere, ammuntonare, chistire impare, pinnigare pigandho totu o cosa meda Synonyms e antonyms abbanzare, atripai, isciúdere, magiare, surrai / certai / acafai, aciapai, aggafai, assacarrare, adobiai, cassai, collire, tènnere, tenturai Idioms csn: a. sa terra acanta a sa matixedha = collire o afranzare sa terra a su prantone; a. a fuiri, a cúrriri = illoràresi a fuire, a cúrrere Sentences s'iscocu su ladroni tochendimí is crabitas nci dh'aciocu su cani! 2. candu ndi aciocàst unu muntoni de cosa, de cuss'ortu, ciai fusta cuntenta! ◊ soi aciocandu ladàmini ◊ aciocamindi cussu libbru! ◊ cuss'orruga aciocàt s'abba de totu sa bidha e si fut fata a unu frúmini ◊ sa genti aciocat prus a innòi chi no a crésia ◊ comente at apertu su portale, sa gente si est aciocada a pratza (I.Patta)◊ a s'umbra is pipius aciocànt e giogànt impare ◊ a bortas is féminas si aciocant a piscinai 3. iant inténdiu una fémina aciochendu su pobidhu po mòri de un'atra fémina ◊ dh'ant aciocau canis arrabiaus ◊ ant aciocau is ladronis furendi 4. ant aciocau a cúrriri Etymon spn. achocar Translations French malmener, capturer, entasser English to beat up, to heap, to capture Spanish pegar, capturar, detener Italian malmenare, catturare German mißhandeln, gefangennehmen.

aciociài , vrb Definition atripare, pigare a cropos, ma mescamente fàere a bregúngia, pigare a ccn. a briga cun malos foedhos Synonyms e antonyms abbanzare, addobbai, arropai, assurrare, atripai, carrubbare, briare, isciúdere, magiare, sussare / afrentai, aggraviai, ilzenzare, innorare Etymon srd. Translations French insulter, outrager English to insult Spanish insultar, maltratar Italian svillaneggiare German anpöbeln.