Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

sogàre , vrb Definition essire o fàere a sogas, a bisura de filu, nau mescamente de su casu modhe iscagiau orrostindho o fintzes postu in sa padedha a cundhire macarrones (casu furriadu) Sentences si su casu no sogat no est rassu ◊ bi aiat restadu maigantos macarrones, totu chin cudhu casu soghendhe! Etymon srd. Translations French filer English to spin Spanish derretirse Italian filare German Fäden ziehen.

soíghere , vrb: subíghere, suíchere, suíghere, suigi, suvíghere Definition trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumassu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa, pronta po dha segare a panes, o fintzes, una borta sueta, po dh'ammodhigare de prus intrandhodhi àtera abba segundhu ite pane si depet fàere (es. cogones ammodhigadas)/ pps. subetu, suetu, suitu; conca de soíghere = scifedha, tevania Synonyms e antonyms cariare, ciuexi, iscarasciare 1 Sentences sa cochidora at subetu sa pasta ◊ prepàradi a fàghere farina e a suíghere! ◊ sas giòvanas fint tessendhe o suighendhe su pane ◊ tia Ainza andhaiat a suíghere sa cota ◊ candho sa pasta che fit suita la maniestaint in cantzos uguales e tundhos Etymon ltn. subigere Translations French pétrir English to knead Spanish amasar Italian gramolare la pasta German kneten.

sòlbere , vrb: sòlvere, sòrbere, sòrvere, sòvere Definition fàere o torrare cosa tostada a brodu, lícuida, a fortza de fogu, còere meda fintzes a s'isfàere: si narat fintzes de elementu o sustàntzia apedrada o cagiada chi si ammesturat cun abba o àteru deasi a tales d'essire, impare, unu matessi lícuidu; in cobertantza si narat de àteru de dificurtosu; nau de filu fatu a madassa, istirare pigandho su càbudu po dh'imbodhigare a lómburu o in cannedhos prontu a dh'impreare / pps. sólbiu, soltu, sórvidu, sortu / si sorbet in buca (nau de cosa de papare) = s'isfait sentza dhu matziai Synonyms e antonyms iscagiae, issortighinare, sciolli, solivrinare, solobrare | ctr. apedrare, cagiare Sentences sòrbere su nie, su sale, su túcaru, s'ozu porchinu, su frommentarzu ◊ su suore chi amus lassadu in logu anzenu inoghe aiat fatu sòlvere sos granitos puru! ◊ solve su nie pro ch'in abba si aviet in sos rios! ◊ cuss'àstragu no si sorbet ◊ si no mi pagas ti solvo che seu! ◊ su basolu si che sorbet si lu coghes tropu ◊ custa pira si sorbet in buca! 2. cherimus sòrbere cussos códules de malíssia chin sa luche bertera de s'intelletu (F.Satta) 3. mastru Preítia no si est sórvidu in suore! ◊ non balet chi ti solvas in suore crabiolendhe, pesèndhedi reu suta sas ancas de su domadore (Raga)◊ penso chi at tota sa rejone si atitendhe si solvet in piantu Etymon ltn. solvere Translations French fondre, dissoudre, dévider English to melt, to wind into a ball Spanish deshacer, derretir, devanar, ovillar Italian sciògliere, disciògliere, dilüire, liquefare, dipanare German schmelzen, auflösen, verflüssigen, abhaspeln.

solbèschere , vrb: sulbèschere, surbèschere Definition torrare, ischidare apustis de unu disimaju, pigare torra fortza apustis de si èssere inténdhios male; ischidare de su sonnu Synonyms e antonyms abbeltudare | ctr. dilmagiare, disimainai, ildimajare / ischidare Sentences apustis chi si est dilmajadu si est sulbéschidu ◊ cudha trota, canno che l'apo torrada a s'abba, a lenu a lenu si est surbéschida (N.Molinero) 2. su bagamunneri fut crocadu in sa panchina e comente dh'ant tocadu si fuit solbéschidu e aiat apertu sos ogos Translations French reprendre connaissence, réanimer English to recover one’s senses, to reanimate Spanish reanimar Italian rinvenire, rianimare German wieder zu sich kommen.

soldíre , vrb: sordire Definition pònnere su sorde, su greme Synonyms e antonyms bermire, imbremigai, insodrigai Etymon srd. Translations French se vermouler English to verminate Spanish agusanarse Italian verminare German von Würmern befallen, Würmer haben.

solingài, solingàre , vrb Definition pigare a frandhigos Synonyms e antonyms allosingai* Sentences su preitzosu bollit puntu e no solingau ◊ sa lumera amica mi solingat in sos seros (P.Boy)◊ sos batulinos si acúrtziant ca cherent a los solingare Translations French caresser English to caress Spanish acariciar Italian accarezzare German streicheln.

solivrinàre , vrb: assolovrinare, solovrinare, soluvrinare Definition fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare, pònnere a tréulu Synonyms e antonyms ifàghere, iscagiae, sciolli, sòlbere, solobrare / arrogai, chimentare, fragassare 2. si càpitat un'àtera bia chi faghes cussa ti solóvrino sos ossos! ◊ su rú li at solovrinadu sa cara e iscorrioladu sos bestires Etymon srd. Translations French dissoudre, se désintégrer English to dissolve, to disintegrate Spanish disolver, desintegrar Italian dissòlvere, disintegrarsi German auflösen, sich zersetzen.

solobràre , vrb: assolobriare, solovrare Definition fàere o torrare cosa tostada a brodu, a lícuida, a fortza de fogu o, segundhu, fintzes solu cun su caente (es. nie, butiru, chera); fàere a orrugos, guastare, pistare; fàere isperdítziu de sa cosa, ispaciare Synonyms e antonyms iscagiae, sciolli, sòlbere, solivrinare / arrogai, chimentare, fragassare, lainai / conciumire, distrúere, ispeldisciare, sparafiai Idioms csn: solobrau siat! = za zustíssia l'iscazet!; abbarra solobrau! = ista sériu! Sentences su sole solovret sa bidhia de custos ojos! ◊ sa cepa pigosa de s'ànima si tiat solovrare? ◊ sa manera de bívere chi s'aiat sestatu si li fit solovrata che nive acurtzu a su focu 2. in s'incúdine de su tempus, su martedhu ti cheret solovrare s'ammentu ◊ in s'idea de difèndhere sa criadura de un'abe, s'ingalenada chi apo fatu mi l'at solovradu! (M.Bua)◊ sos lampos lu diant solovrare a manera chi mancu a furchita ndhe lu diant acabidare! ◊ sos massajos solovraiant sas chérvias cun su frascarzu trazendhe 3. est solovrendhe sa pena a ticu ticu fin'a s'últimu butiu de sa vida Etymon srd. Translations French fondre, déchiqueter, dissoudre English to melt, to dissolve, to rend Spanish derretir, machacar, disolver Italian sciògliere, dilaniare, dissòlvere German schmelzen, zerreißen, auflösen.

solovàre , vrb prnl Definition su si pigare pensamentu meda, arreolu, pinnicu mannu Translations French trembler English to be anxious Spanish preocuparse Italian trepidare German bangen.

sonài , vrb: sonare Definition fàere sonu, sonos, pruschetotu cun ccn. aina fata apostadamente e segundu sa música imparada, iscrita o fintzes imbentandho sonandho etotu Synonyms e antonyms sonizare Idioms csn: s. un'istrumentu ciaputzamenti = male, chentza ndhe ischire; sonai sa campana a iscàviu = a forti, fendidha andai de una parti a s'àtera; sonare a grória = allegrias, sonu de campana allegru; sonare a tristura = tocu de campana pro unu mortu, bonamorti; sonare una cosa in s'origra a ccn. = narririsidha, fuedhai coment'e a iscóviu Sentences sa campana at sonau is oras ◊ língua sarda, ses sa boxi de arroca de Sardus chi est sonendi ancora in is intrànnias de is nuraxis (G.Schirru)◊ is fadas dhi ant nau de sonai is benas Etymon ltn. sonare Translations French jouer (de), sonner (de) English to play Spanish tocar Italian suonare German spielen.

sonnài , vrb: sonniare, sunniare Definition bíere o fàere sonnos, bisos; fintzes immaginare, pentzare ccn. cosa chi si disígiat meda, chi s'iat a bòllere fàere o tènnere Synonyms e antonyms bisae, bisionai, imbisionare Sentences sonniei de ti àere in cumpagnia pro tota sa vida ◊ s'àtara noti mi seu sonnau (oh ita giogus de sa fantasia!) chi femu innòi cun Amàlia…◊ creiat de si sonnai ◊ mi apo sonniatu chi fimus fachendhe su pane 2. sa frunzita de su tempus mi at domau sa carena, ma dego sónnio galu ◊ si sonnant de porri binci e de si arrichiri Translations French rêver English to dream Spanish soñar Italian sognare German träumen.

spadatzài , vrb Definition fàere spadatzus, isciala, fàere festa manna cun papares e bufóngiu a meda, mescamente comente si faet po un'isposóngiu Synonyms e antonyms iscialai Sentences s'arangiolu tessit sa tela e est prontu a spadatzai Etymon srd. Translations French banqueter English to banquet Spanish banquetear Italian banchettare German bankettieren.

spadatzài 1 , vrb: ispagatzai, spagatzai, spedatzai Definition fàere a orrugos sa carena, segare orrobba a orrugos, a pedatzos, fintzes perdimentare o ispèrdere sa cosa, ispèndhere male, in cosighedhas de pagu contu Synonyms e antonyms atzimare chimentare, immelmare, iscualtare, ispetatzare, loriai, steressai / isbaire, ispeldisciare, ispèldere, istravuciare, sparafiai Sentences inchi dha spagatzit su buginu, dha spagatzit! ◊ apu a biri sa vengàntzia de si spagatzai a totus ◊ no eis a crei ca divideus sa propriedadi po si dha spagatzai bosàteras, no?!◊ bolit andai isceti a si spagatzai su dinai me is ristorantis! Translations French dévorer, mettre en pièces, démembrer English to dismember, to tear in pieces Spanish devorar, despedazar Italian sbranare, smembrare German zerfleischen, zergliedern.

spagnài , vrb: ispaghinare*, spainai, spainari, spaniai Definition portare, betare o pònnere ispratu peri su logu Synonyms e antonyms illaizare, ispadhiciare, ispàlghere, isparcinare, isparminare, ispartighinare, isprabinare Sentences sa fama sua si fut spainada in totu su logu ◊ s'àcua si spàinat me in sa basciura ◊ at cumentzau a nci spaniai su trigu, seminendi Translations French répandre English to scatter Spanish esparcir Italian diffóndere, spàrgere German verbreiten, ausstreuen.

spallerài , vrb: ispallerai* Definition fàere su pageri, su si giare bàntidos Synonyms e antonyms abantai, bragai, lantarinare, spamparrai, sproboxai Sentences at arrespúndiu spallerendusí ◊ si fiat castiau in d-una scivedha de àcua e spallerendusí iat nau: Pàrgiu própriu unu signori! Translations French se vanter English to boast Spanish jactarse Italian vanagloriarsi German prahlen.

spamparinài , vrb: spimpirinai Definition fàere a pimpirinas, a farinos Synonyms e antonyms apimpirinai, irfarfaruzare, ispimpirallai, scirfinai, sciscirinai, spimpiridai Sentences su pani arridau si spamparinat totu ◊ s'at a spimpirinai cument'e frégula cussu muru artziau cun ludu e bregúngia! ◊ is centu cincidhas de ferru bolant spimpirinadas candu su ferreri iscudit sa masseta Etymon srd. Translations French broyer English to crush Spanish triturar, machacar Italian frantumare German zertrümmern.

spantài , vrb: ispantai* Definition istare o fàere coment'e chentza crèdere a su chi s'intendhet o si biet po calecuna cosa chi no paret abberu, istraordinària, diferente meda de su chi s'ibertat o chi s'ischit; tímere, fàere a tímere Synonyms e antonyms atolondrai, ispabajare, scilibriri / ammaraizare, transire, trassicare / abbalaucare, abbanghelare, asturdire, isturdinare / ispantamare, ispramai Sentences Pinóchiu si fiat agatau cun is origas longas prus de unu palmu e fiat aturau meravigliau meda e no pagu, spantau comenti fiat Translations French effarer English to dismay Spanish asombrar, espantar Italian sgomentare German bestürzen.

spapài , vrb Definition bogare su granu o papu de sa tega de is laores chi ndhe faent, bogare su chiu o papu de su corgiolu de àteru frutu Synonyms e antonyms irgranare, irranare, ischiare Sentences si spapat fà, fasolu, pisurci ◊ si spapat sa méndula 2. apu comprau sa méndula giai spapada po fai is drucis Etymon srd. Translations French écosser English to shell Spanish desenvainar Italian sgusciare German enthülsen.

spaparotài , vrb: isbarabotare*, spaperotai Definition foedhare meda e chentza abbisóngiu, abbarrare a chistionu, foedhare a tzérrios, a boghes Synonyms e antonyms argiolae, arrallai, ciaciarrai, ciaramedhare, paraletare, trepedhare Sentences e cantu spaparotat, tzia Giuanna, spinnichendi is pannus a sa genti: língua maladita! ◊ cun gopai potacàriu, ita totu eis spaparotau? ◊ is féminas iant spaperotau totu, pani pani binu binu (F.Pilloni) Translations French jaser English to yak Spanish estar de cháchara Italian cianciare German schwätzen.

sparafundài , vrb: isperevundai*, sparavundai, sperefundai, sperevundai Definition betare o calare a s'isprefundhu, fuliare atesu; fintzes essire, andhare de no si bíere prus, atesu, a logu chi no s'ischit Synonyms e antonyms apussiare Sentences po sa timoria de sa scumíniga, s'allochiamentu nci dhus sparafundat in su disisperu ◊ tocat a nci sparavundai sa genti mala! ◊ anchi dhu sperevundit sa giustítzia! ◊ tremila passus sperevundau siat su tiau fora de mei! ◊ sperefundau siat in su mari sentz'e fundu! Translations French engouffrer, sombrer English to sink Spanish arrojar, hundir Italian sprofondare, inabissare German in die Tiefe stürzen, versenken, versinken.