Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

sparigài , vrb Synonyms e antonyms iscrobai, iscumpanzare Translations French dépareiller English to uncouple Spanish desparejar Italian spaiare German trennen.

sparrancài , vrb: isparrancare, sparranchiai, sparranchinai, sparruncai, sparrunchiai, sperranchiai, sperrenchiai, sperruncari Definition apèrrere, illargare, istesiare de pare, nau mescamente de is cambas, ma fintzes de àteru Synonyms e antonyms ilbambarriare, ispalpedhare, ispamporionare, isparpalociai / ispantiare, isperrionare, sperrioncai Sentences sparruncai su portali ◊ at sperrenchiau sa genna de perra in perra ◊ sperrunca bèni is cambas po incosciari su cuadhu! 2. sperruncau, mi asciugu is pantalonis acanta de su fogu tenendi a fraca Etymon spn. esparrancarse Translations French écarter les jambes English to open wide Spanish abrir Italian spalancare, divaricare German spreizen.

sparsinài , vrb: ispartinare*, spartinai, spartzinae, spartzinai, spracinai, sprassinai, spratzinai, spraxinai Definition portare, pònnere, istare atesu de pare in su logu Synonyms e antonyms irfaghinare, ispadhiciare, ispaghinare, ispàlghere, ispartighinare, spagnai, spampasullai Sentences prus no ant a spartzinai cun largu iscàviu de bratzu su sèmini ◊ cussus arrexinant e crescint in mesu de sa genti sprassinada ◊ apu pregau su bentu de spartinai custas nuis ◊ Sardigna, is mellus fillus dhus tenis spratzinaus in su mundu! Translations French éparpiller English to scatter Spanish desparramar, esparcir Italian sparpagliare German verstreuen.

spartíri , vrb: ispartzire*, spartziri, spraciri, spratziri Definition fàere is partes, segare una cosa in partes oguales, fàere a orrugos, a bículos; si narat fintzes in su sensu de s'ispainare, de essire o andhare in su logu Synonyms e antonyms addesumare, cumpaltire, dividire, paltire, scumpartziri / arrogai / istèrrere, ispàlghere Idioms csn: spraciri sa linna = isperrare, bogare sa linna; est ispartendu s'ària = est iscrarindhe, ispalatendhe 3. a su chitzi as a cantai e sa boxi tua si at a spratziri in dogna baga de s'olioni (S.Chiappori) Translations French partager English to divide Spanish dividir, partir Italian divìdere German teilen.

spassiài , vrb: ispassare* Definition fàere cosa de divertimentu, po ispàssiu; lassare andhare a passiu, iscapu, su bestiàmene Synonyms e antonyms desogai, diveltire, ispaliare, spassillai, sulassai / iscapae / ispedientare Idioms csn: s. s'arxola = lassare intrare su bestiàmine a s'arzola, pustis chi ndhe ant collidu su laore; s. sa bidatzoni = intrare su bestiàmine a s'istula Sentences funt essius a sa festa po si spassiai ◊ cussu andat a circai féminas po si spassiai 2. is bòis nci dhus spassiaus in sa tanca manna Translations French s'amuser English to enjoy oneself Spanish entretener, divertir Italian spassare, divertirsi German belustigen, sich amüsieren.

spaurài , vrb Definition fàere a tímere Synonyms e antonyms apantarjare, apramare, asciuconare, asciustrare, aterrighinare, impagurire, istrementire, stremessiri | ctr. aminare, incoragire, incorai Translations French épouvanter English to frighten Spanish asustar Italian impaurire German ängstigen.

speculài , vrb: ispreculare*, spegulai, spiculliai, spricuai, spriculai Definition cricare de ischire, de bíere, istudiare, fàere dimandhas meda po bòllere averguare calecuna cosa Synonyms e antonyms dimandhare, imbistigare, ispricuedhai, istigare, isuzigare, precontare, speculitai Sentences dhus at inténdius batallendu e at cumpréndiu ca dhu boliant spiculliai ◊ arregolliat is notítzias chi spriculiàt in fàbbrica ◊ is carabbineris ant cumentzau a spriculai po isciri chini at fatu su dannu 2. si bòciat chini bolit, nosu totus impari sigheus a spriculai (F.Cocco) 3. de su carru nd'est arrutu unu pipiedhu chi si fiat incarau tropu po spegulai s'istràngiu Translations French spéculer, enquêter English to speculate Spanish investigar, averiguar Italian speculare, investigare German untersuchen.

speculitài, speculitzài , vrb: spreculiai, spreculitai, sprecullitai, spriculitai, spricullitai Definition abbaidare, cricare, iscumbatare, istudiare bene cun atentzione is cosas, is chistiones; fàere 'in chiliru' a unu faendhodhi unu muntone de dimandhas, bolendho ischire totu Synonyms e antonyms chircare, dimandhare, irfrodhocare, ispelciulare, ispreculare, ispricuedhai, isuzigare, precontare, scrocollai, speculai, sfustiligai Sentences s'arangiolu at spreculiau su movimentu de espis e musconis 2. spricullitadhu, a biri si arrennescis a sciri calincuna cosa! ◊ dhu spricullitàt de aundi fiat, si fiat cojau, si teniat fillus, e cantus, e unu muntoni de cosas Etymon spn. especular Translations French enquêter English to inquire Spanish indagar Italian indagare, sottopórre a numeróse domande German untersuchen.

spedriài , vrb: ispedriare*, sperdai, sperdiai Definition arregòllere, pinnigare sa pedra iscapa po illimpiare is terrenos (si narat fintzes de is pudhas chi papant arena); nau de gente, annestrare, giare educatzione; nau de sonu surdu o boghe sorrogada, iscrarire, cambiare e sonare bene Synonyms e antonyms ispedrigare Sentences cussu dranghilloi mannu ciai podiat andai a sperdiai, ca no est cancarau! Translations French enlever les pierres English to take stones away Spanish despedregar Italian spietrare German Steine aus Feldern entfernen.

spertài , vrb: ispeltare*, spertiai 1, spretai Definition ischidare, mòvere, atirare s'atentzione, bogare s'apititu, sa gana, fàere spertu, atentu, cabosu Synonyms e antonyms abbibare, dispertare, intzidiare, ischidare, ispipigliare Idioms csn: s. sa menti, sa boxi, s'apititu = allutare sa mente, iscrarire sa boghe, fagher bènnere s'apititu; spretai su stògumu = fàghere tizirire su mànigu; spertiai su passu = illonghiare o istirare su passu, allegrare su passu, caminare de prus; vida spretada = vida unu pagu prus líbbera, prus de pessone manna 2. spértia su passu e fai su chi ti apu nau! 3. faiant prus vida spretada is serbidoredhas chi no is merixedhas Translations French exciter, éveiller, causer English to wake up, to prod, to whet Spanish despertar Italian destare, stuzzicare German wecken, anregen.

spetonài , vrb Definition isconciare o iscrabionare is pilos; ispistorare una doa de carrada in sa punta, a pitzu de s'inginna o incàsciu Synonyms e antonyms ispiliessare, ispilusare Etymon srd. Translations French décoiffer English to ruffle s.o.s'hair Spanish despeinar Italian spettinare German zerzausen.

speturriài , vrb: ispetorrare*, spiturriai Definition bogare is petorras fora ibbutonandho su bestimentu, ispogiare is petorras, istare a petorras nuas Synonyms e antonyms sborciai Sentences si spitúrriat sa camisa e nci fait arrui a terra su chi iat cuau in piturras Translations French découvrir sa poitrine English to throw off one's breast clothes Spanish despechugarse, descubrir el pecho Italian scoprirsi il pètto German die Brust entblößen.

spetzài, spetzàri , vrb Definition segare, istacare sa petza de s'ossu (spetzari = segare, fàere a orrugos linna o àteru) Synonyms e antonyms isprupare Etymon srd. Translations French écharner English to strip the flesh off Spanish descarnar Italian scarnare German entfleischen.

spicigài , vrb: ispitzigare* Definition istacare duas cosas atacadas apare, nau de cosa, su ndhe andhare de ue fut apicigada; nau de gente, illobare, lassare s'àteru, lassare su cumpàngiu Synonyms e antonyms istacare, spodhai / disapegai, iscrobare | ctr. apitzigare, apodhai Translations French détacher English to detach Spanish despegar, desprender Italian staccare German loslösen.

spiciuài , vrb: ispiciulare*, spitzuai, spitzulai, spitzuliai Definition giare ispítzulos cun sa punta de is pódhighes, bicare, giare cropighedhos cun su bicu, segare biculedhos de cosa papandho cun pagu gana o fintzes tanti po tastare; púnghere comente faent is bobbois; in cobertantza, nàrrere cosa chi pagu praghet a s'àteru Synonyms e antonyms biculare, irbiculare, ispitudhare, ispitzicorvare, pibitzuai, piticare, púnghere, spribillonai Idioms csn: spíciua e gheta = zenia de pasta chi si faghet tesa a fine (azummai che faghindhe pane de fresa) e chi si segat a bículos a pódhighes etotu (spíciu, spiciuai) e si betat deretu a sa padedha de s'abba in su fogu: si cundhit che a totu sos macarrones; spítzula e fui = donai su spítzulu e fuiri, comenti faint is arresis: si narat de unu sentza de sétiu, chi cummentzat e no acabbat, chi fait pagu pagu e si ndi andat; spitzulaisí pari pari = istare nèndhesi cosa s'unu cun s'àteru a dirbetu, ofendhíndhesi; spitzulai che un'espi = ofèndhere Sentences ingunis no fait a dhoi abarrai ca ti spítzuat su sintzu ◊ is espis funt animaledhus chi spítzulant ◊ prus de milla pillonis ant cumentzau a si dhu spitzulai a totu spitzulai ◊ fendi a papai o fendi àturu, chi abarru in domu seu sempri spiciuendi Translations French pincer, piquer English to pinch, to bite Spanish pellizcar, picar Italian pizzicare, punzecchiare German kneifen, unaufhörlich stechen.

spiciurrài , vrb Definition essire a ciurrus, a tzurru, nau de sàmbene, abba o àteru deasi Synonyms e antonyms irrusciare, ispinduai, tzurrai Etymon srd. Translations French jaillir English to spurt Spanish manar, brotar Italian zampillare German hervorschießen.

spignài , vrb: ispinnare*, spinniai Definition tirare o bogare is pinnias, is pilos, limpiare bene de su pilu un'animale chi ndhe portat Synonyms e antonyms ispilicire, ispilire, ispinnicire, ispumare Idioms csn: s. una rosa = irfozare; spignaisí de su prantu = ispilíresi de su prantu, prànghere meda 2. su crobu cun s'abbogau - s'untúrgiu - at bintu su pretu, ma si est totu spinniau Translations French plumer English to pluck Spanish desplumar, pelar Italian spennare German rupfen.

spillài 1 , vrb Definition coment'e pèrdere o bogare unu pígiu, nau de sa terra chi in logu de monte che calat prus a bàsciu a tretu mannu; su essire o segare a pígios, nau de orroca Synonyms e antonyms smuronai Etymon srd. Translations French cliver English to flake Spanish exfoliarse Italian sfaldare German zerbröckeln.

spilloncài , vrb Definition istacare o arrasigare su pilloncu, su pígiu de fora de calecuna cosa Synonyms e antonyms iscorgiolare, ispedhuliare, ispigiolare, ispigirigare, ispulicare, scorgiai, slimpiai Sentences teniant fàmini e cumentzau ant a spilloncai cabitzas e a dhas papai 2. spilloncai unu muru Etymon srd. Translations French éplucher English to peel Spanish pelar, descascarar Italian sbucciare German schälen.

spimpirallài , vrb: spipirallai Definition fàere sa cosa a pimpiralla, a biculedhos, a farinos Synonyms e antonyms afirinedhai, filchinare, ifriare, ifrighinare, irfarfaruzare, scirfinai, sfiniallai, spamparinai, spimpiridai 2. chini ses, ómini de iscuriu e de candela, chi fais sartai istedhus de perda e spipirallai su presenti? Etymon srd. Translations French émietter English to crumble Spanish desmigajar Italian sbriciolare German bröckeln.